“Çok yorgunum”
Genellikle çalışan nüfusta görülen ve hayat kalitesini olumsuz etkileyen fibromiyalji çok sık rastlanan bir sağlık sorunu haline geldi
Özellikle çalışan kadınlarda sık rastlanan bu hastalığın ismi pek bilinmez, ama belirtileri söylediğimde tanıdık geleceğine eminim. Nedir bu semptomlar? Hangi durumlarda aklınıza fibromiyalji gelmeli? Uyku bozukluğu yaşıyorsunuz. Sabahları uyandığınızda sanki uyumamış da dayak yemiş gibi hissediyorsunuz. Yataktan bitkin, yorgun kalkıyor, güne vücudunuzdaki sertlik ve tutuklukla başlıyor, gün boyunca ağrı çekiyorsunuz. Eğer yukarıdaki tablo tanıdık geliyorsa fibromiyalji hastası olma ihtimalini göz önüne almanızda fayda var. Son yıllarda giderek artan bu hastalığın belli bir testi olmadığı gibi, belli bir tedavisi de yok. Fibromiyalji hayat kalitesini son derece olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Hasta sürekli ağrılardan şikâyetçidir, depresyona meyillidir, mutsuzdur.
Bir fibromiyalji hastasının güncesi
Çalışan bir insan olduğunuzu düşünün, sabah uyandınız, yataktan kalkamıyorsunuz. En az 10-15 dakika hareket edemiyorsunuz. Sürekli ve şiddetli sırt, omuz ağrıları çekiyorsunuz.
Stresli bir toplantınız varken fibromiyalji ağrılarınız tutuyor. Hayata konsantre olamıyorsunuz. Ama bir yandan da çalışmak ve yaşamınıza devam etmek zorundasınız. Fibromiyalji hastaları bu şikâyetlerle doktor doktor dolaşır. Ama hiçbir teşhis, hiçbir tanı konamaz. Ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, arkasından kortizonlar verilir. Bu ciddi yan etkileri olan ilaçlar tedavi etmez, problemi sadece kısa süre için baskılar, üzerini örter. Bir süre sonra onlar da işe yaramaz olurlar ve ağrılar geri döner. Bir kas romatizması hastalığı olan fibromiyalji ile ilgili bilmeniz gereken en önemli şey aynı romatizmal hastalıklarda olduğu gibi doğru bir beslenme modeliyle kontrol altına alınabileceğidir.
Fibromiyalji hastalarının beslenme kılavuzu
Glutenden uzak durun: Gluten hassasiyeti ve fibromiyalji arasında yakın bir ilişkiyi işaret eden, hatta fibromiyaljinin bir gluten hassasiyeti hastalığı olduğu yolunda bulgulara sahip araştırmalar var (1). Vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olan, vücudu bir savaş alanına çeviren bir süreci tetikleyen gluten hassasiyetinin fibromiyaljinin başlıca nedenlerinden biri olması hiç şaşırtıcı değil. Bana kronik ağrılar, yorgunluk, uyku problemi gibi semptomlarla gelen ve diğer tüm olasılıkları eledikten sonra fibromiyalji teşhisi koyduğum hastalarda ilk yaptığım şey buğday ürünlerini kesmektir. Hepsinde de hayat kalitelerinin kısa sürede arttığını gözlemliyorum.
Tatlandırıcılardan uzak durun: Diyet içeceklerde ve yiyeceklerde karşımıza çıkan, çayı, kahveyi tatlandırmak için kullanılan suni tatlandırıcıların fibromiyalji semptomlarını tetiklediği yolunda bilimsel bulgular var(2). Bunun ardındaki mekanizmaya bir bakalım dilerseniz. Sinir sistemimizde NMDA denen ağrı reseptörleri vardır. Aspartam bir eksitotoksindir. Eksitotoksin nedir biliyor musunuz? Nörotransmitterleri aşırı uyararak sinir hücrelerinin zarar görmesine ya da ölmesine neden olan maddeler. Sözün özü; tatlandırıcılar fibromiyalji hastalarının zaten fazla aktif olan ağrı reseptörlerini(3) daha da uyararak semptomların kötüleşmesine neden olur.
Çin tuzu da denen MSG’ye (Monosodyum glutamat) dikkat:
Çorbalarda, salata soslarında, bulyonlar, cips ve gofretlerde kullanılan ve bir eksitotoksin olan bu lezzet artırıcı kimyasal da aynı aspartam gibi fibromiyalji semptomlarını tetikliyor. Bu yüzden de fibromiyalji hastalarında tedavinin temeli doğal beslenmedir.
Bazı sebzelere dikkat: Patlıcan, domates, biber, patates gibi patlıcangiller ailesine mensup sebzeler, bazı hastalarda tetikleyici olabilir. Bu sebzeleri bir süreliğine diyetinizden çıkararak semptomlar arasında bir ilişki olup olmadığını anlayabilirsiniz.
Egzersiz önemli: Fibromiyalji ağrıları çekenler mutlaka egzersiz yapmalı. Pilates ve yoga gibi fonksiyonel egzersizler hastaların hayat kalitesini artırmakta son derece etkilidir.
Kırmızı Pancar Kürü
Suyu ateşe koyun. Su kaynarken kırmızı pancar ve taze zencefili ince ince dilimleyin. Malzemeleri kaynar suyun içine atın. Ocağın altını kısın. 6 dakika kısık ateşte kaynatın. Ateşten indirdikten sonra, ılımasını bekleyip içine karakovan balını ekleyin. Karıştırıp soğuyana kadar kapağı kapalı olarak bekletin. Cam bir sürahiye süzün. Yine kapağı kapalı olarak buzdolabına kaldırın. Pancar kürü her gün sabah taze olarak hazırlanmalı ve her yemekten 1 saat sonra günde 3 sefer olacak şekilde gün içinde bitirilmeli. Bu kür özellikle fibromiyalji hastalarının yaşadığı uyku bozuklukları ve sabah tutukluklarında etkilidir.
Kırmızı pancar, yumruk büyüklüğünde
Taze zencefil, başparmak büyüklüğünde
Karakovan balı, peteğiyle birlikte,
2 parmak büyüklüğünde
Su, 600 cc.
1 “Fibromyalgia and non-celiac gluten sensitivity: a description with remission of fibromyalgia” Carlos Isasi, Isabel Colmenero, Fernando Casco, Rheumatol Int. 2014; 34(11): 16071612.
2 “Relief of fibromyalgia symptoms following discontinuation of dietary excitotoxins.” Smith JD, Terpening CM, Schmidt SO, Ann Pharmacother. 2001 Jun;35(6):702-6.
3 “Biology and therapy of fibromyalgia: pain in fibromyalgia syndrome.” Roland Staud, Arthritis Res Ther. 2006; 8(3): 208.