AYAK YA DA BACAKLARINIZDA ŞİŞLİK Mİ VAR?

İçinde bulunduğumuz yaz ayları ile gelen sıcak hava, damarların genişlemesi ve daha geçirgen hale gelmesi ile bu dönemde bacaklardaki şişliğin daha sık ve kolay bir şekilde karşımıza çıkmasının en önde gelen sebebidir. Dolaşım sistemi dış ortamın ısısından doğrudan etkilenir. Damarlarda sıcakla ortaya çıkan bu değişiklik yer çekimin etkisiyle de daha çok ayak ve bacaklarda belirgin olarak ortaya çıkar. Çoğu zaman giydiğimiz ayakkabının ayağımızı sıkması sonucu tesadüfen fark ederiz. Kimi zaman da bu şişlikler daha yukarı da çıkarak bacağı da etkiler kalıcı hale gelir. Görüntü olarak bizi rahatsız eder uzun etek ve pantolonla saklamaya çalışırız.

Hastalık belirtisi olabilir

Sıcak havanın hangi mekanizma ile bacakları şişirdiğini bahsettim. Buna bir de hareketsizliği eklersek bir sebep daha eklemiş oluruz. Zaten sıcak havanın verdiği bitkinlik ve hareketteki isteksizlik, insanda yarattığı tembellik hissi aktivitede de azalmayı tetiklediği için genelde de bu iki sebep bir arada karşımıza çıkar. Bunlar en masum sebepler. Hareketsiz tembel tembel oturmak ya da yatmak aslında kendi kabahatimiz ancak bazı meslekler sürekli ayakta durmayı ya da oturmayı gerektiriyor. İşte asıl onların bir kabahati yok. Sıklıkla da bu kimseler ayaklarda ve bacaklarda şişlikten şikayet ederler. Uzun süren seyahatler sebebiyle oturur vaziyette hareketsiz kalma da kanın bacaklarda toplanmasına yol açacaktır. Bacakların bu şekilde hareketsiz kalması şişmenin yanı sıra pıhtı oluşumuna da yol açabilir. Masa başında çalışıp günün çoğunu bu şekilde geçiren kimseler de aynı risk grubuna girer. Bu nedenle arada kalkıp yürümek ya da bacak kaslarını hareket ettirici egzersizler yapmak gerekir. Bu hareketler veya yürümek bir şekilde çalışan kaslar yardımıyla bacaktaki damarlara masaj etkisi yapacak ve dolaşımı uyaracaktır.

Hamilelikte hormonal etkiler nedeniyle bacaklarda şişlik olabilir. Ayrıca bebeğin anne karnında asimetrik durması ve bir tarafa fazla yüklenmesi, o bacakta giderek artan ve ciddi boyutlara ulaşan şişmelere neden olabilir. Daha da önemlisi basıya bağlı olarak kan akımı yavaşlamış toplardamarların içinde kan pıhtıları oluşabilir. Bu nedenle özellikle gebeliğin altıncı ayından sonra başlayan tek taraflı veya iki taraflı bacak şişmelerinde mutlaka bir uzmana başvurmak yerinde olacaktır.

Kilo fazlalığı bizzat şişmanlık ile beraber bacakların şiş ve kalın gözükmesine sebep olduğu gibi özellikle karında biriken yağlar ile beraber bacakta da çoğalmış yağ hücreleri dolaşımı bozar. Ayrıca fazla kilo ve ağırlık artışı hareket kısıtlamasına da sebep olarak dolaylı yoldan bacaklardaki dolaşımı da bozar.

Fazla tuz tüketimi, alkollü ve kafeinli içecekler vücutta su tutulumunu kolaylaştırarak bacaklarda da şişliğe sebep olabilir.

Ayrıca bazı tansiyon ve kalp ilaçları, ağrı kesici olarak da kullanılan romatizma ilaçları, kortizonlu ilaçlar da bacaklarda şişme yan etkisi yapabilir.

Masum sebeplerden olan ayak bacak şişlikleri genellikle geçicidir ve sebep ortadan kalkar kalkmaz düzelmeye başlar.

Damarlarla ilgili olabilir

Dolaşımla ilgili şişlikler toplardamar ya da lenf damarlarıyla ilgili olabilir. Bacaklardaki şişlik tek taraflı ya da çift taraflı olabilir. Tek taraflı şişlikler genelde o bacağa ait kan damarları veya lenf kanalları ile ilgili olan bir sebepten ortaya çıkabilir.

Bacak toplardamarlarının görevini yapmasında gözlenen aksaklık ile ortaya çıkan varis problemi bacaklarda şişmeye yol açabilir. Varis oluşumu toplardamarın içinde kanın göllenmesiyle pıhtı oluşumunu da kolaylaştırır. Hareketsizlik uzun süren yatak istirahatleri pıhtı oluşumunu kolaylaştırır. Buradaki pıhtının hareket ederek akciğer damarına gidip onu tıkamasıyla pulmoner emboli dediğimiz yaşamı tehdit eden bir komplikasyona yol açma ihtimali bu olayın önemini ve tedavideki yaklaşımı belirler. Toplardamardaki pıhtı derin venlerde görüldüğünde derin ven trombozu olarak adlandırılır. Bazen de iltihap bulguları ile kendini göstererek tromboflebit adıyla karşımıza çıkar.

Bacaktaki dolaşımda toplardamarların yanı sıra bir de lenf damarları vardır. Bu sistemde oluşan bir tıkanma ya da enfeksiyon lenf sıvısının akışında bozulmaya yol açar. Lenfödem dediğimiz bir tür değişik ödem ortaya çıkar.

Kalp ve böbrek yetersizliği

Kalp yetersizliğinde her iki bacakta beraber ödem görülür. Bu ödem kalbin pompa görevini tam yapamaması sonucu kalpte yetersizlikle beraber gelişen nöro-hormonal değişiklikler sonucunda oluşur. Böbrek ve karaciğer yetersizliğinde oluşan ödem protein eksikliğine bağlı olarak gelişir.

Tiroid bezinin yavaş çalışması ile karşımıza çıkan ve hipotiroidi olarak tanımladığımız durumda vücutta genel bir ödem tablosu ile beraber bacaklarda da şişlik ile karşılaşırız.

Romatizma hastalığında özellikle eklemlerde belirgin olan ayak ve bacak şişliklerine rastlanabilir.