“Kardeş kardeşe borç vermez!”

DEĞERLİ okurlarım, Haftalık Gözlem gazetesinden köşe komşum Güman Kızıltan bana çok hoş bir elektronik mektubu “forwardlamış”! Yani iletmiş! Sevgili Güman ile onun Danimarka Turizm Ateşesi olduğu yıllara dayanan bir dostluğumuz var. Bana “az” ama “öz” mektuplar iletir.
Bu seferki gerçekten çok ilginç ve başlığı da yukardaki başlık. Ben de bu mektuptan alıntılar yapıyorum:
“Mustafa Kemal Paşa, 3 Mayıs 1920 günü Doğu Cephesi Komutan Kazım Karabekir Paşa’ya yazdığı bir mektupta, ‘Devlette hiç para kalmad. Şu anda içeride para temin edebileceimiz bir kaynak da yok. Baka kaynaklardan para temin edinceye kadar Azerbaycan hükümetinden borç para alnmasın temin etmenizi rica ederim’ diyordu.Kazım Karabekir Paşa, isteği Azerbaycan hükümetine iletti. Bu istek, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Ankara Hükümeti arasndaki ilk resmi temasta.
Azerbaycan’dan Türkiye’ye uzanan kardeş eli 1921 yl içinde Nerimanov’un ahsi emri ile Azerbaycan Dileri Bakan Mirza Davut Hüseyinov, kazanılan Birinci -İkinci İnönü Savaşlar münasebetiyle çektiği telgrafta’...Kazanılan bu büyük zaferlerden dolayı Türk halkını Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adına kutluyoruz.’ diyor ve bu büyük zaferlerin şerefine Azerbaycan halkının yardım için 30 sistern petrol, 2 sistern benzin, 8 sistern kerosin gönderdiğini bildiriyordu. (...)Mustafa Kemal Paşa 1921 ylnda Nerimanov’a bir mektup yazarak borç para talep etmiti.Bu mektubu 17 Mart 1921 günü büyükelçi Nerimanov’a ulaştırdı.Nerimanov, derhal 500kg. altın gönderdi. Bunun 200kg.’ devlet bütçesine, kalan ise mühimmat ve silah için kullanıldı.
Daha sonra Nerimanov Rusya’dan aldığı 10 milyon altın rubleyi Ankara’ya gönderdi. Bu yardımlarla savaş içindeki ülkenin durumunda belirgin bir düzelme oldu. 23 Mart 1921’de Azerbaycan hükümeti talep etmediği halde Türkiye’ye Azerbaycan halkının hediyesi olarak 30 sistern petrol, 2 sistern benzin, 8 sistern yağ gönderdi. Nerimanov, Mustafa Kemal Paşa’nın yazdığı mektuba gönderdiği cevabi mektubunda her gün kazanılan başarılarla Türk halkının emperyalizmden kurtulma günlerinin yaklaştığını, bu yüzden kahraman Türk halkını kutladığını yazıyor ve sonra ilave ediyordu;
‘Paşam, bizim Türk milletinde kardeş kardeşe borç vermez. Kardeş, her zaman kardeşinin elinden tutar. Biz kardeşiz, her zaman elinizden tutacağız ve tutmaya devam edeceğiz.’(A. emseddinov, Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye -Sovyetler Birliği Alâkalar, shf.66)imdi biz, Ermenistan Karabağ’dan çekilmeden, Ermenistan kapılarını açarsak, bu, kardeşimiz olan Azerbaycan’a ihanet değil de nedir.”
Mektup böyle, ama hak yememek için söyleyelim, hükümet de tekrar tekrar Ermenistan Karabağ’dan çekilmeden sınır kapılarının açılmayacağını söylüyor. Bu sözün tutulmasını izlemeliyiz, değerli okuyucularm.