Dededen toruna miras, telif savaşı

26. Altın Koza Film Festivali için gittiğim Adana’da Hilton’un lobisinde Yeşilçam’dan tanıdığım yapımcıyla karşılaştım. Epeydir film çekmedikleri için sadece festivallerde görebildiğim yapımcıyla; Türk Sineması ve televizyonların durumları üstüne koyu bir sohbete daldık.

Alice’yi takip edenler bilir, televizyon yöneticilerinin, yaşanan ekonomik sıkıntı nedeniyle yeni film alımı yapmadığını, alanların da fiyatları bir hayli düşürdüklerini yazmıştım.
Arşivinde yıllarca insanları güldüren ve ağlatan birçok filmi bulunan yapımcı, “Senin bu konuyu gündeme getirmenden sonra ilk defa film paketi satabildim televizyona. Eskiden 2,5 milyon dolara haklarını 18 aylığına devrettiğim 49 filmlik paket için 8 milyon liraya anlaştık” dedi.

Emek hırsızlığı

Bu sohbetten birkaç saat sonra Adana Büyükşehir Belediyesi Tiyatro Salonu’ndaki “Hababam Sınıfı 60 Yaşında” söyleşisine gittim.

Nebil Özgentürk’ün yönettiği söyleşinin konuşmacıları “Hababam Sınıfı”nın yazarı Rıfat Ilgaz’ın oğlu Aydın Ilgaz, “İnek Şaban”ı Kemal Sunal’ın eşi Gül Sunal, kızı Ezo Sunal ile “Kel Mahmut” Münir Özkul’un kızı Güner Özkul’du…

Söyleşiden sonra eserlerinden yapılan filmlerle 60 yıldır Türkiye’yi güldüren Rıfat Ilgaz’ın yaşarken uğradığı baskı ve haksızlıkları anlatan belgesel gösterildi. Ardından Ilgaz’ın uçak mühendisi oğlu Aydın Ilgaz, babası ve eserlerinin başına gelenleri anlattı. Yayıncıların, yapımcıların ve kanalların büyük paralar kazandığı eserlerinden babasının tek kuruş telif alamadan öldüğünü vurgulayan oğlu, şunları söyledi:

“Babam; ne romanlarından, ne tiyatrodan ne de filmlerinden telif alabildi. Yeşilçam, eser sahibinin haklarını korumadığı gibi istismar etti, bir izin almadan yedi film yaptı. 37 senedir sürdürdüğüm hukuk savaşı sonunda pes ettim.”

Gül Sunal’ın isyanı

Aydın Ilgaz’ın ardından söz alan Gül Sunal, televizyonlarda defalarca gösterilen filmlerinden “icracı sanatçı” olarak tek kuruş telif alamayan eşi Kemal Sunal’ın hakkını almak için 12 yıldır hukuk mücadelesi verdiğini söyledi ve ekledi:

“Bir yapımcı hakkında açtığımız davayı onaylayan Yargıtay’ın aynı dairesi, aynı gerekçeyle başka bir yapımcı hakkında açıp, yerel mahkemede kazandığımız davayı reddetti. Allah’a şükür ben, kızım ve oğlum çalışıyoruz. Hayatımızı idame ettirecek kadar kazanıyoruz. Telif parası peşinde değiliz, ama bir sömürünün ve haksızlığın bitmesini istiyoruz. Ben Aydın Ilgaz gibi 37 yıl bekleyemem. Artık torunumuz doğdu, o devam ettirir her halde bu hukuk savaşını. Paradan çok daha önemli şeyler var hayatta. Gittiğimiz her yerde Kemal Sunal’a insanların gösterdiği saygı ve sevgi, parayla ölçülemez. Umarım günün birinde ülkemizde bu sömürü biter ve ‘icracı sanatçılar’a hakları olan telifler ödenir.”

GÜNÜN SÖZÜ

“Kimi iyi bir dost olduğumu söyler, kimi ise soğuk ve mesafelidir der. Aslında beni anlatırken herkes hak ettiği resmi çizer.” (Goethe)