Stres ne zaman toksik bir hâl alıyor, ciddiye alınması gereken bir sağlık tehdidine dönüşüyor? Tehlike sinyalleri neler?
Siz kalp kırıklığını aşk romanlarında anlatılan bir duygusal durum olarak mı görüyorsunuz? Hiç de öyle değil. İnsanın sevdiğini kaybetmesi nedeniyle meydana gelen ani stres sonucu yoğun adrenalin salgılanması, kalbimizi gerçekten etkiliyor ve kalp kasında hasar yaratan “Kalp Kırıklığı Sendromu”na yol açıyor. Eğer sizi, kalbi kırılacak kadar çok seven bir sevdiğiniz varsa, kıymetini bilin! Vücudumuz kısa süreli strese göre tasarlanmış bir sistem. Peki, stres ne zaman toksik bir hâl alıyor, ciddiye alınması gereken bir sağlık tehdidine dönüşüyor? Tehlike sinyalleri neler?
Strese karşı vücudumuzun verdiği tepki aslında hayat kurtaran bir sistemdir. Vahşi hayvanlara yem olmamak, yaşamı tehdit eden bir düşmanla karşılaştığınızda hayatta kalabilmek için tasarlanmış, tek kelimeyle mükemmel bir sistem… Peki, hayatta kalmanız için tasarlanmış bu mucize, nasıl oluyor da sağlığı tehdit eden bir tehlikeye dönüşüyor?
Sorun stresin kronikleşmesi. Ve bu sorunu ciddiye almanız gerekiyor. Vücut, parçalanmış proteinleri onarmayı, kanser hücrelerini öldürmeyi, yaşlanma sürecini yavaşlatmayı ve enfeksiyonla savaşmayı bilir. Hatta ülseri iyileştirmeyi, vücuttaki lezyonları yok etmeyi ve kırılan kemikleri onarmayı da halleder. Ama şöyle bir sorun var: Tüm bu iyileştirme mekanizmaları siz bir kronik stres mağduruyken devreye giremez.
Kısırlık ve stres faktörü
Kronik stresin etkileri hiç beklenmedik bir şekilde ortaya çıkabilir. Fark ettiniz mi? Hamile kalmakta zorlanan kadınların sayısı giderek artıyor. 20 yıl önce nedeni açıklanamayan kısırlık yüzde 20 iken bugün bu oran yüzde 40’lara fırladı.(1) Eminim siz de çevrenizden sık sık bu sorunu yaşayan çiftleri duyuyorsunuz.
Suçlulardan birinin modern yaşamla el ele yürüyen stres faktörü olduğu yolunda bilimsel bulgular var. 450 kadınla yapılan bir araştırma(2) stres hormonları yüksek olanların hamile kalmakta zorlandığını gösteriyor. Hamile kalmaya çalışmanın da stres yarattığı unutulmamalı. Senelerce çocuk yapmayı deneyen, sonra artık denemeyi bıraktıklarında çocuk sahibi olan çiftleri duymuşsunuzdur. Anne olmaya çalışan bir kadına gerilmeyin demek bir işe yaramaz, ama stres faktörünü ortadan kaldıracak yöntemler önerilebilir. Yurt dışında bazı merkezlerin anne olmak için çabalayanlara akupunktur terapisi tavsiye etmeleri boşuna değil.
Derin darbe Stres vaktinden önce yaşlanmanıza neden olur! Bunu fark etmek için bilime ihtiyacınız yok aslında. Stresli bir dönemin ardından aynaya baktığınızda bunu bizzat kendi yansımanızda görebilirsiniz. Stresin sağlığınız üzerindeki etkilerinin, yüzünüzdeki çizgilerden çok daha ciddi olduğunu söyleyebilirim. Kronik stres…
Erken bunamaya neden olur: Kronik stres beyin hücrelerine zarar vererek hafızayı olumsuz etkiler. Hatta stresli farelerde beynin hafıza ve öğrenme bölümündeki hücrelerin küçüldüğü gözlenmiş. Stresin beyin hücrelerinde hızlı bir dejenerasyona neden olan Alzheimer hastalığını da tetiklediği düşünülüyor.
Konsantre olmayı güçleştirir: Vücudunuzda stres hormonları dolaşırken zihninizin, hafızanızın tam randımanlı çalışmasını beklemeyin. Konsantrasyon
bozukluğunun, hafıza sorunlarının nedenlerinden biri de kronik strestir.
Kilo aldırır: Stresin kilo aldırdığını biliyor musunuz? Hem de bel bölgesinden. Üstelik kalp hastalıkları söz konusu olduğunda karın ve belden alınan kiloların daha yüksek bir risk faktörü yarattığı biliniyor. Kronik stres nedeniyle salgılanan hormonlar yağın vücutta farklı bir şekilde depolanmasına neden olarak kalp krizi riskini artırıyor.
Kalp krizi geçirtir: Pazartesi günlerinin kalp krizi açısından en riskli gün olduğunu biliyor musunuz? Hatta tıpta bunun bir adı bile var: Pazartesi kardiyak fenomeni. Neden? Çünkü çalışanlar için haftanın en stresli günü pazartesi. Stres hormonları hem kalbin daha hızlı atmasına hem de damarların kasılmasına neden olur ve bu da tansiyonun yükselmesi anlamına geliyor.
Bağışıklık sistemini çökertir: Uzun süreli stres vücudun kortizol hormonuna karşı direnç geliştirmesine ve vücutta kronik enflamasyona neden olan bir sürecin başlamasına neden olur. İnflamasyon, her türlü hastalığa zemin hazırlar. Stresli insanlar hem daha fazla hastalanır hem de daha zor iyileşirler.
Kanser yapar: Bağışıklık sisteminizin etkin bir şekilde çalışmaması kansere zemin hazırlar. Ayrıca stresin kanserin yayılma hızını ve metastaz yapma olasılığını artırdığını gösteren birçok çalışma var. Hastanın yaşam sevinci dolu olması ve stresten uzak huzurlu bir hayat sürmesi, kanser hastalığının iyileşmesini kolaylaştırır.
Gelecek hafta kronik stresle baş etme yöntemlerini keşfedeceğiz, stres kontrolünde etkili bir beslenme modelinin nasıl olması gerektiğini tartışacağız…
Strese karşı lavanta kürü
1 tatlı kaşığı lavanta
1 tatlı kaşığı anason
1 tatlı kaşığı papatya
Yoğun stres altında olduğunuz dönemlerde sakinleştirici etkisi olan bu kürden faydalanın. Gevşemenize yardımcı olacaktır. Hepsini 3 dakika
kaynatın ve her defasında taze olarak hazırlayın. Günde 4 defa içilebilir.