‘Erdoğan’ın çabasını takdir ediyorum...’

NATO Genel Sekreters Jens Stoltenberg. 3 gün süren kapsamlı Türkiye temaslarını Milliyet’e değerlendirdi. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik senetlerinin onaylanmasının vaktinin geldiğine işaret eden Stoltenberg, iki ülkenin NATO üyeliğinin sadece İsveç, Finlandiya veya NATO’ya değil, aynı zamanda Türkiye’nin de yararına olacağını vurguladı. Türkiye’nin tahıl anlaşmasını yeniden hayata geçirmek için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çabalarına da atıfta bulunan Stoltenberg, Moskova’nın nükleer tehdidine rağmen, Rusya’da bu yönde bir hareketlilik gözlemlenmediğine vurgu yaptı. NATO’ya üye ülkelerdeki siyasi değişikliklerin, İttifak’ın Ukrayna’ya taahhüt ettiği askeri ve siyasi desteğin yönünü değiştirmeyeceğini kaydeden Stoltenberg, Çanakkale’ye yapmış olduğu ziyaretin de, savaşın hangi felaketlere yol açtığını hatırlama açısından çok anlamlı olduğuna vurgu yaptı. Yunanistan ve Türkiye’nin NATO’nun iki önemli müttefiki olduğunun da altını çizen Stoltenberg, NATO’nun ortak savunmasında büyük katkılarda bulunduklarını dile getirdi.

İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik süreçlerine ilişkin durum nedir ve üyelik senetlerinin TBMM’de ne zaman kabul edilmesini bekliyorsunuz?

- “Bildiğiniz üzere Türkiye dahil tüm müttefikler, İttifat’ın Madrid’deki zirvesinde tarihi bir kararla iki ülkeyi NATO’ya davet etti. Tabii ki bunu memnuniyetle karşılıyoruz. Zira bu, NATO’yu daha da güçlü hale getirecek. Memnuniyet veren bir diğer konu da zirvede Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında üçlü mekanizma konusunda üçlü muhtıraya imza atılmasıydı. İsveç ve Finlandiya’nın üçlü muhtıranın gereklerini yerine getirdiklerini görüyoruz. Terörle mücadelede konusunda yeni yasalar çıkarttılar. Güçlü ortaklar olarak terörle mücadelede iş birliğini artırdılar. Türkiye’ye silah yaptırımını ve ambargosunu kaldırdılar. Ve bununla birlikte, yeni adımlar atmaya da devam ediyorlar. Çünkü daimi bir mekanizma ortaya konuldu... Son derece güçlü bir şekilde inanıyorum ki, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğinin artık zamanı gelmiştir. Üyeliklerinin en kısa sürede onaylanmasını bekliyorum.”

* İsveç Başbakanı, 8 Kasım’da Türkiye’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirecek. Bu ülkenin yeni bir hükümeti var. Terörle mücadele yasası ancak 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek. Ne düşünüyorsunuz?

- “Muhtıra şimdiden uygulanmaya başlandı. Ve 1 Ocak oncesinde de uygulandı. Ancak İsveç ve Finlandiya, NATO’ya üye olduktan sonra da muhtırayı uygulamaya devam edecek. Her iki ülkenin tam üyeliği hem onlar hem de NATO ve Türkiye için fayda sağlayacak. Kolay müzakereler olmadı. Madrid’de saatler süren toplantılar yaptık... 3 ülkeyi de bu anlaşmadan dolayı takdir ettik, ediyoruz. Ve şimdi, bu konuda ilerlemek için doğru zamanda ve doğru zemindeyiz.”

‘Biz de destek veriyoruz’

Bildiğiniz üzere tahıl koridoru konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan sayesinde anlaşma sağlandı, kriz aşıldı. Tahıl koridorunun yeniden askıya alınma riski var mı?

- “Savaş sürdükçe riskler ve belirsizlikler devam edecek. Uzun vadede, açıkla mücadele için Ukrayna tahılının dünya pazarlarına ulaştırılmasının sürmesi gerekiyor. Gıda fiyatlarının artmaması için, özellkle gelişmekte olan ülkeler açısından bu büyük önem teşkil ediyor. Bunun için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaşa son vermesi gerekiyor. Bu, Putin’in savaşı. Onun saldırganlığı ve seçimiyle gerçekleştirilen bir savaş. Tabii ki savaş ortamında her zaman riskler sürüyor. Devam eden bir savaştan bahsediyoruz. Bu ortamda tahıl anlaşması son derece büyük önem taşıyor, buradan milyonlarca ton tahılın ihraç edilmesini sağlayan anlaşma da çok önemli. Türkiye’ye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a taktirlerimi, teşekkürlerimi sunmak istiyorum. Tabii ki NATO müttefikleri olarak bu anlaşmaya destek veriyoruz. Rusya’nın da bu anlaşmaya saygı göstermesini bekliyoruz.”

Rusya’nın nükleer retorik ve tehdidi devam ediyor. NATO’nun Rusya ile savaşın eşiğinde olduğunu iddia ediyor. Bu açıklamalar ne kadar gerçekçi?

- “Rusya’nın nükleer tehditleri ve retoriği tehlikeli. Rusya’nın Ukrayna’da nükleer silah kullanma riski düşük ancak sonuçları çok büyük olacaktır. Rusya sorumsuzca ve pervasızca davranıyor. Nükleer silahlar çatışmanın doğasını değiştirecektir. Nükleer savaşın kazananı olmayacaktır. Bu mesajı net bir biçimde vermemiz gerekiyor ve veriyoruz. Rusya’nın nükleer duruşunda bir değişiklik yok.”

Çanakkale’nin hatırlattıkları

Zaman zaman NATO üyesi ülkelerde seçimler ve dolayısıyla siyasi değişiklikler yaşanıyor. Bu değişimler, İttifak’ın Ukrayna’ya taahhüt etmiş olduğu askeri, siyasi, diplomatik ve mali destekleri etkiler mi?

- “Putin, NATO’nun Ukrayna’ya desteği ve İttifak’ın birliğini çok hafife aldı. Bu açıdan büyük bir stratejik hata yaptı. Ukrayna’ya desteğimizi sürdürmemiz önemli. Putin kazanırsa sadece Ukrayna için felaket olmaz. Bu yüzden hepimiz için Ukrayna’nın kazanıp Putin’in zafere ulaşmaması önemli.”

Üç günlük Türkiye ziyaretiniz nasıldı? Çanakkale’ye gittiniz, şehitliği ziyaret ettiniz. Beri taraftan da zaman zaman Yunanistan ile Türkiye arasında retorik açıdan gerilim yaşanmıyor değil. Nasıl değerlendiriyorsunuz?

- “Benim için çok enteresan ve önemli bir ziyaret oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’la bir araya geldim. Bir çok kez Türkiye’de bulundum. Çanakkale’de şehitler anıtı, savaşın ne kadar korkunç olabileceğini, bu yüzden yeni bir savaşın önlemlenmesinin ne kadar mühim olduğunu gösteriyor.

Öte yandan Türkiye ve Yunanistan çok değerli iki müttefikimiz. NATO’nun ortak savunmasına büyük katkıları var. İki ülke, NATO çerçevesinde yakın işbirliği içerisinde. Sadece NATO karargahındaki diplomatik iş birliği değil operasyonel olarak da yakın iş birliği var. Anlaşmazlıklar olduğunun farkındayım ancak bunların, iş birliği ve iyi müttefiklik ruhu içinde çözülmesini bekliyorum.”