Kalp yaşamı devam ettirmek üzere kendi kendine çalışan ve ritmini düzenleyen bir organdır. Ana görevi olan kanı pompalama işini sürekli ve düzenli kasılmalarla sağlar. Bu kasılmayı gerçekleştirmek üzere sağ kulakçıkta yer alan bir merkezden elektrik uyarısını çıkartır. Bu uyarı özel hücrelerden oluşan bir yol üzerinden ilerleyerek her iki karıncığa kadar iletilir.
Kalp kasına ulaşan bu elektrik uyaranları ile de kasılma gerçekleşir ve kasılan kalp içindeki kanı ana damarlara pompalar. Kan da bu şekilde tüm organlara atardamarlar yoluyla ulaşır.
Blok çeşitleri
Uyarının merkezden çıktığı yerden kasılmayı gerçekleştirecek kasa ulaşana kadar izlediği yol üzerinde bir engel olmasına blok denir. Kalpteki ileti sisteminde meydana gelen bloklar bu engelin bulunduğu yere ve sebebine göre farklı çeşitlere ayrılır.
Blokların bir kısmı kendiliğinden geçer, tedavi gerektirmez. Sıklıkla sebep ortadan kalktığında bir daha da tekrarlamaz. Bazıları ise kalp durmasına kadar yol açacağından acil tedavi gerektirir.
Kalpte bloğa sebep olan en sık sebep ne ilginçtir ki aslında tedavi amacıyla verilen ve kalp hızını yavaşlatan ilaçlardır. Sıklıkla çarpıntı ile seyreden ritim bozukluklarında kullanılan bu ilaçlar aritmiyi düzelteyim derken bloklara yol açabilir. Bu tür ilaçlar aynı zamanda tansiyon düşürücü etkisi ile hipertansiyon tedavisinde de kullanılır. Bu nedenle doz ayarlaması çok dikkatli yapılmalıdır. Kalpteki ileti sisteminde yaşa bağlı olarak da aksamalar başlayabileceği için dozdaki bu hassasiyet hastanın yaşı arttıkça daha da önem kazanır.
Kalp yetersizliğinde kullanılan, kasılma gücünü artıran ve kalp hızını da yavaşlatan dijital grubu ilaçlar böbrek yoluyla atılır. Böbrek fonksiyonlarında sorun olduğunda vücutta birikme yapıp zehirlenmeye sebep olabilir. Bu zehirlenmede en sık karşılaştığımız sorunlardan biri ciddi kalp bloklarıdır.
Bu nedenle kaş yapayım derken göz çıkarmamak adına kalp ilaçları bu tür yan etkileri de göz önüne alınarak kardiyoloğun yakın takibine alınmalıdır.
Halk arasında deli balı olarak da bilinen ve grayanotoksin maddesini içeren bal, tüketenlerde zehirlenmeye yol açar. Bu zehirlenmenin belirtileri arasında ciddi kalp blokları yer alır.
Ayrıca kalp enfarktüsü, bazı kalp ameliyatları, kalbin mikrobik hastalıkları, ileri derecede potasyum alımı gibi sebepler de kalpte blok oluşmasına sebep olabilir.
Teşhis ve tedavi
Blokların derecesine göre baş dönmesi, bayılma, nefes darlığı, göğüste fenalık hissi, yorgunluk, sürekli uyku hali, kaslarda güçsüzlük gibi şikayetler olabilir. Bu saydığım şikayetler aslında hepimizin başına gelebilecek şikayetler ancak hemen paniye kapılmayın. Yukarıda saydığım sebepler varsa bir kardiyoloğa gidip birkaç tetkik ile anlamak mümkündür. Çoğu zaman basit bir EKG ya da ritim holter tetkiki ile tanı konulabilir. Bazen tanıyı detaylandırmak ve kesinleştirmek için ya da şikayet devam ettiği halde kayıtlarda patoloji yakalanamazsa elektrofizyolojik çalışma yapılması önerilir. Bu tetkik koroner anjiyografi gibi damardan girilerek yapılır. Kateter yoluyla kalbin elektriksel faaliyeti incelenir.
Belirti vermeyen vakalar çoğunlukla tedavi gerekmez. İlk yapılacak hareket sebep varsa ortadan kaldırmaktır. Örneğin nabız düşürücü ilaç kullanılıyorsa ilaç hemen kesilip hasta takibe alınmalıdır. Bazı vakalarda tedavi için ilaç başlanır. Eğer düzelme olmazsa veya bloğun bulunduğu yere ve birtakım özelliklerine göre bazı özel vakalarda kalbe pil takılması gerekir.
Size hiçbir bloğun olmadığı ve rahat bir şekilde çalışan kalpler dilerim. n
