‘Göç ve gönüllü dönüş etkilenir’

Kızılay Genel Başkanı Dr. Kerem Kınık, insani yardıma muhtaç 4 milyon insanın, “Kapı kapandı, bizi rejime teslim ettiler” düşüncesine kapılabileceğini vurgularken gönüllü geri dönüşün de sekteye uğrama ihtimali olduğunu kaydetti.

DİDEM ÖZEL TÜMER Ankara

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Suriye’ye uluslararası insani yardım güzergahındaki tek kapı olarak kalan Cilvegözü Sınır Kapısı’nın kapanmasını tartışırken, Türkiye’nin bölgedeki insani yardım operasyonlarının yürütücüsü Kızılay Genel Başkanı Dr. Kerem Kınık, gelinen kritik eşiği Milliyet’e değerlendirdi.

Kınık’ın mesajları özetle şöyle:

HAYATLARINI SÜRDÜREMEZLER: Burada 4 milyon insan var. O 4 milyon insan, ‘burası açık kalsın’ diyor; bir el kalkıyor ve kapatılmasını istiyor. Bu, adaletsizliği gösteriyor. BM aracılığı ile ilettiğimiz 40 bin, bizim ise 25 bin civarında tırımız içeri girdi. Kızılay’ın 3 bin personeli var orada. Hastaneler, mülteci kampları, yetimhaneler işletiyoruz, her yıl içeri sadece 100 bin ton un sokuyoruz. Orada bulunan insanlar Şam’dan Halep’ten sürgün edilmiş. Çadırlarda, derme çatma yerlerde yaşıyorlar. İnsani yardım gelmezse hayatlarını sürdüremezler. Sadece bizim gönderdiklerimiz değil, BM’nin, AB’nin kuruluşlarının yardımlarında ‘Dünya bize kapanmadı, yardım geliyor’ deniliyor. ‘Dünya bizi burada unuttu’ mesajı çok ağır, korku oluşturacak bir mesaj. Bize ve Avrupa’ya göçün psikolojik alt yapısını oluşturacak bir mesaj. ‘Kapı kapandı, bizi rejime teslim ettiler bunlar. Kaderimiz artık onların elinde’ düşüncesi yaratıyor.

ŞAM’IN KENDİSİNE FAYDASI YOK: Göç kaygıyla oluşan bir şeydir. İnsanlar, kendilerinin ve ailelerinin hayatından endişe ederlerse, gıdaya erişemeyeceklerini düşünürlerse, güvenlik noktasında bir endişeye kapılırlarsa çok doğal bir şey bu. Rusya diyor ki, ‘Yardımlar kesilmeyecek. Bu yardımları Şam’dan yapın’. Bu gerçekçi değil. Şam’ın kendisine faydası yok. Bugün Şam’da iki saat elektrik verilebiliyor, işsizlik olmuş yüzde 60. Ekmek fırınlarının önünde kuyruk var. Kendi vatandaşına destek veremeyen, burada zaten düşman gibi gördüğü kitleye destek vermesi, gerçekçi değil bu yaklaşım.

‘BİR GÜN DÖNECEKSİNİZ’ DEMEYE ÇALIŞIYORUZ: Kapılar çift taraflı çalışıyor, yaralıları alıyoruz, insani yardım gönderiyoruz ama bir yandan da Türkiye’ye Avrupa’ya giden Suriyelilere, ‘bir gün vatanınıza döneceksiniz’ demeye çalışıyoruz. Kapının kapatılması, ‘artık dönüş yok, Şam’ın elini öperseniz girersiniz’ anlamı geliyor. Bu gönüllü geri dönüşü de sekteye uğratacak bir şey. Bugünlerde, ‘Suriyeliler bayramda evlerine gidiyor’ gerginliği yaşanıyor. Bu insanlar oraya gidip gelsinler ki vatanlarından kopmasınlar. ‘Vatanıma gidebiliyorum’ diye düşünmesi gerekiyor. Eleştirirken bunu da düşünmek gerekiyor. Şam’a Halep’e gitmiyor bu insanlar, İdlip’te çadırda yaşayan dedesine gidiyor, ölmüş kocasının mezarına gidiyor. Dönüş konusunda psikolojik bir bariyer de oluşturacak kapanma meselesi. Daha da acısı buradan yardımların kuzey hattına ulaştırılamayacağını gören donör kaynaklar, devletler, yardımı kesecekler.

B PLANI, A PLANI KADAR VERİMLİ DEĞİL: (B planı var mı?) Var ama bu plan, A Planı kadar verimli değil. Kapılar, BM’ye kapanıyor ama bize kapanamaz, bunlar bizim kapılarımız. Kızılay ve AFAD olarak operasyonlara devam edeceğiz. Türkiye’nin oradaki mekanizmaları çalışacak. Biz, operasyona devam edeceğiz ama uluslararası yardım kesilirse, yönetimin büyük kısmını BM sübvanse ediyor. Parasını BM veriyor. (AB/BM yetkilileri) Mekanizma arıyorlar. Onları çok net uyardım. Yardım mekanizması çalışmazsa göç riskini artırır. BM kaynağının kesilmesi durumunda, kaçakçılık temelli operasyonlar illegalleşir. Türkiye tarafından olmasa bile Lübnan ve diğer taraflardan sınırdaki ihlaller artar. Bu arada terör grupları da bunlardan daha fazla beslenir.

‘Devam kararı alacaklarına inanmak istiyorum’

BM sınır ötesi insani yardım operasyonlarını yerinde incelemek için Hatay’a gelen AB Kriz Yönetiminden Sorumlu Komiseri Janez Lenarcic, beraberinde AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut ile Reyhanlı ilçesindeki BM Yardım Yükleme Merkezi’ni ziyaret etti. Merkezin çalışmalarını inceleyen Lenarcic, “BM Güvenlik Konseyi üyelerinin insani yardım operasyonunun önemini anlayacağını düşünüyorum ve bunu devam ettirme kararı alacaklarına inanmak istiyorum” dedi.

Oylama ertelendi

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin dün Cilvegözü Sınır Kapısı’nın geleceğiyle ilgili yapacağı oylama ertelendi. Rusya, sınır kapısının 1 sene daha açık kalma önerisine karşı çıkıyor ve veto sinyali veriyor. Rusya ile bir anlaşmaya varılabilmesi adına ertelemenin gerçekleştiği ifade ediliyor.