TRANS YAĞLARIN YAPTIKLARI

Trans yağlar hazır satılan paketlenmiş ürünlerin yanı sıra defalarca kullanılan kızartma yağlarında karşımıza çıkıyor.

Geçen haftaki yazımda trans yağlara karşı sizi uyarmış, çeşitlerinden ve nasıl ortaya çıktıklarından bahsetmiştim. Kötü olduğu bilinen bu yağlar günlük hayatta birçok şekilde karşımıza çıkar. Yaz sıcağında afiyetle yediğimiz dondurmalarda, hazır satılan kek ve yaş pastalarda, pizzalarda, waffle’larda, kremalarda, süt ve kahve tozlarında, salata soslarında, et suyu ürünlerinde, patlamış mısırda, kurabiyelerde, bisküvilerde, krakerlerde, sandviçlerde, cips, margarin ve katkı yağlarında, patates kızartması, fast food gıdalar, çikolata, gofret, yapay süt tozu, mayonez, kısacası raf ömrü olan, paketlenmiş, ister tatlı ister tuzlu tüm gıdalarda trans yağlara rastlamak mümkündür. Ayrıca hem evlerde hem de restoranlarda, kızartma yağlarının defalarca kullanılması sonucunda da trans yağlar oluşabilir. Yağlar dünyada kullanılmaya başladığından beri çok tercih edilmektedir. Bunun esas sebebi, gıda firmalarının kullanımını kolay, üretimini de ucuz bulmasıdır. Bunlar ayrıca uzun süre dayanmakta ve yiyeceğe güzel bir tat vermektedir. Trans yağlar ticari tavalarda birden çok kez kullanılabildiği için fast food restoranlarında da çok fazla tercih edilir.

Zararları

- LDL (kötü huylu kolesterol) artmasına sebep olur.

- HDL (iyi huylu kolesterol) miktarını azaltır.

- Lipoprotein A miktarını artırır.

- Trigliserit yağ asitlerinin miktarını artırır.

- Özellikle beynimiz ve de tüm vücudumuz için oldukça önemli olan Omega-3 yağ asitlerinin işlevi, trans yağların varlığında bozulmaktadır.

- Kan yağlarındaki tüm bu değişikliklerle kalp damar hastalığına zemin hazırlar.

- Kalp krizi riskini artırır.

- Damar tıkanıklığına bağlı inme riski artar.

- Alzheimer ve Parkinson hastalığı, insülin direnci ve diyabet yani şeker hastalığı, şişmanlık ve obezite, karaciğer fonksiyon bozukluğu riskleri artar.

- Trans yağlar ihtiva eden yiyecekleri çok tüketen kadınlarda kısırlığa sebep olan endometriozis hastalığı riskinin daha fazla olduğu bildirilmiştir. Trans yağlar aynı zamanda hücre yapısını bozar. Çok miktarda trans yağ tüketimi hücre zarının seçiciliğini azaltır. Bu da alerjenlere, sindirilememiş besinlere, virüslere ve potansiyel kanserojenlere karşı davetiye çıkarır. Anne karnındaki ceninin büyümesini yavaşlatarak düşük kilolu doğumlara neden olur. Bebeklerde beyin gelişimini olumsuz etkiler ve çocuklarda dikkat bozukluğu, hiperaktivite, otizm gibi hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur. Vücudun bağışıklığını bozar, kansere zemin hazırlar, majör depresyona sebep olur.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), her sene 500 binden fazla insanın kalp-damar hastalıklarından ölümüne yol açan endüstriyel trans yağların kullanımdan tamamen kalkması için bir kampanya başlattı. Ölüm sebebi olarak hep birinci sırada olan kalp damar hastalıklarının önlenmesinde önemli yeri olan bu hareketin başarılı olmasını diliyorum.

Korunmak için

- Öncelikle marketlerden aldığımız ürünlerde “Trans yağ yoktur” ibaresinin bulunmasına özen göstermeliyiz. Bazı ambalajlarda “trans yağ” yerine “hidrojene nebati yağ” veya “hidrojene bitkisel yağ” tabirleri kullanılmaktadır ve bunların hepsi trans yağ anlamına gelir. Porsiyon başına 0.5 gr trans yağ içeren hazır gıdaların etiketlerine “0” trans yağ yazılıdır. Ancak porsiyon başına 0.5 gr trans yağ içeren gıdadan gün boyu 2-3 porsiyon tüketirseniz sağlığınız için zararlı olabilecek miktarda trans yağ almanız mümkündür. Bu nedenle çok dikkatli olmalı, bu şekilde şüpheli yiyeceklerin en azından porsiyonlarına dikkat etmeliyiz. Yerine doğal sıvı yağı veya tereyağı kullanımını artırmalıyız.

- Yemeğe gittiğimiz yerlerde kızartma yerine haşlama veya ızgara yemeliyiz.

- Kek veya pasta tüketimi yerine sütlü ya da meyveli tatlıları tüketmeliyiz.

- Yağlar yakıldığında trans yağ oluştuğu için, kızgın yağ gibi mangalda çok pişirilmiş etlerden de uzak durmalıyız.

- Sağlıklı yağlar arasında olan zeytinyağı, balık yağı, Omega 3 yağ asitleri içeren besinlerin kullanımını artırmalıyız.

- Gıdalarda krema, mayonez, süt tozu yerine süt veya yoğurt kullanımını tercih etmeliyiz.

- Hazır gıdaları azaltmalı, pizza, hamburger, patates kızartması gibi fast food ürünlerden uzak durmalıyız.