Dr. Ümit Aktaş

Dr. Ümit Aktaş

umit.aktas@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları

“Hocam, bizim faydalı diye bildiğimiz zerdeçalın, zencefilin koronavirüse karşı değil faydası, zararı varmış diye duyduk. Doğru mu?” Şu sıralar devamlı karşılaştığım soruların başında bu geliyor. Peki işin doğrusu ne?


Şu anki bilimsel verilere dayanarak cevap veriyorum: Yok öyle bir şey!

İlacı, aşısı olmayan yeni bir virüsle, bir salgınla karşı karşıyayız. Bazı ilaçların işe yaradığı iddia ediliyor ama henüz etkisi kanıtlanmış olan bir ilaç yok. Fakat çaresiz değiliz, elimizde geleneksel tıpta binlerce yıldır kullanılan, bağışıklığı destekleyen ve antiviral etkileri kanıtlanmış bitkiler var.

Hem zerdeçal hem de zencefilin güçlü antiviral etkileri olduğunu uzun yıllardır biliyoruz. Bu konuda son derece fazla sayıda bilimsel çalışma var. Referans koymaya bile gerek duymuyorum, dileyen herkes bu bilimsel çalışmalara kolayca erişip okuyabilir. Bu konuda bir tartışma yok.

Salgını durdurmayı başarabilen tek ülke şu an için Çin. Hastalık ve tedavisi hakkında ciddi bir bilgi ve tecrübe biriktiren Çinli bilim insanları koronavirüs tedavisinde içinde zencefilin de bulunduğu bitkisel karışımları kullandıklarını, konvansiyonel tedavileri geleneksel Çin tıbbıyla desteklediklerini bilimsel yayınlarla açıkladılar. (1) Hastalığın tedavisi hakkında elde ettikleri tüm bilgileri ve faydalanabilecek bitkileri bir kılavuz hazırlayarak tüm dünyayla paylaştılar. Yani, zararlı dedikleri zencefili Çin hastalığın tedavisinde kullanmış ve fayda elde ettiğine dair de yayın yapmış. Elimizde faydalı olduğunu gösteren bilimsel veri var.

Peki, neden zerdeçal ve zencefil suçlanıyor? Cehaletten! Çünkü okuduklarını anlayacak kadar yeterli fitoterapi bilgisine sahip olmayan birtakım insanlar, geçmişte yayımlanan bazı çalışmaları COVID-19 virüsüyle ilişkilendirip, hatalı çıkarımlar yapıyorlar.

Bilime güvenin

Olay şu: Zerdeçal, kalp krizi sonrasında kalp fonksiyonlarını iyileştirici etkiye sahiptir ve bu amaçla da tedavi için kalpte hasarı olan hastalarda kullanılmaktadır. Bu etkisini ACE 2 enzim sistemini inhibe ederek (baskılayarak) yapar. (2) Zaten biz bu bilgiyi uzun yıllardır biliyoruz, çok sayıda bilimsel yayın mevcut. Zerdeçalın ACE 2 enzim sistemini inhibe ettiği (baskıladığı) bilgisini bir kenara koyalım. Zencefil de benzer bir şekilde ACE enzim sistemini baskılayıcı etkiye sahiptir. (3)

Şimdi, bu ACE 2 enzim sistemi önemli. Çünkü, COVID-19 virüsünün, bu enzim sistemini kullanarak hücreye girdiğini biliyoruz. Ama bu mekanizmayla ilgili henüz aydınlatılması gereken pek çok nokta var. Çünkü tamamlanmış klinik veya epidemiyolojik çalışmalar yok, sadece in vitro çalışmalarla doğrulanmış moleküler hipotezler var. Bu bilgiyi de bir kenara koyalım.

Zencefil ve zerdeçalı suçlayanlar ne diyor? “Zerdeçal ve zencefil, ACE 2 artışına sebep olduğu için koronavirüsün tutunmasını artırıyor” muş...

Tutunmaz aksine baskılar!

Yukarıda işin aslını yazdık. Zerdeçal ve zencefil, ACE enzim sistemini modüle eder, bu sayede de kalp fibrozunu engeller. Zerdeçalı suçlayanların çıkarımları yanlıştır, çünkü çok temel bir gerçeği gözden kaçırmaktadırlar: Üzerine yorum yapılan çalışmalar, kalp kası üzerindeki iyileşmeyi ölçen çalışmalardır ve damarlarda bulunan ACE2 reseptörleri üzerinde yapılmıştır. Oysa, akciğerlerde bulunan ACE2 reseptörleri damarlarda bulunandan tamamen farklıdır. Yani elma ile armudu karşılaştırmak gibi bir hata yapılmıştır. Üstelik, zerdeçalın koronavirüsün hücre içine girişini kolaylaştırdığı iddiası sadece bir yorumdan ibarettir ve hiçbir bilimsel kantı yoktur.

Dolayısıyla, zerdeçalın virüsün ‘tutunmasını’ artırmak gibi bir etkisi yoktur, tam tersine, virüsün aktivitesini zayıflattığına dair bilimsel kanıtlar vardır.
İşte zerdeçal ve zencefilin salgın yaratan COVID-19 üzerine etkisini kanıtlayan çalışmalar:

n 2020 yılında yayımlanan yeni bir çalışmaya göre, curcumin (zerdeçal) SARS-CoV-2 Spike glikoproteini bağlanmayı belirli oranlarda inhibe ederek virüs enfeksiyonunda koruma sağlar. SARS-CoV-2 Spike glikoproteini anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) tarafından tercih edilen bir reseptördür. (4)
n Yine 2020 Mart ayında yayımlanan çok yeni bir çalışmada, aralarında zencefil (gingerol) ve zerdeçalın da (curcumin) bulunduğu farklı 13 fitokimyasal maddenin Covid-19 main proteaz (Mpro) üzerine inhibitör etkisi araştırılmıştır. Mpro, virüsün çoğalması ve gen aktarımına aracılık etmede önemli bir rol oynayan önemli bir enzimdir. Buna göre, kurkumin oldukça önemli bir Covid-19 Mpro inhibitörüdür. Üstelik, bu çalışma, karşılaştırılmalı olarak yapılmış ve zerdeçal ve zencefilin en az kimyasal antiviral ilaçlar (nelfinavir ve lopinavir) kadar etkili olduğu gösterilmiş. (5)

Demek ki neymiş? İhtiyacımız olan tek şey bilimmiş. Bugünkü bilimsel veriler, zerdeçal ve zencefilin koronavirüs enfeksiyonlarını artırmadığını, tam tersine, korunma ve tedavisinde etkili olduğunu gösteriyor.

Bilim her an değişen bir disiplindir. Bilimde mutlak doğru diye bir şey yoktur. Sizinle bugünkü bilimsel verileri paylaştık. Eğer yarın bunun aksini gösteren bir veri yayımlanırsa, onu da paylaşacağız. Bilim, böyle gelişir.

Koronavirüs salgınından korunmada yapabileceğiniz üç şey var: Sosyal izolasyon, el temizliğine ve kişisel hijyene azami özen göstermek ve son olarak da bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için doğru beslenmek ve virüslerle savaşan bitkilerden faydalanmak.

Sağlıklı beslenmeye, probiyotik zengini besinler tüket meye, sofranızı mevsim sebzeleriyle donatmaya ve viral hastalıklardaki koruyucu etkisi kanıtlanmış bitkilerden destek almaya devam! Unutmayın, koronavirüse karşı en güçlü savunma hattınız bağışıklık sisteminizdir.

DOĞAL ANTİVİRAL GÜÇLERİN SAĞLIK RAPORU

Zerdeçal

Güçlü anti-kanser etki
Antienflamatuar
Antiviral
Antibakteriyel
Antifungal
Detoks etkisi
Alzheimer’dan koruyucu
Karaciğer güçlendirici
Bağışıklığı güçlendirir

Zencefil

Güçlü bir antienflamatuar
Antiemetik (bulantı önleyici)
Antiviral
Ağrı kesici
Anti-kanser
Bağışıklığı güçlendirir