‘Yaşlılarımız örnek oldu’

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Sevnaz Şahin, bilgeliğin temsili olan yaşlıların Kovid-19 sürecine hızla uyum sağladığını ve topluma örnek olduğunu söyledi

Salgın sürecinde büyüklerimiz, 2 ay boyunca hepimizden zorlu, sabır ve dikkat gerektiren bir dönem yaşadı. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı’nda öğretim üyesi olan Doç. Dr. Sevnaz Şahin, bu konuda önemli açıklamalar yaptı. Sevinç Pastanesi Sohbetleri’nde bu önemli konuya ışık tutuyoruz...

Biraz kendinizden bahsedebilir misiniz?

1992’de mesleğime adım attım;  1998’de iç hastalıkları uzmanı oldum.  2005-2006’da yurt dışında aldığım eğitimle geriatri serüvenim başladı. Geriatri uzmanı, yani yaşlının doktoruyum. Bu alanda çalışan tüm meslek gruplarını kucaklayan Ege Geriatri Derneği’nin kurucu üyesiyim. Ege Tazelenme Üniversitesi sosyal sorumluluk projesinin yürütücülerindenim. 

Bu alanı nasıl seçtiniz? Geriatri neleri kapsıyor?

İç hastalıkları uzmanının en önemli özelliği, hastaya bütüncül yaklaşmasıdır. Hasta olan organa odaklanmaz. Önce tüm bedene, bütüne bakar. Hastayı sadece tıbbi değil; psikolojik, çevresel, sosyolojik her açıdan değerlendirir. Ve ben bu bakış açısını seviyorum. Bütüncül değerlendirme, hastalığı yakalayacak ipuçlarını size verirken hastanızla aranızda duygusal bağlara sebep olur.  Ben bu bağları seviyorum.

15 yıldan fazla büyük bir keyifle iç hastalıkları uzmanı olarak çalıştım. Son yıllarda hastalarımın çoğunu yaşlı hastalar oluşturuyordu. Yaşlı hastalar gençlere göre farklılıklar gösteriyordu. Hatta yaşlıların arasında bile çok büyük farklılıklar vardı. Ve de yaşlılara özel zaafımın olduğunu fark ettim. Onlarla diyaloğumun beni derinleştirdiğini hissediyordum. Tüm bunlar yaşlı sağlığına olan ilgimi artırdı ve iç hastalıkları uzmanlığımın üzerine bu alanda uzmanlaşmaya karar verdim. Yurt  dışında aldığım eğitim sonrası Ege Üniversitesi’nde Geriatri Bilim Dalı’nda göreve başladım.

Geriatri uzmanlığı, iç hastalıkları uzmanlığı üzerine 3 yıllık, bizim yan dal dediğimiz bir eğitim almayı gerektiriyor. Bu 3 yıl içinde yaşlılarda sık görülen demans, delirium, alzheimer, çoklu ilaç kullanımı, ağrı gibi hastalıklarla ilgili ayrıntılı eğitim alırız. Ülkemizde geriatri, 1970’li yıllarda İstanbul Üniversitesi’nde, değerli hocamız Prof. Dr. Şefik Kayahan’la dillendi. Ardından  Ankara ve İzmir’de filizlendi. Ege Üniversitesi’nde Geriatri Bilim Dalı, Prof. Dr. Fehmi Akçiçek Hoca’nın önderliğinde 2007 yılında kuruldu.

Bir cümlede yaşlılık...

Özgürleşen bedenler, özgürleşen zihinler ve paha biçilmez yaşanmışlıklar... Onlar sağduyunun sesi,  bilgeliğin temsili.  Genç kuşakların onlara ihtiyacı var. Deneyimleri, yaşanmışlıkları çok değerli. Ben pandemi sürecinde de duruma hızla adapte olarak topluma örnek olduklarını düşünüyorum. Onlardan öğrenecek çok şey var. 

Evet, çok doğru... Kovid-19 salgını boyunca, büyüklerimizin evden çıkması kısıtlandı. Bu sürecin daha sağlıklı geçirilebilmesi için önerileriniz neler?

- Sabahları çok geç kalkılmamalı, mümkünse belli saatte ve erken uyanmalılar. 3 ana öğünde, dengeli beslenmeliler.  C vitamini içeren koyu yeşil renkli sebzeler, hemen her öğünümüzde olmalı.

Günde en az 1,5-2 litre su tüketilmeli. Bağışıklık sistemi için uyku düzeni de çok önemli, her gün belli saate uyunmalı. Evde egzersiz yapılmalı. Psikolojimizi korumak için, güvenilir olmayan haberlerden kendimizi korumalıyız. Gün içerisinde belirlediğimiz bir saat diliminde ve güvenli olduğunu düşündüğümüz haber kaynağından sadece bir kere bilgi alalım. Kronik ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı; tansiyon, kalp ve  şeker hapları ihmal edilmemeli. Bir noktayı, özellikle vurgulamak istiyorum: Lütfen bu süreçte bir sağlık şikâyetiniz olursa mutlaka doktorunuzla iletişime geçin.

‘Projeler üretiyoruz’

Ege Geriatri Derneği...

Ege Geriatri Derneği’ni (EGERDER) 2008 yılında kurduk. Derneğimizin en önemli özelliği, yaşlıya dokunan her meslek grubunu bir araya getirmesi.

Tazelenme Üniversitesi’nde neler yapılıyor?

Türkiye’de 2016 yılında Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü’nde Prof. Dr. İsmail Tufan’ın çabalarıyla başladı.  Aynı yıl Ege Üniversitesi olarak Prof. Dr. Fehmi Akçiçek Hocamızın önderliğinde ve gönüllü küçük bir grup hocamızla eğitimlerimize başladık. Gönüllü öğretim üyelerimizin sayısı 135’e ulaştı, toplam öğrenci sayımız ise 400’ü buldu. İleri yaş öğrenmeye o kadar hevesli ki, inanamazsınız. Derslere yarım saat önce gelip yer tutuyorlar.

‘Anne karnında başlar’

Yaşlılarımız için örnek aldığınız ülke modelleri var mı?

Yaşlanma, anne karnına düşmemizle başlayan bir süreçtir. Yaşlılık ise hayatın dönemlerinden biridir ve kendine has özellikleri vardır, aynı çocukluk, yetişkinlik dönemi gibi. Avrupa ülkeleri ve Japonya’da yaşlanma süreci bizden önce başladı; o nedenle yaşlı nüfus, toplam nüfusun yüzde 20’lerine ulaştı. Yaşlı nüfusun taleplerinin her ülkede aynı ölçüde karşılandığını söylemek mümkün değil. Örnek alınabilecek ülkelerden biri Japonya’dır.