“Adalet bir kutup yıldızı gibi yerinde durur ve geri kalan her şey onun etrafında döner” -Konfüçyus
Ülkemizde ve dünyada şu an en çok eksikliğini hissettiğimiz değerlerin başında adalet geliyor. Adalet kavramı antik felsefenin temelini oluşturur. Platon “Devlet” kitabında adaletin ne olduğunu sorgulayarak sonuca varır. Aristo adil ve ahlaki bir düzen nasıl kurulur diye kafa patlatır. İnsanların doğuştan sahip olduğu bir olgudur; vicdanın kalbidir adalet. Evrenin mayasıdır. Türümüzün devamını getirmemize yarayan bir doğal seleksiyon mekanizmasıdır. Adaletsizliğe karşı içimiz içimizi yer. Öfkeleniriz, isyan ederiz, ve bazen intikam almak isteriz. İşte devletin temel amacı da bu hissiyatlarımızı dizginlemek, adaleti sağlamaktır.
Rusya’ya yasak, İsrail’e destek!
Rusya Ukrayna’yı işgal ettiğinde küresel çapta bir tepkiyle karşılaştı. Ukrayna’yı haritada gösteremeyecek, belki ilk defa adını duyan kişiler bile sosyal medyada Ukrayna bayrakları paylaşır oldular. İvedilikle Rusya’ya yaptırımlar uygulanmaya başlandı; Dünya Kupası, diğer spor dallarında karşılaşmalar, olimpiyatlar gibi uluslararası organizasyonlardan men edildi. Dünya kamuoyu şöyle diyordu: sebebi her ne olursa olsun kurallara uymadın, düzenimizi kaale almadın. Bu davranışın sürdüğü müddetçe biz de seni yok sayıyoruz. Peki ya İsrail?
İsrail kendini kuran BM’ye saldırıyor
İsrail 1947’de Birleşmiş Milletler’in 181 nolu Genel Kurul kararıyla kuruldu. Ancak varoluşundan beri BM’yi neredeyse yok hükmünde sayıyor. Onlarca kez BM Genel Kurulu ve İnsan Hakları Konseyi tarafından kınandı. Filistin, Ürdün ve Lübnan’a karşı saldırgan tavrını terketmesi istendi; Filistin topraklarında yasadışı işgalci statüsünde olduğu saptandı. Geçtiğimiz hafta Lübnan’a saldırırken Lübnan’ın güneyinde konuşlandırılmış BM Barış Gücü (UNIFIL) karargahının kapısını kırdı, gözlem kulesine tanklarla ateş açtı.
UNIFIL 1978’de göreve başladı, 2006’daki Lübnan-İsrail savaşı sonrası görev tanımı genişletildi. Yaklaşık 10.000 asker İsrail ile Hizbullah’ın arasında tampon görevi görüyor. BM sayesinde kurulan bir ülkenin BM’ye saldırması nasıl bir küstahlıktır! Uluslararası hukuka tamamen aykırı şekilde hareket eden İsrail, çiğnenmedik kırmızı çizgi bırakmıyor ve hiç bir somut yaptırım görmemeye de devam ediyor. Rusya’ya anında haklı tepkisini gösteren egemen güçler, İsrail karşısında suspus oluyorlar. Bu insanların yüreğindeki adalet duygusunu ciddi şekilde zedeliyor. Bir futbol karşılaşmasında bazen çaktırmadan rakibe faul yapabilirsiniz, kendinizi yere atıp haksız yere penaltı kazanabilirsiniz, hakeme şiddetli itiraz edebilirsiniz, hatta bazen kontrolünüzü kaybedip rakibe saldırabilirsiniz, ancak hakeme saldırmak bambaşka bir seviyededir. Rakibe saldırdığınızda alacağınız cezadan çok daha fazlasını alırsınız. Sevseniz de sevmeseniz de hakem dokunulmazdır, çünkü adaleti temsil eder.
Okulda, işyerinde, bir dernekte ya da siyasi partide, en basitinden bir arkadaş grubunda kuralları ihlal ederseniz uyarılır ve cezalandırılırsınız. Davranışınız düzelmezse en sonunda ihraç edilirsiniz. Çünkü kurallar adaleti sağlamak için vardır ve adaletin olmadığı yerde hiçbir şey yoktur. İsrail’in BM’den ihraç edilmesi ya da en azından bir süreliğine üyeliğinin askıya alınması gereklidir. Bu konuda The Guardian gazetesi köşe yazarı Mehdi Hasan geçenlerde bir makale kaleme aldı. BM Güvenlik Konseyi’ne rağmen İsrail nasıl ihraç edilebilir yöntemlerini yazdı. Tayvan ve Güney Afrika örneklerinde olduğu gibi dünya kamuoyu vicdanını dinleyerek adaleti temin etmelidir. Rusya dünyadan aforoz edilirken İsrail’in hala spor müsabakalarına çıkıyor olması adil değildir. Rusya en azından BM’ye saldırmıyor, şimdilik.
“Adalet, haklının işine yarar, güçlünün değil” - Sofokles
