Bayramda çalışma hakkında her şey
Bu yıl Ramazan Bayramı’nın arifesi 20 Nisan Perşembe. Bayramın ilk günü ise 21 Nisan Cuma. Cumartesi ve pazar bayramın ikinci ve üçüncü günü. Bayramda çalışacak işçiler zamlı ücret alacaklar. Diğer yandan pek çok işçi için de bayramda çalışmak yerine aileler ile birlikte vakit geçirmek daha kıymetli oluyor. Bu durum bayramda çalışmak zorunlu mu, zorunluysa getirisi ne kadar gibi soruları akıllara getirdi.
1. Bayramda çalışmak zorunlu mu?
İşçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılabilmeleri için yazılı olarak onaylarının alınması gerekmektedir. Bu onay her yılın başında alınabileceği gibi, iş sözleşmesinde de yer alabilir. Eğer iş sözleşmesinde bu yönde bir ifade varsa, işçi ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayı kabul etmiş demektir. Ancak işçinin iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde bu yönde bir hüküm yoksa ayrıca yazılı bir onay da alınmamış ise işçi ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmak zorunda değildir. İşçinin bu nedenle iş sözleşmesi feshedilirse dava yoluyla kıdem tazminatını ve diğer alacaklarını alması söz konusu olacaktır. Dolayısıyla arife ve bayramda işçinin çalıştırılabilmesi için bu yönde onayının olması şarttır.
2. Bayramda çalışan ne kadar ücret alır?
Bir işçi eğer bayramda çalışırsa hem genel tatil gününde çalışmadan hak kazandığı bir günlük ücretini, hem de çalışması karşılığı bir günlük ücretini alır. Dolayısıyla toplamda iki günlük ücretine hak kazanmış olur. İşçiler genel tatil günlerinde bir saat bile çalışsalar, bir tam günlük ücretlerine hak kazanırlar. Dolayısıyla genel tatil gününün başladığı saatler içerisinde çalışması olan işçi çalıştığı sürenin ücretine değil, bir tam günlük ücretine hak kazanır. İşçilerin bu konuya dikkat etmeleri ve bayramda veya herhangi bir genel tatil günü çalışmaları olursa o günün tam ücretinin kendilerine ödendiğini kontrol etmeliler. Kural olarak genel tatil gününde işçi kaç saat çalışmış olursa olsun, tam günlük ücrete hak kazanmaktadır. Haftalık çalışması 45 saatin üzerine çıkmış ise bu durumda fazla mesai ücretine de hak kazanacaktır.
3. Arife günü çalışan fazla mesai ücreti mi alır?
20 Nisan Perşembe günü çalışılmaya devam edilen bir işyerinde işçilere ödenecek ücret konusunda işçilerin kafası karışık. Arife gününde çalışan işçiye fazla mesai ödenmesi gerektiği yönünde yanlış bir algı var. Fazla mesai yapılıp yapılmadığı noktasında işçinin hafta tatilinden sonraki günlerdeki çalışmalarının 45 saatin üzerine çıkıp çıkmadığına bakılır. Arife gününden önceki günlerde 45 saatin üzerinde çalışmış işçiye arife günündeki çalışması için fazla mesai ödenir. Ancak bu arife gününde çalışan her işçiye fazla mesai ödenecek anlamına gelmez. Arife günü İş Kanununa göre genel tatil günüdür ve genel tatil günlerindeki ücret ödeme kriterlerine göre işçiye ücret ödenir. Bayram tatili arife günü saat 13:00’dan itibaren başladığı ve arife gününü öğleden sonrası genel tatil günü olduğu için işçinin 13:00’dan sonra çalıştırılmaması gerekir, eğer işçi arife günü 13:00’dan sonra çalıştırılırsa zamlı ücret ödenmek zorundadır. Arife günü saat 13:00’dan sonra yapılan çalışmalar için işçiye yarım günlük ilave ücret ödemesi yapılmalıdır.
4. Arife ve bayramda çalışan ne kadar ücret alır?
İşçi tüm bayram boyunca hiç çalışmaması halinde aylık ücretini tam olarak alacaktır. Diğer yandan eğer bayram günlerinde çalışırsa çalıştığı her gün için 2 günlük ücreti tutarında ücret alacaktır. Eğer hafta tatili ve bayram çakışırsa ve işçi çalıştırılırsa bu durumda ödemenin tutarı 2.5 günlük yevmiyeye yükselecektir.
5. İşçi bayramda çalıştırılıp başka gün izin kullandırılabilir mi?
Bayramda çalıştırılan işçiye işveren iki günlük ücret ödemek durumundadır. İşverenin işçiyi bayramda çalıştırarak daha sonra izin vermesi mümkün değildir. Dolayısıyla bayramda izinli olmakla bayramdan sonra izinli olmak aynı şey değildir. İşveren bayramda çalıştırıp bayramdan sonra izin uygulaması yapamaz. Ayrıca bayramda çalışan işçiye de zamlı ücretini ödemek durumundadır, bayram gününü normal gün gibi düşünerek ödeme yapamaz.
6. Zamlı ücret SGK’ya bildiriliyor mu?
Genel tatil günlerinde çalışan işçinin hak ettiği bir günlük çalışma karşılığı olmayan ücretin de SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir. Bu sayede genel tatil günlerinde çalışan işçinin hem eline geçen para artar, hem de emekliliğinde alacağı aylığa bu çalışmanın katkısı olur. İşçilerin her ay E-devlet üzerinden hem sigortalarının yattığını, hem de prime esas kazanç tutarlarını kontrol etmeleri emekli aylıklarının gerçek kazançları üzerinden hesaplanması adına çok önemlidir.
