AB desteğinin sınırları

Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı işgal girişimi sonrası Kiev yönetimine ciddi destek veren Avrupa Birliği (AB), Rusya’ya yönelik olarak tarihi yaptırımlar açıkladı. ABD ve G7 üyesi ülkelerle ortak harekete eden AB, Rus bankaların bankalar arası mesajlaşma sistemi SWIFT'e erişimini sonlandırırken, hava sahasını tüm Rus uçaklarına tamamen kapattı, Rus pilot ve kabin memurlarının da AB semalarında uçmalarını engelledi.

Hatta Ruslara ait özel jetler de yasak kapsamına girdi. Bununla birlikte Almanya için hayati öneme sahip, Rusya’dan Almanya’ya doğalgaz taşıyacak Kuzey Akım-2 projesinin onay süreci yani sertifikasyonu da askıya alındı.

Moskova'ya karşı direnişini sürdürebilmesi için Ukrayna silahlı kuvvetlerini silahlandırma kararı alan AB, bu konuda da kendi tarihinde bir ilke imza attı. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Putin’e karşı mücadelesinde sadece maddi ve askeri değil, AB’den siyasi ve diplomatik destek de istedi. Ukrayna'ya, üye ülkelerin izin verdiği ve mutabık kaldığı ölçüde destek veren Brüksel, buna karşılık Kiev yönetiminin savaşı gerekçe göstererek kısa yoldan AB’ye üye olmasına ise pek sıcak bakmıyor. Ukrayna’ya komşu AB ülkelerinden Polonya ve Romanya, Ukrayna’nın bir an önce AB’ye üye olması gerektiği fikrini savunuyor. Baltık ülkeleriyse, Polonya’nın başını çektiği ülkelere destek veriyor.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen, Ukrayna’nın Avrupa’da yeri olduğunu hatırlatsa da, AB’nin ağır toplarından Almanya ve kurucu ülkelerden Hollanda, bu ülkeye adaylık statüsü verilmesi için henüz çok erken olduğunu savunuyor. Ayrıca her iki ülke de, üyelik sürecini başlatmanın da şu an için gerçekçi olmadığını dile getiriyor.

Zaman gerekiyor

Milliyet’e bilgi veren Avrupa Komisyonu kaynakları, durumu şöyle değerlendiriyor:

"Ukrayna’nın savaş öncesi kişi başı GSYH 3 bin 500 dolar civarındaydı. Şimdilerde daha da düşmüştür...Ukrayna’nın bugünden yarına üye olması tabii ki gündemde değil. Zira üyelik için Türkiye’de de olduğu üzere önce tarama sürecinin başlatılması, ardından da AB’nin müktesebatına uyum sağlanması gerekiyor. Ülkenin bulunduğu durum itibariyle bunu gerçekleştirmek gerçekçi değil. Ülkenin savaş sonrası statüsünün ne olacağı bile bilinmiyor. Ancak motivasyon açısında adaylık statüsü verilmesi zamanla düşünülebilir. AB liderlerinin bu konuda vereceği karar ve siyasi mesaj önemli."
AB'nin, Ukrayna’nın üyeliği için "standartları düşüremeyeceğini" kaydeden komisyon kaynakları, Ukrayna’ya her türlü desteği vermeye devam edeceklerini ancak Kiev yönetiminin tüm beklentilerini karşılamanın zor olduğunu da saklamıyor. AB dönem başkanlığını üstlenen Fransa, tarafsızlığını gölgelememek adına konuya yönelik resmi görüş bildirmedi. Lahey ve Berlin’in itirazlarına katılan Fransa, bu aşamada Ukrayna’ya resmen adaylık statüsü verilmesine sıcak bakmıyor.

Dengelerin önemi

Öte yandan Avrupa Merkez Bankası'nın, Rusya’nın mali kaynaklarının kısıtlanması için kripto varlıklarının ve buna bağlı işlemlerin de Avrupa Komisyonu'nca askıya alınmasını talep ediyor. Zira Rusya’da yaklaşık 17 milyon kişinin toplam 180 milyar dolarlık kripto parası bulunuyor.

Ancak AB liderleri, bu konuda da görüş ayrılığına sahip. Avrupa Komisyonu da bu konuda öneride bulunmuyor. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin AB ülkelerine, Rusya’dan petrol ve doğalgaz alımına son vermeleri yönündeki çağrısı da prensipte karşılık bulsa da, hiçbir AB üyesi, kendi ekonomisine doğrudan zarar verebilecek bir kararı "aniden" almak istemiyor. Zira AB, 2030'a kadar Rusya’dan petrol ve doğalgaz almayı kararlaştırdı.

Sonuçta Ukrayna, AB’den hızlı ve ani kararlar almasını beklese de, AB, üye ülkelerin çıkarları ile Rusya’ya karşı uygulanabilecek yaptırımların gerçekçi sınırı arasında denge kurarak hareket etmeye çalışıyor. Yani Ukrayna’nın bugünden yarına AB’ye üye olması, şimdilik pek mümkün görünmüyor.