Geleceğin gıdası için yol haritası

Deprem bölgesinde büyük yara alan tarım ve hayvancılığın ülke ekonomisine yansımalarını yakında daha çok hissedeceğiz. Türkiye’nin ikinci yüzyılına girerken, gıda güvenliği öncelikli konularımızın başında geliyor.

Atatürk’ün isteğiyle tam yüz yıl önce, henüz Türkiye Cumhuriyeti kurulmamışken, 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında İzmir’de bir İktisat Kongresi düzenlenir. Kurulacak modern Türkiye’nin sınırlarını çizecek Lozan Konferansı dahi gerçekleşmemiştir. Kongrenin amacı Kurtuluş Savaşı sırasında tarumar olan ülkenin ekonomisini ayağa kaldırmak ve geleceği inşa etmektir. Atatürk, kongrede farklı kesimleri bir araya getirmeye özen göstermiş, tarımın yükünü taşıyan köylü ve çiftçiyi, üretimin bel kemiği işçiyi, ticaretiyle tüccarı, ülkeyi asri ülkeler seviyesine getirecek sanayiciyi birleştiren bir katılım sağlamıştır. Hedef nettir. Kurtuluş Savaşı kazanılmış olsa da gerçek bağımsızlık ancak ekonomik bağımsızlıkla mümkün olacaktır, bunun yolu da kendi temel ihtiyaçlarını üreten bir ülke olmaktan geçer. İşte Cumhuriyet’in savaş yıkıntıları üzerinde küllerinden doğan Anka kuşu gibi yükselişinin temelinde ilk iktisat kongresi vardır.

Yüzyıl sonra yeniden

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan yüz yıl sonra İzmir’de “İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi” İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İZPA-İzmir Planlama Ajansı öncülüğünde Tunç Soyer’in başkanlığında geniş bir katılımla yeniden toplanıyor. Bir asır önce ülke savaş yorgunu ve enkaz halindeydi, tarım bitmişti. Ne yazık ki bugün de deprem nedeniyle pek çok ilimiz enkaz yığını içinde. Deprem bölgesinde sadece kentsel yapılaşma değil, kırsal dönüşüm de konuşuluyor. Kongre bu açıdan çok önemli bir döneme denk geldi; aslında geçen ay yapılacaktı, ancak deprem nedeniyle 15-21 Mart tarihlerine ertelendi. Kongre İzmir’de toplansa bile ülke genelini kapsıyor. Çalışmalar şeffaf ve katılımcı bir yaklaşımla aylar öncesinden başladı; üç ana paydaş grup, “işçi, çiftçi ve sanayici-tüccar-esnaf” grupları defalarca toplandı. Ayrıca her konuda teknik uzmanlar, kadın ve gençlik gruplarıyla da toplantılar gerçekleştirildi.

Tarım kongrede önemli odaklardan biri. Türkiye’nin yedi bölgesinden gelen katılımla düzenlenen çiftçi buluşmalarında tarım ve hayvancılık sektörünün her kesiminden paydaşların görüşleri ele alındı. Bu toplantılarda en dikkati çeken vurgulardan biri tarımsal girdilerde dışa bağımlılığının Türkiye’nin gıda güvenliğini tehdit etmesiydi. Bu, ülkemizin bulunduğu coğrafyanın jeopolitik önemi kadar, deprem ve benzeri felaketler de göz önüne alındığında hayati önem taşıyan bir konu.

Çiftçi deklarasyonu

Kongre öncesinde kaleme alınan “Çiftçi deklarasyonu”nda, küçük üreticiyi ve köylüyü destekleyecek önlemler dikkati çekiyor. Deklarasyonda; kooperatif örgütlenmelerinin yetersizliği, tarım eğitimi eksikliği gibi konular dile getiriliyor. İklim değişikliği ve su fakiri olan ülkemizde tarımda suyun kontrollü kullanımı, havza ölçeğinde tarımsal planlama gerekliliği çevre açısından vurgulanan noktalar. Tarımsal gen kaynaklarının korunması, tarımda çeşitliliğin gözetilmesi de birincil önem taşıyor. Çiftçi deklarasyonu, önümüzdeki hafta son halini alacak. Geleceğin Türkiye’sinin tarım politikasının yerli ve millî olması ilkesi ışığında, yerli üretim ve üreticinin korunması ile vatandaşa yeterli, nitelikli, yerel ve ekonomik gıda sunmak ana gaye olarak vurgulanıyor. Yaşadığımız deprem gösteriyor ki kendi kendine yeten bir ülke olmamız yüzyıl öncesindeki kadar önemli. Yeri geldiğinde afet ve savaş gibi beklenmedik durumlarda su tedarikinde bile büyük bir problem yaşanabiliyor. Deprem bölgesinde büyük yara alan tarım ve hayvancılığın ülke ekonomisine yansımalarını yakında daha çok hissedeceğiz. Öyle görülüyor ki Türkiye’nin ikinci yüzyılına girerken, gıda güvenliği öncelikli konularımızın başında geliyor. Bu nedenle “İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi” gıdanın geleceği için son derece büyük önem taşıyor.

Bob Geldof da konuşma yapacak

İktisat Kongresi dünyadan önemli isimleri ağırlıyor. Konusunda öncü araştırmacı, yazar ve kanaat önderleri İzmir’de buluşacak. Ünlü müzisyen Bob Geldof, 15 Mart günü açılışta konuşacak. 1985 yılında Afrika’daki açlığa karşı yaptığı Live Aid konseri ile yardım toplayan Geldof depremzedelere destek almacıyla gitarını bağışlamıştı. Çiftçi grubu ise Hintli çevre aktivisti Vandana Shiva’nın yapacağı ekoloji odaklı konuşmayı heyecanla bekliyor. Gıda egemenliği savunucusu, ekofeminist ve küreselleşme karşıtı Shiva, GDO karşıtı görüşleriyle “Tahılın Gandhi’si” olarak anılıyor.