Zafer İşeri
Ülkemizde vatandaşlar, üç farklı kurum tarafından sosyal güvence altına alınmaktadır. Bu kurumlar Sosyal Sigortalar Kurumu (SGK), Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR’dur. Bu üç kurum yeni düzenleme ile tek çatı altında toplanmadan önce 3 farklı kurumda da hizmet yılı bulunan kişilerin emeklilik dönemlerinde herhangi bir sorun yaşamaması için emeklilik başvurusundan önce SGK hizmet birleştirmesi işlemi yaptırmaları gerekir. SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı'na tabi olarak çalışmaları sonucu kazanılan hizmetlerin aylık bağlanma hakkının elde edilmesi halinde birleştirilmesi esastır. Hizmet birleştirme işlemi farklı sigorta kollarında çalışanların toplam çalışma sürelerinin birleştirilmesine denmektedir. Bu konuyla alakalı düzenleme 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bu kanunun 4. Maddesinde sürelerinin birleştirilmesi hususu: “Kurumlara tabi çeşitli işlerde çalışmış olanların hizmet süreleri, aynı tarihlere rastlamamak kaydıyla bu Kanuna göre aylık bağlanmasına hak kazanıldığında birleştirilir. Ancak, hizmet süreleri toplamının aylık bağlanmasına yeterli olmaması halinde, bu Kanun hükümleri uygulanmaz.” Şeklinde düzenlenmiştir. SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı hizmetlerinin birleştirilme talebi e-devlet üzerinden yapılabilir. Başvuru sonrası hizmet süreleri, nerede hizmet verdikleri incelenerek SGK ile yapılan yazışmalar sonucunda hizmetler birleştirilir. Kamu çalışanları da memuriyet hizmetine başlamadan önce çalıştığı süredeki hizmetleri ekletmek için hizmet dökümü alarak başvurabilir. Bu birleştirme işlemi zorunlu değildir. Yargıtay’ın kararlarına göre kişinin istek ve menfaati doğrultusunda iradesine bağlı bir işlem olduğu yöndedir.
Hizmetleri birleştirilen kişilerin hangi statüden emekli olacağı son 7 yılın kuralına göre belirlenir. Ancak son 7 yılın kurallarına bakıldığında tam anlaşılmadığı, halkta kafa karışıklığı yarattığı görülmektedir. 7 yıl içinde en çok hangi statüde çalışıldığı, birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiilen prim ödenen gün sayısı dikkate alınarak belirlenir. Söz konusu olan takvim yılı değil, prim günüdür. Yani son 2520 prim gününde en çok hangi statüde çalışıldı ise o statüden emeklilik işlemleri yapılır. Çalışma sürelerinin eşit olması durumunda son çalışılan statü dikkate alınır. Yargıtay’ın bu konuda üzerinde durduğu nokta şudur: “SGK otomatik olarak son 7 yılda en fazla hangi statüde çalışıldığını gözetebilir. Ama sigortalının kendisi veya ölümü halinde hak sahiplerinin talebi halinde son 7 yıl kuralı gerekçe gösterilerek hizmet birleştirmesi yapılmaz.” Son 7 yıl kuralından olumsuz etkilenenlerin ve diğer statülerdeki çalışmaları emekli olmaya yeterli olanların SGK’ya bu konuda yazılı talepte bulunması gerekmektedir.
Peki bu uygulama ile erken emekli olmak mümkün mü ? bu uygulama aslında emekliliğe erkene çekme amacıyla yapılmış değildir ancak istisnai durumlarda emeklilik öne çekilebilir. Şöyle ki; BAĞ-KUR'lu olan kadınlar emekli olmak için 7200, erkekler de 9000 gün prim ödemek durumunda olup, SSK'da ise kadınlar için bu süre 5000 erkekler için de 5975 gündür. 2008 yılında yapılan düzenlemeyle 7 yıl kuralı kaldırıldı. Kişiler primlerini BAĞ-KUR’dan SGK'ya aktarabilecek koşulları sağlaması halinde gün farkından yararlanarak erken emekli olabilir.
Hizmet birleştirme işleminde günler hesaplanırken her yıl 360 gün ve her ay da 30 gün olarak baz alınır. Hizmet birleştirme hesabında 1 Ekim 2008 tarihi önem taşıyor. Bu tarihten önce sigorta kaydı yapılmış kişilerin farklı kurumlara bağlı prim günleri sayısı 1261'i bulan esas kabul edilir. İki kuruma bağlı prim günleri eşitse son çalışılan yer üzerinden hesap yapılıyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için sigorta kurumları arasından en çok gün ödeme yapılan kurum seçiliyor.
