Mobbing kâbusu

Mobbing, iş yerinde çalışanlara yönelik psikolojik şiddet, taciz, yıldırma ve kuşatma anlamına geliyor. Fakat her kötü davranış, hakaret veya psikolojik şiddet örneği, mobbing olarak kabul edilmiyor. Mobbing olması ve hak arama için bazı koşullar gerekiyor.

Eşitlik ilkesine aykırı

Çalışanlara eşit davranma borcu, işverenin önemli borçları arasındadır. İşveren çalışanının mobbinge uğramasını engellemekle yükümlüdür. Aksi takdirde, çalışan ihbar süresini beklemeden, sözleşmesini derhal haklı nedenle feshedebilir. Kıdem tazminatına da hak kazanır.

Mobbing’i ispatlama yükü çalışandadır. Bu yüzden kanıtların büyük önemi söz konusu.

Borçlar Kanunu’nda yer alan “işçinin kişiliğinin korunması” ile ilgili düzenlemeye göre işverenin, çalışanın psikolojik ve cinsel tacize uğramaması için gerekli önlemleri alması gerekiyor.

Yargıtay’a göre de bir hareketin mobbing sayılabilmesi için sistematik, sürekli ve kasıtlı olması gerekiyor. Diğer taraftan, süreklilik göstermeyen, sık tekrarlanmayan, ara sıra münferit olarak meydana gelmiş birkaç haksız, kaba, nezaketsiz veya etik dışı davranış Yargıtay tarafından mobbing olarak nitelendirilmiyor.

2011’de çıkarılan “İş Yerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi” hakkında Başbakanlık Genelgesi psikolojik tacizin önlenmesini amaçlıyor.

Alo 170’e şikâyet

Mobbing mağduru tüm çalışanlar Alo 170 hattına başvurabilir ve yaşadıkları olayla ilgili olarak şikâyette bulunabilirler. Mobbing mağdurlarına Alo 170 hattı psikologları tarafından mesai saatleriyle sınırlı olmaksızın günde 24 saat bilgilendirme ve psikolojik destek hizmeti sağlanıyor. Alo 170’e yapılan şikâyetler cinsiyetler açısından incelendiğinde, kadınlar tarafından yine kadınlara yapılan mobbingin daha fazla olduğu görülüyor.

Mağdura koruma

Türk Ceza Kanunu uyarınca da mobbing mağdurlarının, insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmelerine ve aşağılanmalarına yol açan kişilerin cezalandırılması için şikâyette bulunabilmeleri mümkün.

Sistematik, kasıtlı ve sürekli olma

Çalışanın amirinin ya da bir çalışma arkadaşının veya iş yerindeki bir grubun yaptığı davranışın mobbing sayılabilmesi için söz konusu davranış iş yerinde gerçekleşen, sistematik hale gelen, kasıtlı olarak yapılan ve süreklilik gösteren, yıldırma ve işten uzaklaştırma amacı taşıyan, kişinin kişiliğinde, sağlığında ve mesleki durumunda zarar doğuran bir davranış olmalı. Bu anlamda, iş yerinde sıklıkla karşılaşılan mobbing davranışları şunlardır: Kişinin sürekli sözünün kesilmesi, yaptığı işin sürekli eleştirilmesi, sözlü veya yazılı tehditler alması, yüzüne bağırılması veya azarlanması, çevresindeki insanların onunla konuşmaması, arkasından kötü konuşulması veya söylenti çıkarılması, sanki orada değilmiş gibi davranılması, onunla alay edilmesi ya da isim takılması, kişiye anlamsız veya itibarını zedeleyecek işler verilmesi ya da sürekli olarak işinin değiştirilmesi.