Timur-Bayezid savaşının ardındaki gizem: Demir kafes gerçek mi, mit mi?

Tarih sayfaları, savaşlar ve destanlarla doludur. Ancak bazı savaşlar yalnızca meydanlardaki çarpışmalarla değil, sonrasında yaşananlarla da tartışmalara neden olur. İşte bu savaşlardan biri de 1402 yılında yaşanan Ankara Savaşı’dır. Timurlu İmparatorluğu’nun kurucusu Timur ile Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid’in karşı karşıya geldiği bu savaş, Osmanlı tarihinde büyük bir kırılma noktası olmuş, savaşın ardından yaşanan olaylar ise yüzyıllardır gizemini koruyor.

Peki, Yıldırım Bayezid’in esaret günleri gerçekten de bir trajedi mi, yoksa tarih kitaplarında anlatıldığı gibi bir efsane mi? Bayezid'in Timur’un elinde hapsedildiği ve demir bir kafeste tutulduğu iddiası, Osmanlı tarihçilerini ikiye bölen büyük bir tartışma konusu olmaya devam ediyor.

İhtiyar köpek!

Bu savaşın fitilini ateşleyen en büyük etkenlerden biri, iki lider arasında yaşanan sert mektuplaşmalar olarak gösterilir. Rivayetlere göre Yıldırım Bayezid, Timur’a hitaben yazdığı bir mektupta onu ‘İhtiyar köpek’ diye aşağılamış ve Osmanlı ordusunun Timur’un ordularıyla kıyaslanamayacak kadar güçlü olduğunu vurgulamıştı. Timur’un yanıtı ise en az Bayezid’in sözleri kadar sertti. Tarihçiler arasında bu mektupların gerçek olup olmadığı halen tartışmalı olsa da, savaşın kaçınılmaz hale geldiği bir gerçek.

Ankara Savaşı’nda Osmanlı ağır bir yenilgi almış ve Yıldırım Bayezid, Timur’a esir düşmüştü. Ancak asıl merak edilen konu, Bayezid’in esaret günlerinde neler yaşadığı ve ölümüne neyin sebep olduğuydu.

Demir kafes gerçek mi?

Bazı tarihçiler Timur’un, Bayezid’i esaret altında saygıyla ağırladığını öne sürerken, bazı kaynaklar ise onu demir bir kafese kapattığını iddia eder. Bu iddialara göre Bayezid, kafeste geçirdiği günlere dayanamayarak ya yüzüğündeki zehri içmiş ya da kafasını kafese vura vura intihar etmişti.

Ünlü tarihçi Ord. Prof. Dr. Mehmet Fuad Köprülü, yaptığı araştırmalarda bu iddianın bir halk efsanesi değil, yüksek bir ihtimalle tarihi bir gerçek olduğunu belirtir. Onun tespitlerine göre Timur, Bayezid’i Semerkant’a götürmeyi planlamış ancak Osmanlı padişahı buna katlanamayarak hayatına son vermişti.

Bu iddiaya karşı çıkan tarihçiler ise Timur’un Bayezid’i bir tahtırevana benzer bir yapıda taşıdığını ve kafes olayının sonradan abartıldığını savunur. Tarihçiler arasında hâlâ kesin bir sonuca varılamamış olması, konunun gizemini korumasına neden oluyor.