Akciğerlerimiz soluk alıp, verdiğimiz organlardır. Havadaki oksijeni alıp kanımıza taşır. Bu sayede organlarımız ve tüm vücudumuz oksijene kavuşur. Ayrıca kirli kanı temizleyip, karbondioksiti de dışarı verir. Bu önemli görevi de aynı kalbimiz gibi hiç durmaksızın, dinlenmeksizin devamlı yapar. Ancak bir takım çevresel etkenlerden olumsuz yönde etkilenebilir. Biz bu kıymetli organımızı bile bile veya hiç bilmeden ya da elimizde olmayarak zorlayabiliriz. Akciğerin kronik tıkayıcı hastalığı olan KOAH, ‘Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’ adının kısaltmasıdır.
Nedenleri:
1. Sigara içimi: KOAH’ın en yaygın nedeni sigara daha doğrusu tütün kullanımıdır. En sık tüketileni sigara olduğu için genelde ondan bahsedilir. Sigara, dumanı akciğerleri tahriş eder ve hasara yol açar.
2. Hava kirliliği: Hava kalitesinin düşük olduğu bölgelerde, özellikle büyük şehirlerdeki kirli hava ile yaşamak, KOAH riskini artırabilir.
3. Mesleki maruziyet: Bazı mesleklerde çalışanlar, endüstriyel toz, kimyasal maddeler veya duman gibi zararlı maddelere sık maruz kalan kişilerde bu hastalığın riski yüksektir.
4. Genetik faktörler: Genetik yatkınlık da KOAH riskini etkileyebilir.
5. Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları: Kronik bronşit, astım ve sık solunum yolu enfeksiyonları, KOAH gelişiminde rol oynayabilir.
Belirtileri:
1. Nefes darlığı: Özellikle hareketle artan nefes darlığı gözlenir. İlerleyen zamanda bu nefes darlığı konuşurken veya istirahat halindeyken de ortaya çıkar.
2. Öksürük: Özellikle sabahları belirginleşmiş kronik bir öksürük vardır.
3. Balgam üretimi: Öksürükle beraber balgam da olur, hastalığın alevlenme seyrine göre balgamın rengi ve kıvamı değişir.
4. Göğüs sıkışması veya hırıltı: Soluk alıp verirken hırıltı veya ıslık sesi duyulabilir.
5. Solunum hızında artış: Hızlı ve yüzeysel bir solunum vardır.
6. Yorgunluk ve halsizlik: Genel olarak halsizlik ve yorgunluk hissi mevcuttur.
Korunma ve tedavi:
1. Sigara içiminin bırakılması: Sigara içiyorsanız, KOAH riskini azaltmak ve hastalığın ilerlemesini engellemek için sigarayı bırakmalısınız.
2. Hava kirliliğinden kaçınma ve mesleki risklerden korunma: Hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde dolaşırken ve çalışırken dikkatli olunmalı maske ya da benzeri koruyuculardan faydalanmalıdır.
3. Egzersiz ve sağlıklı beslenme: Fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenme, genel sağlığı iyileştirir ve KOAH’ın yönetimine yardımcı olabilir.
4. İlaç tedavisi: Doktor tarafından reçete edilen bronş açıcı, yangıyı azaltıcı bazı ilaçlar, belirtileri kontrol altına almaya yardımcı olabilir.
5. Solunum terapisi: Nefes egzersizleri ve öğretilen tekniklerle solunum fonksiyonlarını iyileştirmeye yönelik bir tedavi yöntemidir.
6. Aşılar: Grip ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonlarına karşı aşılar, KOAH hastalarının komplikasyon riskini azaltabilir.
KOAH tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Her hasta farklı olduğu için tedavi planı bireysel olarak belirlenmelidir.
