Kamuda istihdama İŞKUR, özel sektörde ise özel istihdam büroları aracılık ediyor. Özel istihdam bürolarını kamu istihdam kurumlarından ayıran önemli fark, hukuki statülerinden kaynaklanıyor. Özel istihdam büroları müşteri konumunda bulunan işverenlerden aldıkları ücret karşılığında faaliyetlerini sürdürmektedir.
AB direktifleri ve uyumu çerçevesinde şu an kuralsız süregiden fiili uygulamayı düzen altına almak gereğince geçici iş ilişkisi kurulması konusunda özel istihdam büroları yetkilendirilecek. Geçici iş ilişkisi ve bu ilişkiye aracılık etme ile esnek çalışma ilişkilerinin güvenceli bir ortamda yürütülmesi bu sayede sağlanabilir.
Çalışma hayatının esnekleştirilmesi uğruna kuralsız ve güvencesiz bir çalışma ortamına neden olunmamalı. Geçici iş ilişkisi işletmelerin ani ve değişen piyasa şartlarında geçici işgücü ihtiyacını karşılamaya yöneliktir.
Yasak olması gereken yerler
ILO, AB düzenlemeleri ve ulusal uygulamalarda sürekli işler için geçici iş ilişkisinin kurulması öngörülmediğinden, özel istihdam bürolarına verilecek yetkinin bu amaca uygun olması gerekir.
Ödünç iş ilişkisinin, hamilelik, askerlik veya hastalık gibi nedenlerle işçinin iş sözleşmesinin askıda olduğu haller ya da sipariş, iş artışı gibi geçicilik arz eden istihdam ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulması sağlanmalıdır.
Ayrıca, süreklilik arz etmemekle beraber ağır ve tehlikeli işlerde, çok tehlikeli işyerlerinde, grev ve lokavta ayrılan işçilerin boşalttığı yerler ile toplu işçi çıkarılan işyerlerinde altı aylık süreyle geçici iş ilişkisi kurulması yasaklanarak bu istihdam türünün çalışan aleyhine dönüşmesi önlenmeli.
Şartlar baştan belirlenmeli
Herkesin geçici iş ilişkisine aracı olma imkanının önü kapatılarak, denetimli, sertifikalı yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla, sınırlı ve güvenceli bir ilişkiler ağının kurulması önemlidir. Özel istihdam ilişkisi, bu konuda yetkilendirilmiş ve denetlenmiş uzman kuruluşlarla yerine getirilmelidir.
Öncelikle istihdam bürolarının standardı ve bunların yetkilendirilmesi yanında herhangi bir teşebbüsün bu standart ve yetkiye sahip olmadan bu işe girişemeyeceği açıkça ifade edilmeli ve yasal olarak bunun önüne geçilmelidir.
Yetkili olmayan istihdam bürosu ile kurulan geçici iş ilişkisi geçersiz sayılmalı, çalışanın geçici iş ilişkisinin kurulduğu andan itibaren ödünç alan tarafından iş sözleşmesi ilişkisine göre istihdam edildiği kabul edilmelidir. Özel istihdam bürosunun geçici iş ilişkisinin kurulmasından dolayı işçiden herhangi bir ücret alamayacağı gibi sözleşmenin kurulma masraflarını da isteyemeyeceği kabul edilerek koruma sağlanmalıdır.
Alt işverene gerek kalmaz
Özel istihdam bürolarına geçici iş ilişkisi kurma hakkının tanınması, çalışma hayatının kanayan yarası olan taşeron işçiliğe çözüm olabilir. Özel istihdam büroları ile geçici iş ilişkisi kurulmasına imkan verilirse taşeron çalıştırılamayacak işlerde taşeron kullanımı yerine özel istihdam bürolarından geçici iş ilişkisi kurularak istihdam sağlanabilir. Diğer yandan, muvazaaya konu işler için de alt işverenlik mekanizmasına gerek kalmaz.
