Filiz Aygündüz

“Çocuklar da insan mı?” diye soruyor annesine İnci. Henüz 7 yaşında ama yetişkinlerle çocuklar arasındaki eşitsizliğin fazlasıyla farkında. Çocuğa, evde, sokakta, okulda uygulanan mezalimin. Kimbilir belki de kedi köpek gibi başka bir cinse mensuptur çocuklar. Yoksa insan, insan yavrusuna bunu yapar mı?  

Erken büyümüş bir kız çocuğu İnci. 6 yaşında olmasına rağmen çocuk nasıl yapılır bilen, kürtaj ne demek çoktan öğrenmiş, babaya yalan söyleme konusunda el aldığı annesi kadar marifetli. İlk sigarasını annesi tutuşturmuş eline, ilk rakı kadehini ise babası.  

Baba, varken har vurup harman savuran, evi yiyemeyecekleri kadar çok yiyecekle doldurup çürüten, girdiği işlerde sürekli batan, karısını döven, eve geç geldiğinde ışıklar sönmüş, gelişi beklenmemişse masayı, sandalyeyi etrafa fırlatan, ilgi şımarığı bir baba. Köylülerden nefret eden İnci’ye klasik müzikler dinleten, kitap okutturan, tv seyrettirmeyen. 

Samatya’da doğan, ortaokula geldiğinde Millet Caddesi’ne göçen annesi

Berlin-İstanbul Edebiyat Günleri’nin ikincisi bu hafta düzenlendi. Bu yılki teması polisiye-noir olan ve Berlin Senatosu tarafından desteklenen festival, Türkiye ve Almanya arasında bir edebiyat köprüsü kurmayı amaçlıyor. Festivalin kurucusu Burcu Argat, danışmanlığını ise Barbaros Altuğ yapıyor. Türkiye’den Ahmet Ümit, Ayşe Kulin, Mehmet Murat Somer’in katıldığı festivalde Almanya’dan da polisiye yazarları ve eleştirmenler konuşma yaptılar üç gün boyunca. Son gün karşımızda Ayşe Kulin vardı. Kulin ile Barbaros Altuğ konuştu. Altuğ, moderasyonuna “Adı Aylin”den başlayarak “Gizli Anların Yolcusu”na, “Her Yerde Kan Var”a uzanan çizgide Kulin’in hemen hemen her kitabındaki polisiye örgüye dikkat çekerek başladı; Kulin’i “Gizli polisiye yazarı” olarak niteledi

Ayşe Kulin, Aylin’in esrarengiz ölümünü hatırlatarak romanda polisin bu cinayetin içinden çıkamadığını vurguladı. “Her Yerde Kan Var” romanında Abdülaziz’in şaibeli

Kaldığınız otellerin duvarlarında sık sık bir resim ya da fotoğrafla karşılaşırsınız. Odanın atmosferine hoş bir hava katmak için asılmışlardır. Çoğunda imza yoktur. Kimi ünlü bir ressamın tablosunun çoğaltılmış baskısıdır, kiminde yelelerini savurarak koşan atlar, kiminde natürmortlar vardır. Ama eğer sanat konseptli bir otelde kalıyorsanız durum başka. Bu otellerde amaç konaklama deneyiminizi sanatla zenginleştirmek. Otelin iç ve dış mekânlarında, odanızdan kat duvarlarına, zeminden tavana her yerde orijinal tablolar, heykeller, enstalasyonlar karşılar sizi. Sabah uyanıp gözünüzü açtığınızda, bir sanatçının o oda için yaptığı resme bakmanın hazzıyla başlarsınız güne. Banyoda yüzünüzü yıkayıp, kuruladığınız sırada bir başka sanat eseriyle göz göze gelirsiniz. Bu otellerde belirli aralıklarla sanat aktiviteleri düzenlenir. Otel müşterisinin sanatla etkileşim içinde olması sağlanır.

Türkiye’de sayıları çok fazla olmamakla birlikte bu tür sanat konseptli oteller var. Bunlardan biri de Antalya Lara’daki Bayou

Geçtiğimiz yıl Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye’yi alan “Anora”, bu hafta açıklanan 2025 yılı En İyi Film Oscar’ının da sahibi oldu. Filmin yönetmeni Sean Baker, En İyi Yönetmen Oscar’ını kazanırken, filmin başrol oyuncusu Mikey Madison da En İyi Kadın Oyuncu Oscar’ını evine götürdü. Film trajikomik hikâyesiyle, küçük kahkahalar ve derin hüzünler içinde geçiyor. New York’ta bir gece kulübünde erotik danslar yaparak geçimini sağlayan Anora ya da kullanmayı tercih ettiği ismiyle Ani, yemek arası verdiği sırada Rusça bildiği için bir oligarkın oğlu olan Vanya’nın masasına gönderiliyor. Öncesinde yaptığı erotik danslardan bir seçki izliyoruz. Yüzünde ‘giyinilmiş’ bir gülümseme, neon ışıklarıyla parlatılmış, yüksek volüm müzikli kulüpte, içkiyle kendinden geçmiş, kadın bedeni üzerinden heyecan arayan erkek kucaklarında dansını icra ediyor.

Vanya da onlardan biri. Genç, oyunlarla yaşayan, sonsuz haz peşinde 21 yaşında

Opera tarihinin ilahi sesi. La divina. Gelmiş geçmiş en etkileyici prima donna. Bella canto tekniğinin özgün zirvesi. Geniş ses aralığı, sesinin güzelliğine eklediği aktrist yeteneği, söylediği aryalarda her notaya göre değişen dramatik performansı ile Maria Callas.

1923 yılında Manhattan’da Yunan bir ailenin iki kızından biri olarak dünyaya geldi. New York’ta büyüdü. Henüz sekiz yaşındayken müthiş bir yetenek olduğu keşfedildi. Ailesinin boşanma sonrasında dağılmasının ardından, annesi ve kız kardeşiyle Atina’ya gitti. 13’ünde Atina Konservatuvarı’na girip dereceyle bitirdi. Ne var ki, hırslı annesinin kızı üzerinden hayatını şan ve şöhret temelli temize çekme çabası nedeniyle mutlu bir çocukluk geçiremedi. Oyun çocuğu dönemi, insan üstü çalışma pratikleriyle geçti. Annesi ona soluk aldırmıyordu. Müziğe olan sevgisi ve tutkusuyla kısa sürede parladı. New York’a geri dönüp 23 yaşındayken annesinin baskısından kaçmak, biraz da kendini o zorlu sanat dünyasında güvende

Ankara Ulus’ta zarif bir yapı. Batı ve Osmanlı mimarisi ile Art Nouveau ve Neo Rönesans akımlarının izlerini taşıyor. Cumhuriyet modernleşmesinin simge yapılarından biri aynı zamanda. Türkiye İş Bankası’nın üçüncü genel müdürlük binası olarak İtalyan mimar Giulio Mongeri tarafından 1929 yılında yapılmış. Yapı, 2019 yılında Türkiye İş Bankası İktisadi Bağımsızlık Müzesi’ne dönüştürüldü. Milli iktisat tarihi açısından büyük önem taşıyan İş Bankası’na ait birikim bu müzede sergileniyor.

Girişteki iç mekân 100 yıl önceki tasarımın aslına uygun şekilde yapılmış. Sanki banka çalışanları öğle izninde ve az sonra tüm şıklıklarıyla içeri girecek gibiler. Nasıl olmuşsa olmuş bir asır öncesine gitmiş gibiyim. Büyüleyici bir atmosfer. Çalışanların, bankanın ilk genel müdürü Celâl Bayar ile çektirdikleri fotoğrafta, gülümseyen kadın ve erkek bankacılar dikkat çekiyor.

Bu katta yer alan kalıcı sergide, İş Bankası’nın kuruluşu, ilk 10 yılında kazandığı

2018 yılında başlayan Mathrubhumi International Festival of Letters (MBIFL) 6-9 Şubat 2025 tarihleri arasında yapıldı. Hindistan’ın Kerela bölgesinin başkenti Trivandrum’da düzenlenen festival, Napier Müzesi’nin yanında bulunan Kanakakkunnu Sarayı’nda gerçekleşti. Doğan Kitap’tan çıkan ikinci romanım “Prens Prensesi Sevmedi”nin Malayalamca’ya çevrilmiş olması nedeniyle ben de festivale davet edildim. Kerala eyaleti başta olmak üzere Hindistan’da 35 milyondan fazla kişi bu dili konuşuyor. Malayam dilini konuşanlar edebiyatla yakından ilgili.

Kalem Ajans’ın kurucusu, Türk edebiyatına dünyayı gezdiren, ona dünya dillerinde büyük alanlar açan edebiyat ajanım Nermin Mollaoğlu’nun girişimiyle kitabımın bu dile çevrilmesi tarifi zor bir mutluluk deneyimi yaşattı bana. Bu noktada şunu eklemek isterim. Yabancı bir dile çevrilme süreci hayli zorlu. Beklemek, sabretmek, sizin için canla başla yılmadan çalışan bir edebiyat ajanıyla iş birliği yapmak gerekiyor. Bu yüzden ajansını kurduğundan bugüne 15 yılda 4 bine

İlk kitabından bu yana takip ediyorum Melisa Kesmez’i. Vaktiyle Füruzan’ın, Leyla Erbil’in, Tomris Uyar’ın yeni kitapları çıktığında duyduğum heyecanı yaşıyorum onun yeni bir kitabı yayımlandığında. Sevdiğim yazarların yeni kitapları da diyebilirdim. Özellikle üç isim saydım. Çünkü her üçünün de öykülerinden aldığım tat var Kesmez’in öykülerinde. Leyla Erbil’in yazarken çapa attığı insan ruhu denizinin kokusu, yazdıklarında... Her zaman bana derin bir arkadaşlık sunan Füruzan karakterleriyle uzaktan akraba kahramanları. Tomris Uyar’ın raks eden Türkçesi’ni çağrıştıran bir ses tonuna sahip dili. Ama üçünden de farklı, kendine has. 

Bu defa İletişim Yayınları’ndan çıkan “Çiçeklenmeler” adlı romanıyla bana yine aynı heyecanı yaşattı. Üç kıymetli yazarından bir daha yeni bir kitap okuyamayacak öksüz bir okur için büyük bir hediye bu. Yeni kitabında bu defa Türkan’la tanıştırıyor bizi Melisa Kesmez. Türkan