Hollywood grevi bizi nasıl etkiler?

“Yerli dizi yersiz uzun” hareketini hatırlıyorsunuz. Şimdi de Hollywood’da senaryo yazarları ayaklanmış durumda. Önümüzdeki hafta Hollywood’da greve gidilip gidilmeyeceği belli olacak

Hatırlayacaksınız, tam 97 senarist bir araya gelmiş ve “Yerli Dizi Yersiz Uzun” sloganıyla dikkatleri çeken bir bildiri yayınlamıştı. SENDER (Senaryo Yazarları Derneği), insani boyutları aşan dizi süreleri sebebiyle içinde yaşadıkları koşullardan dolayı duydukları mutsuzluğu dile getirmişti: “Türkiye dizi sektöründe, senaryo yazarları olarak mutsuzuz. Dünyanın hiçbir yerinde örneği olmayan, sadece hakkıyla üretme sürecini değil, izleme sürecini de imkânsız kılan 120-150 dakikalık diziler yazmaktan dolayı şiddetli mutsuzluk içindeyiz... 140 dakika, çarpı 30 küsur hafta boyunca, hikâye anlatmaya çalışırken, dramanın gereği olan tüm temel ögelerden verdiğimiz tavizlerden ötürü temposuz, akmayan, uzun bakışmalar, müzik-altılar ve flashbacklerle şişirilmiş bölümler yazmaktan ötürü mutsuzuz” demişlerdi kısaca.

Üstelik ilk yapılan “Yerli dizi yersiz uzun” eyleminde 90 dakika olan dizi süreleri daha sonra 150 dakikaya kadar çıkmıştı. İşte o zaman çok konuşulmuştu, bu eylemin Hollywood’da gerçekleşen direnişe dönüşüp dönüşmeyeceği.

2007’de Amerikan Senaryo Yazarları Birliği (WGA) üyesi toplam 10 bin 500 yazar grev başlatmıştı. 3 ay süren grev sürecinde WGA ile sektör arasında anlaşmaya varılmış ve 2008’de greve son verilmişti. Grev sürecinde ise sektörün en önemli ödül törenlerinden olan “Oscar”lar ve “Altın Küre”ler iptal edilmiş, kazananlar bir basın toplantısıyla açıklanmıştı.

Grev neleri değiştirebilir?

Şimdi ise aradan yıllar geçti ve Hollywood benzer bir durumla çalkalanıyor bir kez daha.

Amerikan Senaryo Yazarları Birliği (WGA) bu haftayı oylama yaparak geçirdi. Oylamalar sonucunda greve gidilip gidilmeyeceği belli olacak. Peki, ama Hollywood’da film ve TV yazarlarının neden işi bırakmaya hazırlandıklarını ve potansiyel bir grevin nasıl her şeyi değiştirebileceğini hiç düşündünüz mü?

Malum, “streaming” yalnızca televizyon izleme biçimimizde devrim yaratmadı: En sevdiğimiz programları yapan insanlara nasıl ödeme yapıldığını da tamamen alt üst etti. Yazarlar, özellikle internet yayınlarının daha kısa sezonları ve daha uzun prodüksiyon sürelerinin getirdiği baskıyı hissetti. Yaklaşık 11 bin Hollywood yazarını temsil eden sendika, bir TV yazar-yapımcısının maaşının son on yılda yüzde 4 düştüğünü, mart ayında bir raporda ortaya koydu.

Şimdi, Amerika Yazarlar Birliği, bir mücadeleye hazırlanıyor. WGA’nın Disney, Netflix ve Warner Bros., Discovery dâhil birçok Hollywood stüdyolarını temsil eden ticaret birliği olan Sinema ve Televizyon Yapımcıları Birliği ile olan 3 yıllık sözleşmesi 1 Mayıs’ta sona erecek. Yeni şartlar üzerinde anlaşmaya varılamazsa Hollywood, 15 yıl sonra ilk yazar grevini görebilir.

Yazarlar greve hazır

Görüşmeler mart sonunda başladı. WGA, belki de iyi gitmediklerinin ilk göstergesi olarak, geçen pazartesi günü, üyelerine grev yetki oylaması çağrısında bulunan bir mektup gönderdi. Los Angeles merkezli WGA West, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Stüdyoların yazarların karşılaştığı krize yanıt vermesi gerekiyor” bilgisini verdi.

Yazarlar ayrıca, 2017’de ödemeli TV paylarında yüzde 15’lik bir artış ve yeni ebeveynler için iş koruması sağlayan on bir saatlik bir anlaşma yapana kadar greve hazırdı. Şu anda da birçok yazar grev yapmak istemediklerini söylese de yine de hazırlar.

Reality şov furyası

Bu arada Hollywood’un geri kalanı, grev olasılığı yüksek gibi davranıyor. Stüdyolar senaryoları stoklamaya çalışıyor. Bu arada sözleşmelerin hızlıca imzalanması için de acele ediyorlar. Yazarların greve gitmeden önce, işi durdurma yetkisi vermek için oy kullanmaları gerekiyor. WGA, 11 Nisan’dan 17 Nisan’a kadar yapılacak bir grev yetkilendirme oylaması çağrısında bulundu. Ancak bu, tüm yapımların hemen duracağı anlamına gelmez. Senaryoları tamamlanmış filmler muhtemelen çekilmeye devam edilecek ve bazı diziler muhtemelen senaryoları bitene kadar yapım aşamasında kalacak. Her iki taraf da yeni bir sözleşme üzerinde anlaşana kadar grev devam edecek.

Kayıtlardaki en uzun WGA grevi 1988’de 153 gün sürdü. Mayıs ayında stüdyolarla müzakerelere başlayacak olan Amerika Yönetmenler Birliği’nin, haziran ayı sonunda sözleşmesi sona erdiğinde WGA’yı kendi greviyle takip etmesi durumunda durum daha da kötüleşebilir. Peki, ama grev olursa bizi ne bekler? Herhangi bir grev, Hollywood’u zor durumda bırakır. Elbette, biz izleyiciler bu durumdan ilk aşamada etkilenmeyebiliriz. Ama bu süre eğer uzarsa işte o zaman Hollywood dizileriyle vedalaşmak gerekebilir. Bu durumda da bir reality TV ve yarışma furyası yeniden başlayabilir.