Pazarlığın orta yerinde Türkiye var.Konusu ise bir İsrail casusu:Adı: Eli Cohen...* * *10 Aralık günkü Jarusalem Post gazetesi, "İsrail Cumhurbaşkanı Moşe Katsav, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esada bir mesaj göndererek Eli Cohenin kemiklerini geri istedi" diye yazdı.Haberde İsrail tarafının bunu diplomatik yollardan değil, insani temaslarla yaptığı belirtiliyor, ama teması kimin yürüttüğü yazılmıyordu.Dün, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül İsraile uçarken, İsrail gazetesi Haaretzde yeni bir haber çıktı. Buna göre Tayyip Erdoğan, aralıktaki Şam ziyaretinde Esada İsrailin bir mesajını iletmişti.Bu mesaj, Eli Cohenin naaşının iadesi istemiydi.Gazeteye göre şimdi Gül, Esadın bu iadeye ilişkin şartlarını Katzava "fısıldayacak"tı. Gazete bu arabuluculuğun, İsrail-Suriye diyaloğu için önemli bir zemin teşkil edebileceğini de yazıyordu.* * *Şimdi, pazarlığın konusu olan Eli Coheni tanıyalım:Cohen, Halepten göçmüş bir Yahudi ailenin çocuğu olarak İskenderiyede doğdu. Atak bir gençti. 29 yaşındayken Mossaddan iş istedi, ancak İsrail gizli servisi, bu zeki gencin, fazla risk alma kapasitesi taşıdığı gerekçesiyle başvurusunu reddetti.1960ta Ortadoğuda sular ısınıp da Arap ülkelerinde çalışacak ajan ihtiyacı doğunca Mossad eski dosyalarda Cohenin adına rastladı. Arapça konuşan ve Araba benzeyen bu Yahudi genç, ideal ajandı. İşe alındı. Yoğun bir eğitimden sonra kendisine yeni bir kimlik verildi:Kemal Emin Taybet...Arjantinde iş yapacak Suriyeli işadamı kimliğiyle Buenos Airese uçarken nereye gittiğini eşi bile bilmiyordu. Kısa sürede oradaki elçilikle teması ilerletti ve yatırım yapmak üzere Suriyeye davet edildi.1962de Şama yerleşti. Zengin bir işadamı olarak sosyeteye karıştı. Evinde partiler veriyor, üst düzey dostluklar ve aşk ilişkileri kuruyor, aldığı bilgileri de, odasındaki radyo vericisinden Mossada geçiyordu.* * *1963te Baas iktidara gelince Cohenin önü hepten açıldı. Tanıdıkları, üst düzey görevlere atanmıştı.O yıl Suriyenin, İsrail için hayati önem arz eden Ürdün Nehrinin yatağını değiştirmeye hazırlandığını bildirdi. 1964te İsrail bölgedeki bütün ekipmanı bombaladı.Ardından Cohen, Suriyenin egemenliğindeki Golan Tepelerini ziyaret etti. Sadece üst düzey askerlerin girebildiği bu bölgede fotoğraflar çekti. Hatta casusluk tarihine geçecek bir öneriyle Suriyelilere istihkam mevkilerini ağaçlarla kamufle etmelerini söyledi.Bu sayede, 1967 savaşında ilkin ağaçlı bölgeleri bombalayan İsrail, Golan Tepelerini iki günde ele geçirdi.* * *Sızıntıyı fark eden Suriye, Sovyetlerden yardım istedi. Teknisyenler sızıntının adresini hemen buldu.Eli Cohen, 1965 Ocakında telsiz başında yakalandı.Sorguda konuşmadı. İadesi için yapılan girişimlere kulak asmayan Suriye, Mayıs 1965te Coheni idam etti.Cesedi, boynunda İsrail karşıtı bir yazıyla 6 saat Şamın en işlek meydanında asılı kaldı.O günden sonra "Casusların Tanrısı" namıyla ünlenen Cohen, "Şamdaki Adamımız" kitabına ve "Impossible Spy" adlı TV filmine konu oldu.Belki Cohenin biyografisine eklenecek en ilginç bilgi, asılışının 40. yıldönümünde kemiklerinin iadesi için, Türkiyede anti Siyonist sloganlarla iktidar olmuş bir hükümetin Şamla Kudüs arasında pazarlık yapmakta oluşudur. can.dundar@e-kolay.net Ortadoğudan çok ilginç bir pazarlığın kokusu geliyor.