Parlamentoda grubu bulunan siyasi partilerin hepsi yeni bir anayasa yapılmasından yana tutum açıkladılar. Yarın yapılacak anayasa değişikliği referandumundan sonra yeni anayasa gündeme gelecek mi?
Liderleri dinlerseniz, kısa süre içinde Türkiye yeni bir anayasa yapmak zorunda... Ancak, bu beyanların anayasa değişikliği kampanyasıyla sınırlı olup olmadığı konusunda ciddi kuşkular var. Parlamentoda grubu bulunan partilerin, anayasadaki öncelikleri ve zamanlamaları birbirinden çok farklı...
İktidarın önceliği
Yeni anayasa konusunda, en çok istekli görünen iktidar partisi AKP idi. Bilim adamlarından kurulu bir heyete, yeni anayasa hazırlattı. Ancak, bunu parlamentoya getirmedi. Taslak rafa kaldırıldı. İçinden sadece türbanı serbest bırakacak iki madde seçildi ve Meclis’ten geçirildi. Ancak, Anayasa Mahkemesi bu düzenlemeyi iptal etti.
Bu girişim gösterdi ki, iktidarın öncelikli tercihi türbanı serbest bırakmaktı. Daha sonra AK Parti, yarın oylayacağımız anayasa değişikliğini gündeme getirdi. Bu değişikliğin özünü ise siyasi partilerin kapatılmasının hemen hemen imkânsız hale getirilmesi, Anayasa Mahkemesi ve HSYK’nın yapısının değiştirilmesi oluşturuyordu. Partilerin kapatılmasıyla ilgili madde Meclis’te yeterli oyu alamadı ve düştü. Bugün oylanacak anayasa değişikliğinin iktidar için önem ve öncelik taşıyan iki maddesi ise Anayasa Mahkemesi ve HSYK ile ilgili maddelerdir.
Sonuç olarak AKP’nin anayasa değişiklik talebi türbanın serbest bırakılması, siyasi partilerin kapatılmasının zorlaştırılması, Anayasa Mahkemesi ve HSYK’dır.
CHP’nin tutumu
CHP’nin ise anayasa konusunda yukarıda saydığım maddeler ile ilgili acil bir değişiklik talebi yok. CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, “Referandumdan ‘hayır’ çıkarsa oturur hep beraber konuşuruz, daha özgürlükçü daha çağdaş bir anayasa yaparız” dedi.
12 Eylül anayasasından bu güne kadar yapılan değişiklikler nedeniyle CHP, mevcut anayasayı tam bir darbe anayasası olarak görmüyor. Ancak yeni, çağdaş, daha anlaşılır, daha demokratik, daha özgür bir anayasa yapılmasından yana... Ancak önceliklerinin AKP ile örtüştüğü söylenemez.
MHP’nin tutumu
MHP’nin de acil bir anayasa değişikliği talebi gündeme gelmemişti. AKP’nin türban düzenlemesini destekledi. Ancak, AKP’nin diğer öncelikleri konusunda destek vermedi. MHP, şimdiden bir kurul oluşturulmasını ve bu kurulun çalışmalarının seçimden sonra oluşacak yeni parlamentoda ele alınmasının daha uygun olacağını düşünüyor.
BDP’nin talebi
BDP’nin acil anayasa değişikliği talebi var. Bu talepler de AKP’nin öncelikleriyle örtüşen talepler değil. BDP, Türkiye’yi fiilen federasyona dönüştürecek, Türk sözcüğü ve Türk milleti kavramının yer almayacağı bir anayasa istiyor. Referandum kampanyası boyunca da BDP’nin özerklik talebini gündemde tutması ve gündemde tutmaya devam edeceğini söylemesi, bunun göstergesi.
BDP’nin taleplerini parlamentoda grubu bulunan diğer siyasi partilerin kabul etmesi, yok denecek kadar az bir olasılık. Bu talepler kabul görmedikçe de İmralı-PKK-BDP çizgisinin tutumu değişmeyecektir.
AKP, CHP ve MHP’nin de öncelikle zamanlama açısından uzlaşmaları kolay görünmüyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, seçimlerden sonrayı işaret ederek yeni anayasa umudunu, bu referandumla da bağlantılı olarak canlı tutmaya çalışıyor. Ortaya çıkan tablo, yeni anayasa konusunda siyasi uzlaşmanın yakın olmadığını gösteriyor, toplumsal uzlaşma ise çok daha zor...
