Çalışma hayatında değişen neler var?
Son dönemde çalışma yaşamında, koronavirüs salgını nedeniyle hayata geçirilen bazı uygulamalardan kıdem tazminatı tavanına kadar değişen bir dizi düzenleme ve parametre var. Gelin bu değişiklikleri birlikte inceleyelim...
Çalışma hayatının taraflarınca gerek mevzuat değişiklikleri, gerekse çalışma hayatını yakından ilgilendiren parametrelerdeki değişiklikleri takip etmek büyük önem taşıyor. İşveren açısından özellikle idari para cezası veya diğer hukuki yaptırımlar ile karşı karşıya kalmamak için önemli olan bu değişiklikler işçi bakımından da haklarını bilmek ve korumak açısından ön plana çıkıyor. Bugünkü yazımda son dönemde çalışma hayatı açısından önemli olan yeni düzenlemeler ile değişen parametreleri ele alacağım.
1) Salgın teşviklerinden hangileri sona erdi?
Koronavirüs salgını nedeniyle hayata geçirilen ve 30 Haziran 2021 tarihi itibarıyla sona eren olan uygulama ve teşvikler şu şekilde:
- Kolaylaştırılmış kısa çalışma uygulaması,
- Fesih yasağı,
- İşverence tek taraflı uygulanan ücretsiz izin ve ücretsiz izin nakdi ücret desteği,
- 7252 sayılı normalleşme teşviki,
- 17256 sayılı istihdama dönüş teşviki,
- 27256 sayılı ilave istihdam teşviki.
2) Prim desteği ve istihdam şartı
Salgın sonrası geçilen normalleşme dönemiyle birlikte sona erdirilen uygulamalar arasında koronavirüsün çalışma hayatı üzerindeki etkilerini azaltmak üzere, 4447 sayılı kanunun geçici 27 ve 28’inci maddeleri kapsamında sağlanan 17256 ve 27256 sayılı prim destekleri de bulunuyor.
Söz konusu desteklerden yararlanan işverenlerin, destekten yararlandıkları sigortalıların yarısı kadar işçiyi, ilgili maddelerin uygulama süresinin sona ermesinden itibaren, destekten yararlandığı ortalama süre kadar fiilen çalıştırması gerekiyor.
SGK ve İŞKUR arasındaki görüşmeler neticesinde, bazı işten çıkış hallerinde 17256 ve 27256 teşvikinden yararlanan sigortalılar için öngörülen istihdam zorunluluğu kapsamında işverenlere sağlanan destek tutarlarının iptal edilmeyeceği açıklandı.
Buna göre, iş sözleşmesinin aşağıda sayılan işten çıkış kodlarıyla feshedilmesi nedeniyle işverenin destek sonrası istihdam zorunluluğunu sağlayamaması halinde, yararlanılan prim destekleri gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte geri alınacak:
- Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi,
- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi,
- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi,
- Toplu işçi çıkarma,
- İşyerinin kapanması,
- Mevsim bitimi,
- Kampanya bitimi,
- Diğer nedenler,
- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih,
- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih.
3) Kıdem tazminatı tavanı yükseldi
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Mali ve Sosyal Haklar Genelgesine (Sıra No:7) göre, 1 Temmuz ila 31 Aralık 2021 tarihleri arasında geçerli olan kıdem tazminatı tavanı tutarı 8284.51 TL oldu.
4) Çocuk yardımı vergi istisnası değişti
1 Temmuz ila 31 Aralık 2021 döneminde geçerli olmak üzere, çocuk zammı / yardımı ödemelerinin aylık gelir vergisi istisna tutarları şu şekilde belirlendi:
- 6 yaş üzeri çocuklar için 250 x 0.179797 = 44.95 TL
- 0 - 6 yaş arası çocuklar için 500 x 0.179797 = 89.90 TL
5) Salgın nedeniyle ödemesi ertelenen prim ne oldu?
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, koronavirüs salgını nedeniyle mücbir sebep gerekçesiyle aşağıda belirtilen sigortalılar için yapılan prim ertelemesi 26.06.2021 tarihi itibarıyla sona erdirildi.
- 22/3/2020 tarihi ile mücbir sebep döneminin sonuna kadar 65 yaşını doldurmuş olanlar (herhangi bir talebe bağlı olmaksızın).
- Kronik rahatsızlığını sağlık kuruluşlarından alınacak muteber belgelerle ispat edenler (başvuru yapmaları durumunda).
Bu anlamda, 22.03.2020 tarihinden itibaren mücbir sebep nedeniyle kronik rahatsızlığı bulunan gerçek kişi işverenlerin ya da sigortalıların mücbir sebep halleri 26.06.2021 tarihi itibarıyla sona erdirilmiş olduğundan; söz konusu kişiler için ertelenen prim borçlarının 26.07.2021 tarihine kadar ödenmesi gerekiyor.
6) Süresi dışında verilen belgeye açıklama var
İşverenler tarafından yasal süresi içinde bildirilmeyen aylık prim ve hizmet belgeleri / muhtasar ve prim hizmet beyannameleri “B-Yasal süresi dışında verilen belgeler” kodu seçilerek sisteme girilmekteydi. Ancak, yasal süresi dışında verilen belgelerin veya beyannamelerin sosyal güvenlik merkezince kontrolü aşamasında bu belgelerin hangi nitelikte, hangi sebepten dolayı verildiğinin bilinememesi nedeniyle işlemlerin sonuçlandırılması aşamasında zaman kaybı ortaya çıkmaktaydı.
Bu nedenle, SGK tarafından yapılan düzenlemeyle “B-Yasal süresi dışında verilen belgeler” kodu ile yapılan belge girişlerinde işverenlerin açıklama ekleyebilecekleri alan eklendi.
