Hikmet Sami Türk
(Dünden devam)
Türkiye’nin güney sınırındaki güvenlik gereksinmesini anlayışla karşılayan, Suriye sorununda Esad’ı destekleyen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 23 Ocak 2019 günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Moskova’da yaptığı görüşmede Suriye topraklarında teröristlere karşı mücadele bağlamında Adana Mutabakatı’ndan söz etmesi, bu metni yürürlükte kabul ettikleri; Türkiye’nin bu çerçeve içinde kalmasını ve yeni bir sınır ötesi askerî harekât yapmamasını istedikleri anlamına gelmektedir. (2)
5. Ankara Anlaşması
21 Aralık 2010 günü Ankara’da bir araya gelen Türkiye ve Suriye heyetleri arasında yapılan görüşmeler sonunda iki ülkenin Dışişleri Bakanları Ahmet Davutoğlu ve Walid Mouallem tarafından yeni bir anlaşma imzalanmıştır. Adana Mutabakatı’nın geliştirilmiş ve kapsamlı bir şekli olan bu anlaşma “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Terör ve Terör Örgütlerine Karşı Ortak İşbirliği Anlaşması” adını taşımaktaydı. Başlangıcında “Her iki ülkenin hükümetlerini ve halklarını birleştiren dostane ilişkileri güçlendirmeyi ve özellikle her iki ülkenin güvenlik ve istikrarını tehdit eden terör ve terör örgütlerine karşı mücadele ile sınır güvenliği alanlarındaki işbirliğini geliştirme isteklerini” ifade eden, terör örgütlerinin faaliyetlerinin sürekli izlenmesini, gerektiğinde bunlara karşı ortak operasyonlar yapılmasını, teröristlerin tutuklanarak vatandaşı olduğu tarafa teslim edilmesini, terör eylemlerine ve bunların engellemesine ilişkin bilgi, belge ve istihbarat değişimini öngören Anlaşma, 23 maddeden oluşuyordu. Bu son maddede Anlaşma’nın “üç yıl yürürlükte” kalması, ancak taraflardan birinin sona erdirilmesi yönündeki niyetini en az üç ay önce diğer tarafa diplomatik kanallardan yazılı olarak bildirmemesi hâlinde üçer yıllık süreler hâlinde otomatik olarak uzaması” hükme bağlanmıştı.
Anlaşma ve Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna İlişkin Kanun Tasarısı, Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü’nün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 9.2.2011 tarihli yazısıyla TBMM Başkanlığına sunulmuş ve 21 Mart 2011 günü Dışişleri Komisyonu’nda, 6 Nisan 2011 günü Genel Kurulda görüşülerek onaylanmasının uygun bulunduğunu belirten kanun kabul edilmişti. 6.4.2011 tarih ve 6233 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Terör ve Terör Örgütlerine Karşı Ortak İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, 26 Nisan 2011 günü Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Fakat Suriye’de 15 Mart 2011 günü Devlet Başkanı Beşar Esad’a karşı başlayan ve Nisan 2011’de bütün ülkeye yayılan protesto gösterilerinin bir iç savaşa dönüşmesi üzerine, Anlaşma Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylanmadı. Dolayısıyla Anlaşma yürürlüğe girmedi. 6233 sayılı Kanun, sadece Anlaşma’nın onaylanmasının uygun bulunduğu hakkındadır. Bu Kanun’la verilen onaylama yetkisi, Cumhurbaşkanındadır. Anayasa’nın 104. maddesine göre Cumhurbaşkanı, “Milletlerarası antlaşmaları onaylar ve yayımlar”.
(2) Aynı yönde ve genel olarak Adana Mutabakatı hakkında bk. BBC News Türkçe, 1.2.2019, Haberler.Com (Adana Mutabakatı Neden Önemli? Putin Neden Şimdi Gündeme Getirdi?”.
DEVAMI YARIN