Makineler ortak çıktı beceriye yatırım şart
Dünya Ekonomik Forumu, 2025 itibarıyla insanların ve makinelerin işyerinde mevcut görevlere harcadığı sürenin eşit olacağını tahmin ediyor. Bu nedenle yeni dönemde çalışanlara yeni beceriler kazandırılması ve mevcut becerilerin geliştirilmesi açısından destek sağlanması çok önemli.
Kovid-19 salgınının neden olduğu küresel durgunluk, işgücü piyasası için oldukça belirsiz bir görünüm yarattı ve işlerin geleceğini derinden etkiledi.
Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan ‘İşlerin Geleceği Raporu 2020’ Kovid-19 salgınının etkisi altında olan işgücü piyasasının önümüzdeki 5 yıl içinde beklenen görünümüne ışık tutuyor. Halihazırda yaşanan belirsizliğe rağmen, rapor, işlerin ve işler için ihtiyaç duyulan becerilerin geleceği hakkında önemli veriler ortaya koyuyor.
2021’in ve yazı dizimizin ilk yazısında, Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan, 26 ülke ve 15 sektör için derinlemesine analizlerin yer aldığı bu çarpıcı raporun satır başlarını ele almaya çalışacağım.
Çifte tahribat var
Dünya Ekonomik Forumu’nun raporuna göre, Kovid-19 nedeniyle işgücü piyasasında ortaya çıkan durgunluğuna paralel olarak halihazırda devam eden otomasyon süreci, çalışanlar için “çifte tahribata” yol açıyor.
Salgının neden olduğu kısıtlama ve kilitlenmeler nedeniyle ortaya çıkan ekonomik daralmadan kaynaklanan bozulmaya ek olarak, firmaların teknoloji kullanımı 2025 yılına kadar işgücü piyasasındaki işleri ve piyasanın ihtiyaç duyduğu becerileri dönüştürmesi bekleniyor. Rapora göre, işgücü piyasasında önümüzdeki beş yıl içinde değişmesi beklenen temel becerilerin payı yüzde 40. Ayrıca, çalışanların yarısının da yeniden vasıflandırılması gerekecek.
İşgücü azalacak mı?
Dünya Ekonomik Forumu tarafından yapılan ankete katılan firmaların yüzde 43’ünün teknolojiye sağlanan uyum sebebiyle işgücünü azaltmaya hazır olduklarını belirttikleri görülüyor.
Bununla birlikte, katılımcıların yüzde 41’i özel uzmanlık gerektiren işlerde alt işveren kullanımı artırmayı planladığını ifade etmiş. Diğer taraftan, teknoloji entegrasyonuna bağlı olarak işgücünü artırmayı planladıklarını belirten katılımcıların oranı ise yüzde 34 düzeyinde.
Küresel salgın etkisi 2008 krizinden derin
Kovid-19 küresel salgını yüzünden yaşanan ekonomik daralmanın özellikle ilk aşamasında düşük ücretli çalışanlar, kadınlar ve gençlerin daha derinden etkilendiklerini söylemek mümkün.
Dünya Ekonomik Forumu’na göre, 2008 küresel ekonomik krizi ile Kovid-19 krizinin düşük eğitimli bireyler üzerindeki etkileri karşılaştırıldığında, salgının etkisinin çok daha önemli düzeyde ve mevcut eşitsizlikleri derinleştirme olasılığı da daha yüksek. Bu bağlamda, salgının eğitime vurduğu darbe yüzünden becerileri geliştirme ve yeniden beceri kazanma süreçleri olumsuz etkilendiğinden, düşük eğitimli kişilerin işgücü piyasasına erişim fırsatları azalıyor.
Teknoloji vazgeçilmez
Geleceğin dünyasının kilit unsurunun teknoloji olacağı kuşkusuz. Gelecek dönemde bulut bilişim, büyük veri ve e-ticaretin benimsenmesi gibi alanlarda teknolojinin daha da hızlanması bekleniyor. Bununla birlikte, şifreleme, insansı olmayan robotlar ve yapay zekaya yönelik ilgide de önemli bir artış var. Dünya Ekonomik Forumu tahminlerine göre, 2025 yılına gelindiğinde insanların ve makinelerin işyerinde mevcut görevler için harcadığı sürenin eşit olacağı tahmin ediliyor.
İş yaratma yavaşlıyor
Teknolojinin işgücü piyasasında çift yönlü bir etkisi var. Bu anlamda, teknolojik gelişme bir yandan mevcut işlerin yok olmasına yol açarken, diğer taraftan yeni işler yaratıyor. Dünya Ekonomik Forumu tahminlerine göre, teknolojik yıkım nedeniyle yok olan işlerin sayısı, yine teknoloji tarafından yaratılan yarının işlerinin sayısını geçecek. Bununla birlikte, yıkım hızlanırken iş yaratma da yavaşlayacak.
Bu bakımdan, Dünya Ekonomik Forumu araştırmasına göre, işverenler, 2025 yılına kadar giderek “gereksiz” hale gelen rolleri üstlenmiş olan işgücünün yüzde 15.4’ten yüzde 9’a düşmesini bekliyor. Buna karşılık, yüzde 7.8 olan yükselen mesleklerde çalışan oranının yüzde 13.5’e yükseleceği tahmin ediliyor. Araştırma sonuçlarına dayanarak, Dünya Ekonomik Forumu iki önemli öngörü ortaya koyuyor. İlk olarak, 2025 yılına kadar 85 milyon iş, insanlar ve makineler arasındaki işbölümünde meydana gelen değişikliklerle yer değiştirebilir. İkinci olarak, insanlar, makineler ve algoritmalar arasındaki yeni işbölümüne daha çok uyarlanmış 97 milyon yeni rol ortaya çıkabilir.
Beceri boşlukları
Önümüzdeki beş yıl içinde işler için talep edilen beceriler değiştiğinden beceri boşlukları yüksek olmaya devam edecek. İşverenlerin 2025’e kadar ön plana çıkacağını ifade ettikleri en önemli beceriler; eleştirel düşünme ve analiz, problem çözme, aktif öğrenme, dayanıklılık, stres toleransı gibi özyönetim becerileri ile esneklik.
Hızla dijitalleşmeye karşı neler yapmalı?
Beyaz yakalı işgücünün büyük çoğunluğu için “işin geleceği” çoktan gelmiş durumda. Bu bakımdan, Dünya Ekonomik Forumu’nun anketine katılan işverenlerin yüzde 84’ü çalışma süreçlerini hızla dijitalleştirmeye hazır olduğunu belirtmiş. Bu sürece özellikle uzaktan çalışmanın önemli ölçüde genişletilmesi hakim olacak.
Yeni teşvikler lazım...
Diğer taraftan, ankete katılan işverenlerin üçte birinin, dijital araçlar aracılığıyla çalışanlar arasında bir aidiyet duygusu yaratmak, verimlilik ve refahla ilgili endişeleri gidermek ve değişimin getirdiği refah zorluklarının üstesinden gelmek için daha fazla adım atmak istediği görülüyor.
Mevcut ekonomik gerilemeye rağmen, işverenlerin büyük çoğunluğu beşeri sermaye yatırımının değerini kabul ediyor. Öyle ki, Dünya Ekonomik Forumu tarafından yapılan ankete katılan her on işverenden altısının, bir yıl içinde beceri geliştirme ve yeniden beceri kazandırma yatırımlarından geri dönüş almayı beklediği görülüyor. Bununla beraber, ankete katılan işverenler, 2025 yılına kadar çalışanlarının yüzde 70’inden fazlasına yeniden beceri kazandırmayı veya mevcut becerilerini artırmayı planlıyor.
Çalışanlara yeni beceriler kazandırılması ve mevcut becerilerin geliştirilmesi açısından destek sağlanması önemli bir husus. Dünya Ekonomik Forumu araştırmasına göre, halihazırda firmaların sadece yüzde 21’i çalışanlarını yeniden beceri kazandırma ve geliştirme yoluyla desteklemek için kamu fonlarından yararlanabiliyor. Bu anlamda, kamunun işgücü piyasasına ve işlere yatırım için yeni teşvikler yaratması gerekiyor.
YARIN: ÜCRETLER VE KISA ÇALIŞMA
