Yeni koronavirüsle savaşırken önemli bir mineral, çinko

Çinko bağışıklığımız için önemli bir mineraldir. Bu nedenle özellikle şu günlerde yeni koronavirüsle olan savaşımızda işe yarayacağını düşündüğümüz tüm silahları en iyi şekilde kullanırken çinkoyu da ihmal etmemeliyiz.

Bağışıklığımız için önemlidir: Çinkonun bağışıklık sistemimize olan etkisini göstermek için bugüne kadar birçok bilimsel çalışma yapılmıştır. Çinko bağışıklığımızı sağlayan T ve B hücrelerinin etkileşiminde önemli rol oynayan sinyal proteinlerinin yapısında yer alır. Çinko eksikliği bağışıklık yanıtının bozulmasına, T ve B hücrelerinin sayının azalmasına, işlevlerinin bozulmasına doğrudan etki eder. Tam kan sayımı yaptırdığımızda hani ne işe yaradığını bilmediğimiz bir dolu sonuç alt alta çıkar ya. Bunlardan bağışıklığımızla ilgili olan lenfositlerin sayısının azalmasında, nötrofil, monosit ve makrofajların işlevlerinin bozulmasında da çinko eksikliği rol oynayabilir. Bağışıklık sistemindeki bu bozulma covid-19 salgınında çok korkulan sitokin fırtınasının oluşmasında da etkili rol oynar.

İngiltere’de güvenilirliğiyle ünlü sağlık hizmetleri alanında tanı, tedavi ve müdahalelerin etkinliği konusunda dünyanın dört bir yanından araştırmaları toplayan, yüksek kalite içeriğine sahip veri tabanlarından oluşan bir kütüphane olan Cochrane Library’e ait birçok çalışmada çinkonun bağışıklık üzerine önemi vurgulanmıştır. Birçok çalışmayı bir arada içeren meta analizlerde sağlıklı kişilere koruma amaçlı en az 5 ay boyunca çinko verildiğinde soğuk algınlığına yakalanma ya da antibiyotik kullanım oranlarını azalttığı görülmüş. Soğuk algınlığı başladıktan sonra çinko verilen hastalarda virüsün çoğalmasının zorlaştığı, hastalığın daha hafif geçirildiği gösterilmiş. Özellikle hastalık başladıktan sonra ilk 24 saat içinde çinko başlanan hastalarda virüsün çoğalma gücünü daha erken önlemek açısından bu etki daha belirgin görülür. Ayrıca 2010 yılında yeni koronavirüs ailesinden SARS-koronavirüs (SARS-CoV) üzerinde yapılan bir çalışmada Çinko ve PT (Pirition ionoforları) kombinasyonunun, hücre kültüründe izole edilmiş olan bu virüsün çoğalmasını engellediği gösterilmiştir. Poliovirüs ve grip virüsü de dâhil olmak üzere çeşitli RNA virüsleri üzerinde yapılan araştırmalarda hücre içi çinko konsantrasyonunun arttırılmasının bu virüslerin çoğalmasını etkili bir şekilde bozduğu da gösterilmiş.

Kanserden korunmamıza yardım eder: Kanserin de bağışıklık sisteminin zayıflaması ile ilişkisi olduğunu biliyoruz. Çinko eksikliğinde hücre yenilenmesi ve sağlıklı bölünme süreci bozulur. Kanser hücreleri ile mücadele eden bağışıklık hücrelerinin fonksiyonlarında da bozulmalar olur. Ayrıca çinko eksikliğinin kronik enflamasyon dediğimiz mikropsuz iltihaplanma sürecine de olumsuz etkisi olduğunu bilmekteyiz. Meme, kalın bağırsak kanseri, yumurtalık kanseri, akciğer kanseri, cilt kanseri ve kan kanseri (lösemi).çinko eksikliği ile bağlantılı olduğu düşünülen kanser türleridir.

Damar sağlığı için önemlidir, koroner kalp hastalığından korunmada yardımcıdır: Benim çok hassas olduğum ve üzerinde ısrarla durduğum konu olan koruyucu kardiyolojide kalp damar sağlığını korumada önemli minerallerden biridir. Çinko endotel dediğimiz damar iç yüzeyini döşeyen duvarın dayanıklılığını artırır. Çinko eksikliğinde ise kolesterolün bu tabakaya tutunarak birikmesi ve plak dediğimiz tıkaçların zaman içerisinde oluşup kronik enflamasyon sürecini başlatması kolaylaşıyor.

Erkeklerde üreme organlarının işlevine ve hormonlarına etkisi vardır: Çinko eksikliği testosteron üretiminde azalmaya neden oluyor bu azalma prostat kanseri ve kısırlığın oluşmasına zemin hazırlar. Aynı zamanda cinsel isteği azaltır. Prostat diğer dokulardan daha fazla çinkoya ihtiyaç duyar. Prostat iltihabı da çinko eksikliğinde daha sık görülür. Prostat kanseri geliştiği zaman prostat hücrelerinin çinkoyu depolama gücü azalır. Bu da kanser ücretlerinin daha hızla büyümesine neden olur.

Kadınlarda üreme organlarının işlevine ve hormonlarına etkisi vardır: Çinko eksikliği olan kadınlarda yumurta gelişimi ve kalitesi bozulur. Kısırlığa neden olabilir. Yeterli miktarda çinko düzeyi bulunmayan kadınlarda östrojen ve progesteron hormonları sağlıklı düzeylerde olmaz.

İnsülin direncini azaltır şeker hastalığı riskinden korunmada yardımcı olur: Çinko insülini bağlayarak pankreasın içerisinde depolanmasını kolaylaştırır. İnsülin direncini azaltarak şekerin hücre içine alınmasını kolaylaştırır.

Kilo vermeyi kolaylaştırır:

İnsülin direncini azalttığı ve şeker metabolizmasını düzenlemede yardımcı olduğu için kilo vermeyi kolaylaştırır.

Beyin fonksiyonlarını iyileştirmede yardımcı olur: Çinko beyin hücreleri arasındaki bilgi alışverişinin kolaylaşmasını sağlar. Bilişsel fonksiyonları arttırır, dikkati toplama yardımcı olur aynı zamanda uyku hormonu olarak bilinen melatonin metabolizmasını düzenler ve sağlıklı bir uykuya yardımcı olur. Depresyonu engellemede yardımcı olur.

Saç dökülmelerini azaltır, sağlıklı ve parlak cilt için faydalıdır: Akne tedavisi ve yaraların iyileşmesinde gerek lokal olarak sürülerek gerekse ağızdan alımı faydalıdır. Ayrıca saç dökülmesi, kuru ve cansız saçların tedavisinde de çinko eksikliği önemlidir.

Gözlere faydalıdır: Özellikle gece körlüğünü engelleyici etkisi olduğu bilinen bu mineral, retinada önemli oranda bulunmaktadır, Miktarı yaşla beraber azalır. Çinkonun katarakta karşı koruyucu etkisi vardır.