Temmuz ve ocak ayları emekliler için zamların belirlendiği aylar. Yılda iki kez maaşlarına zam alan emeklilerin zam oranları emekli oldukları statüye göre belirlenir. SSK ve Bağ-Kur’lular için enflasyon oranları, memurlar için ise toplu sözleşme belirleyicidir. İki yıldır refah payı düzenlemesi, ek ikramiye ödenmesi ve en düşük emekli aylığı rakamının artırılması düzenlemeleri ile enflasyonun üzerinde artış sağlanarak emekli aylıklarının satın alma gücü korunmaya çalışılıyordu. Bu yıl ise refah payı verilmeyeceği ifade edildi. Eğer en düşük emekli aylığı olan 10.000 TL’nin de yükseltilmesi söz konusu olmazsa emekliler için yılın son altı ayı zorlu geçecektir.
- SSK Emeklisi: SSK emeklileri kural olarak son altı aylık enflasyon oranında maaşlarına zam alıyorlar. Temmuz ayında ocak – haziran enflasyonu kadar SSK emeklisinin maaşı zamlanıyor. Bu yıl yüzde 24.73 olan 6 aylık enflasyon sonrası SSK’lıların temmuz aylıklarına zam yapılacak. Ancak refah payı söz konusu olmazsa yaklaşık 1 milyon emeklinin hiç zam alamayacağı öngörülüyor. Kök aylıklar üzerinden sağlanan artış nedeniyle gerçekleşen bu durum emekliler için yılın son altı ayının zorlu geçmesine neden olacaktır.
- Bağ-Kur Emeklisi: Bağ-Kur emeklileri için de aynı şartlar geçerli. Onlar da son altı aylık enflasyon oranında yılda iki kez maaşlarına zam alıyorlar. Yüzde 24.73 olan son altı aylık zam oranı Bağ-Kur’lular için de artırılmadı. Bağ-Kur’lular genellikle en düşük basamaktan prim ödeyerek emekli oluyorlar. Bu nedenle de emekli aylıklarının genellikle düşük olması söz konusu oluyor. Dolayısıyla yaklaşık 1 milyon emeklinin içerisinde Bağ-Kur emeklilerinin oranının yüksek olması çok muhtemel.
Ne istiyorlar?
SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin en büyük beklentisi elbette ki intibak. 2000 öncesi emekliler için hayata geçirilen intibak düzenlemesi 2000 sonrası emekliler için yapılmamıştı. İntibak emekli aylıklarının düşük olması sorununu hafifletecektir. Ancak kalıcı çözüm için özellikle 2008 sonrası düşürülen emekli aylık bağlama oranlarının artırılması ve güncelleme katsayısının hesaplanmasındaki formülün emekliler lehine değiştirilmesi gerekiyor. Aksi halde geçici çözümler ile emekliler arasında ayrım yapılması gibi bir durum oluşuyor.
Şu an için ise SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin en büyük beklentisi refah payı olmayacaksa bile en düşük emekli aylığı tutarı olan 10.000 TL’nin en az 13.000 TL’ye yükseltilmesi. Bu yönde bir düzenleme yapılmazsa yaklaşık 1 milyon emeklinin hiç zam almaması söz konusu olabilir. 3.7 milyon emekli ise yüzde 24.73’ten düşük zam alacak. Bu tablonun değişmesi için en düşük emekli aylığı tutarının artırılmasına ihtiyaç var.
- Memur Emeklisi: Memur emeklilerinin zam oranları ise iki yıl için yapılan toplu sözleşmeler ile belirleniyor. 2023 – 2025 dönemini kapsayan toplu sözleşme uyarınca memur emeklilerinin zam oranı yüzde 19.31 olarak ortaya çıktı. En düşük memur emeklisi maaşı zam sonrası 17.587 TL’ye yükseldi. Gerçekleşen enflasyonun altında bir zam oranı ortaya çıkmasının nedeni, yüzde 24.73’lük enflasyondan ilk altı aydaki zam oranı olan yüzde 10’un mahsup edilmesi. Bu şekilde hesaplanan oran enflasyonun altında kalıyor. Memur emeklileri bu çerçevede enflasyonun bile altında zam almış olmaları nedeniyle mutsuzlar. Memur emeklileri en çok görevdeki memurlara geçtiğimiz yıl uygulanan seyyanen zammın kendilerine uygulanmaması nedeniyle rahatsızlar. Memur emeklileri de seyyanen zam ya da enflasyon karşısında ilave bir zam beklentisi içerisindeler.
Görevdeki memurlar
Görevdeki memurların zam oranları da toplu sözleşmeyle belirleniyor. Onlar da memur emeklileri ile aynı oranda, yani yüzde 19.31 zam aldılar. Bu çerçevede en düşük memur maaşı aile yardımı ödeneği dahil olmak kaydıyla 39.177 TL’ye yükseldi. Hem memurlar hem de memur sendika ve konfederasyonları zam oranından mutlu değiller. Memur-Sen Genel Başkanı Yalçın, “kamu emeklilerine yapılmayan seyyanen artışın, görev ile emekli aylıkları arasındaki uçurumu büyüttüğünü” ifade etti.
Türkiye Kamu Sen’in de benzer yönde değerlendirmeleri oldu. Bu çerçevede memurlar ve memur emeklileri için beklenti söz konusu. Ancak bu beklentilerin tamamı için umutlar düşük olsa da önümüzdeki haftaya gözler çevrilmiş durumda. Emekliler ömürlerini bu ülkenin üretimine vakfetmiş ve rahat bir yaşam geçirmeleri gereken kişiler. Satın alma gücü ve refahlarının korunması çok önemli.
