GASTRİT VE ÜLSER

GASTRİT

Gastrit, midenin iç yüzünde bulunan mukoza tabakasının iltihaplanmasıdır. Erişkinlerde daha sık olmak üzere tüm toplumda sık görülen bir rahatsızlıktır. Çoğunlukla kronik (müzmin) gastrit görülür. Ülsere göre daha yüzeysel bir hasar vardır. Fakat daha derinlere geçebilir ve ülser oluşturacak şekilde aşındırma yapabilir.

Nedenleri

Şimdiye kadar bilinenler en önemli faktörlerin arasında, helikobakterpylori adı verilen mikropla oluşan enfeksiyon dikkat çekmektedir. Bütün dünyada bu bakteriye rastlanır. Gelişmekte olan ülkelerde en yüksek enfeksiyon oranına sahip hastalık yapan bir bakteridir. Beslenme alışkanlığı, gastrit oluşumunda önemli bir faktördür. Kötü beslenme, alkol kullanımı, doğrudan mide yüzeyini tahriş ederek gastrite neden olabilir. Sigara kullanmak, mide üzerinde etkili olan siniri uyararak asit salgısını arttırır. Fazla asit gastrite sebep olur. Gastrite sebep olan önemli faktörlerden biri de strestir. Stresli kişilerde asit fazla salgılanır. Gastrite yakalanma riski artar.

Bazı ilaçlar mideyi tahrip edebilir. Romatizma ilaçları olarak kullanılan ağrı kesiciler, mideye zarar verir.

Belirtileri

Gastrit aniden oluşan (akut) ve sürekli (kronik) olmak üzere ikiye ayrılır.

Kronik gastrit, genelde çok az belirti verir ya da belirti vermeden seyreder. Uzun süren mide iltihabı vardır. Karnın üst tarafında ağrı, mide bulantısı, kusma meydana gelebilir. Geğirti, iştah azalması, şişkinlik görülebilir. Akut gastritte, midede yanma, basınç ve ağrı görülür. Hasta, tok karnına ağrının arttığını belirtebilir. Bulantı ve kusma, kronik gastritte olduğu gibi akut gastritte de vardır.

Teşhis nasıl konur?

Öncelikle, bir gastroenteroloji ya da dahiliye uzmanına başvurmanız gereklidir. Hastalığın tanısını koymak için, hastanın öyküsünü dinlemek yeterli olabilir. Özellikle gençlerde, ilaç tedavisi ile mide asidi azaltılmaya çalışılır.

Kırk yaşını geçmiş kişilerde, teşhis koymak için endoskopi yöntemi uygulanır. Gerekirse tanı için hastadan parça alınır ve mikroskopik olarak incelenir.

Tedavisi nasıldır?

Tedavisi mutlaka yapılması gereken hastalıklardan bir tanesidir. Bireysel olarak bir şeyler yapmak çok da faydalı değildir. İlaç tedavisinin yanı sıra diyet uygulanmaktadır. Hastaya uygun yiyecek ve içecekler belirlenir ve hasta bu şekilde beslenir. İlaç tedavisi mideyi onarmak ve tahripleri aza indirgemek amaçlı uygulanır. Bunun için mide asidini azaltan ilaçlar ve helikobakter mikrobu için gerekli antibiyotik tedavisi uygulanır.

ÜLSER

Ülser deyince pek çok kişinin aklına hemen mide ülseri gelir. Oysa ki açık yara anlamına gelen ülser, sindirim sisteminde onikiparmak bağırsağında veya yemek borusunda da meydana gelebilir. Bakteri, sigara ya da kullanılan ilaçlar gibi nedenlerle mide asidi artarsa ya da dokular zarar görürse, saydığımız organlar savunmasız kalır. Bu durumda da mide asidi benzeri sindirim sıvılarının yara oluşturması kaçınılmaz olur.

Bazen genç yetişkin insanlarda görülse de sıklıkla orta yaş ve üstü kişilerde ortaya çıkan, iyileşse bile tekrarlayan tipte bir rahatsızlıktır. Başlama nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, aylar süren bir hastalık döneminden sonra iyileşir. Hasta iyileşse de peptik ülser olmaya yatkındır.

Nedenleri nelerdir?

Yapılan çalışmalar ülserin başlıca iki nedeni olduğunu göstermektedir: NSAİ grubu ilaçlar ve helikobakterpylori bakterisi. İlaçlar steroid yani kortizon yapısında olmayan iltihap giderici ağrı kesicilerdir. Bakteri ise pek çok kişide bulunabilir ancak bazı kişiler ülser olur. Bunun dışında alkol ve kahvenin aşırı tüketimi gibi kötü alışkanlıklar ile stres de ülsere yol açar. Ciddi bir hastalık, bir kaza, büyük bir ameliyat ya da büyük bir duygusal stres gibi etkenler ülserin ortaya çıkışında rol alabilir.

Belirtileri nelerdir?

Karın bölgesinde rahatsızlık hissi, ağrı ve bulantı ülserin başlıca belirtileri arasındadır. Bu ağrı ve rahatsızlık hissi hastalar tarafından kazınma, yanma, açlık hissi gibi farklı şekillerde tarif edilir. Mide asidi gideren ilaçlar geçici bir rahatlık verir. Mide ülseri belirtileri yemekle birlikte daha da kötüleşir. Yemek yeme ağrıya neden olduğu için mide ülseri olan kişiler yemekten kaçınır, iştah kaybı görülür ve kilo verirler. Onikiparmak bağırsağı ülserinde ise yemek yemek hastayı rahatlatır, belirtileri azaltır. Ağrı yemekten birkaç saat sonra, mide boşken başlar veya gecenin bir yarısı uykudan uyandırabilir.

Teşhis ve tedavisi

Ülserin teşhis ve tedavisi gastritte olduğu gibi gastroenteroloji ve dahiliye uzmanları tarafından yapılmalıdır. Hastanın öyküsü, fizik muayene ve yaşına göre gastroskopi yapılarak sonuca varılır. Ülser, mide asidi ilaçları veya antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Ülserin ameliyat gerektirmesi nadirdir. Genel olarak ilaçla tedaviden olumlu sonuç alınır. Ancak mide delinmesi ya da kanama gibi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.