Dr. Akkan Suver (Marmara Grubu Vakfı Genel Başkanı)
Kafkasların barış, refah, güven ve istikrarında yeni bir yol haritası oluşturacak olan Şuşa Beyannamesi ile
Azerbaycan ve Türkiye artık bölgenin anahtarlarıdır.
Geçen hafta; Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 15 Haziran 2021 günü Şuşa'da imzaladıkları Şuşa Beyannamesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden geçerek kanunlaştı.
Bölgesel dengeler açısından hayli önem taşıyan söz konusu beyanname ile Türkiye ile Azerbaycan stratejik müttefik olduklarını dosta, düşmana bir defa daha duyurdu.
15 Haziran 2021’de işgalden kurtarılmış Şuşa’da imzalanan “Müttefiklik Hakkında Şuşa Beyannamesi” güvenlik, askeri, ekonomik, enerji ve taşımacılık alanında ilişkilerin geleceğinin ana hatlarını belirlemektedir.
Geçen yıl gerçekleşen imza merasiminin Kars Anlaşması’nın yüzüncü yılına denk gelmesi ve Şuşa Beyannamesi'ne bu konuda atıfta bulunulması da şekillenen anlaşmaya ayrı bir anlam vermektedir.
Şuşa Beyannamesi ile ikili ilişkiler; ittifaklık düzeyinin yanı sıra bölgenin barış, istikrar ve refahında da ayrı bir rol üstlenecektir.
Üstlenilecek bu yeni rol ile önce Zengezur Koridoru, sonra Orta Koridor refahın yeni yol haritalarını oluşturacaklardır. Zira Şuşa Beyannamesi Türkiye ile Azerbaycan arasında Zengezur Koridoru ile birlikteliği sağlarken, Kafkasya bölgesinin ulaşım için yıllardır süregelen gerginlikler yüzünden işlemeyen Orta Koridor olarak adlandırılan güzergâhı da Şuşa Beyannamesi ile istikrara kavuşmuş bulunmaktadır. Bölgenin güvenli, istikrarlı olmasıyla stratejik ve ekonomik açıdan öngörülen ve umulan veriler, kötü hatıraların geride kalmasına vesile teşkil edecektir.
Başka ülkelerle ortaklık
Bu arada Şuşa Beyannamesi’nin önemle vurguladığı bir diğer konu da: iki ülkenin başka bir ülke karşısında ortaklık kurmadıklarını beyan etmesidir.
Özellikle Rusya açısından özen ve dikkat gösterilerek belirtilen bu konunun yanı sıra Azerbaycan'ın Nahçıvan'a ve dolayısıyla Türkiye'ye bağlantısında önemli bir güzergâh olan Zengezur koridoru iki ülke arasındaki en önemli hedeflerden biri olarak görülmektedir.
Bir başka deyişle, merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in bir millet diye adlandırdığı Azerbaycan ve Türkiye, Şuşa Beyannamesi ile bölge geleceğinin anahtarı olmuş bulunmaktadır.
Türk dünyasının birliği
Öte yandan oluşan müttefiklik yalnız savunma özellikleri taşımamakta bölgede yeni işbirliği imkânlarının da ortaya çıkmasına neden olmuş bulunmaktadır. Daha geniş bir deyişle Şuşa Beyannamesi ile Kafkasya’da barış, huzur ve refaha yeni bir kapı açılmaktadır. Şuşa Beyannamesinin iki ülkenin geleceğe dair bakışına ve orta vadede gerçekleştirmek istediği projelere odaklandıkları ve buna bağlı hareket ettikleri rahatlıkla anlaşılıyor. Bir başka deyişle hayata geçirilmesi planlanan projeler ile yakın bir gelecekte tarafların bölgeyi bir çatışma bölgesinden çıkarıp iş birliği bölgesine taşıyacaklarını da söyleyebiliriz. Ayrıca iki ülkenin bölgesel ve bölgeler arası işbirliğinde rol alma isteğini de söz konusu projelerde müşahede etmekteyiz.
Dolayısıyla Şuşa Beyannamesi ikili ittifaklık düzeyinin yanı sıra Türk dünyasının birlik ve refahına da ayrıca hizmet etmeyi hedeflemektedir.
Hâsılı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edilen Şuşa Beyannamesi Kanunu ile yalnız Azerbaycan ile Türkiye arasındaki müttefiklik gerçekleşmemiş aynı zamanda Türk devletleri arasındaki kapsamlı işbirliğinin belirgin bir Türklük bilinci ile nasıl daha üst seviyelere evrilebileceği de gösterilmiştir.
