KATARAKT ÖNLENEBİLİR Mİ?

Geçtiğimiz hafta kataraktın çeşitlerinden, sebeplerinden ve oluşumunu artıran faktörlerden bahsetmiştim. Katarakt göz bebeğinin arkasında bulunan göz merceğinin zamanla şeffaflığını yitirerek matlaşması ile olan ve hastaların sanki gözüne bir perde inmiş gibi etrafı bulanık görmelerine sebep olan bu rahatsızlık tedavi edilebilir bir göz hastalığıdır.

Katarakt oluşumu maalesef önlenemez. Özellikle de yaşa bağlı olarak ortaya çıkan kataraktın oluşumunu engellemek mümkün değildir. Doğal yaşlanma sürecinde gözümüzde bulunan lensin su içeriği azalır ve katarakt ortaya çıkar, bunu engelleyemeyiz fakat risk faktörlerine dikkat ederek ilerlemesi nispeten yavaşlatılabilir.

Neler yapılmalı? 

Göz muayenelerini düzenli olarak yaptırmak burada önemli. Düzenli göz muayenesi sonucunda doktorunuz katarakt oluşumunu tespit eder ve ona göre takibe alır.

Sigarayı bırakın, alkol kullanımını azaltın. Sigaranın damar sistemine olan olumsuz etkisi tüm organlardaki dolaşımı bozabildiği gibi gözde de bozar. Bu olumsuz etkinin yanı sıra sigara dumanında, aromatik polisiklik hidrokarbonlar, katran, zifir, karbon monoksit, formaldehit ve ağır metaller da dahil olmak üzere 5 bin kadar aktif toksik bileşik bulunur. Sigaranın gözdeki lenste kadmiyum gibi ağır metallerin birikmesine yol açtığını gösteren çalışmalar da mevcuttur.

Şeker hastalığı, hipertansiyon gibi sistemik sağlık sorunlarınız varsa bunları düzenli bir takiple kontrol altına almanız gerekiyor. Her iki hastalık da iyi takip edilmesi gereken farklı organları olduğu gibi gözü de olumsuz yönde etkileyen kronik hastalıklardır.

Sağlıklı beslenmek her hastalıkta olduğu gibi burada da önemli. Sebze ve meyve ağırlıklı Akdeniz diyeti tarzı bir beslenmeye geçmek uygun olacaktır. Renkli meyve ve sebzeleri diyetinize eklerseniz, vücudunuza bol miktarda antioksidan ve vitamin de almış olursunuz.

Güneş gözlüğü kullanın. Çünkü güneş ışığına çıplak gözle maruz kalmak katarakt oluşumunu hızlandırır. UV-B ışığını geçirmeyen doğru ve uygun kalitede güneş gözlüklerini kullanmaya özen gösterin.

Tedavisi nasıldır?

Kataraktın ilaçla veya numaralı bir gözlükle tedavisi mümkün değildir. Tek tedavisi var o da ameliyat. Ameliyat, şeffaflığını kaybetmiş olan göz merceğinin alıp yerine yeni bir göz merceğinin yerleştirilmesi ile oluyor.

Katarakt tedavisinin en güncel olan ameliyat yöntemi Fako (Fakoemülsifikasyon) cerrahisidir. Fako cihazı, saniyede 40 bin defa titreşen ses dalgaları yardımıyla kataraktı göz içerisinde eritiyor. Böylece yeni mercek göz içerisine yerleştiriliyor.

Fako cihazı sayesinde göz içerisine çok küçük bir bölgeden girilerek ameliyat tamamlanmaktadır. Her türlü katarakta uygulanabilmektedir. İşlem süresini kısalmakta ve ameliyatın emniyeti artmaktadır.

Bu arada kataraktın ilaçla tedavisi yönünde yapılan bir çalışmadan da bahsetmek istiyorum. Henüz genel kullanıma geçmemiş bir ilacı içeren bu çok yeni çalışma Anglia Ruskin Üniversitesi (ARU) Sağlık, Eğitim, Tıp ve Sosyal Bakım Fakültesi Dekan Yardımcısı Profesör Barbara Pierscionek liderliğinde uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekip tarafından yürütülüyor. Bu çalışmada katarakt önleyici bir ilaç olarak önerilen bir oksisterol bileşiği VP1-001 ile tedavi, lenslerin yüzde 61’inde kırılma indeksi profillerinde (yüksek odaklanma kapasitesini sürdürmek için gerekli olan önemli bir optik parametre) bir gelişme göstermiş. Bu, merceğin protein organizasyonunun eski haline döndüğü ve merceğin daha iyi odaklanabilmesiyle sonuçlandığı anlamına geliyor. Bu sonuç, ayrıca vakaların yüzde 46’sında gözlenen lens opaklığında azalma ile de desteklendi.

Sağlıklı gözler

Katarakt konusu önceki hafta annemin geçirdiği ameliyat ile benim dikkatimi çekti ve sizi de bilgilendirmek istedim. Çalıştığım hastanedeki hekim arkadaşım Prof. Dr. Erdal Yüzbaşıoğlu’nun yaptığı başarılı ameliyatla annem katarakt probleminden kurtuldu. Diğer gözünü pandeminin hemen başlangıcında yaptırmıştık. Araya pandemi girmesiyle geçen zaman içinde bu gözdeki katarakt son derece ilerlemişti. Bu nedenle çok zor olmasına rağmen Erdal Bey, Fako yöntemini uygulayarak başarıyla annemi iyileştirdi. Dileğim tüm katarakt hastalarının da aynı şekilde sağlıklarına kavuşmasıdır.