İzmir’in cazibesi

Dünya Turizm Şehirleri Federasyonu’na dâhil edilerek Türkiye’yi turizm adına temsil eden ilk şehrimiz olan İzmir, tüm cazibesini Smyrna’ya borçludur. Şehirler kadim kimliklerini muhafaza ederlerse o şehirlerde yaşayanlar da şehrin karakterine bürünür

Ege Bölge’mizin kadim şehri İzmir’in bilinen ilk ismi Smyrna’dır ve 12 antik şehrin oluşturduğu İyon Birliği’ne (Panionia Birliği) katılan sonuncu şehir olduğu için antik dönemde önemli bir konuma sahiptir. Milet ve Efes gibi Antik Çağ şehirleriyle boy ölçüşecek zenginlik ve görkemli yapılara sahip olmasa ve İyon Birliği’ne sonradan dâhil edilmesine rağmen, Smyrna özellikle körfezi sayesinde her dönem merkezi bir yerleşke olma konumunu korumuştur. Günümüzün İzmir şehri de tüm cazibesini Smyrna’ya borçludur.

İzmir, yakın zamanda, Dünya Turizm Şehirleri Federasyonu’na (Word Tourism Cities Federation-WTCF) dâhil edildi. Böylece İzmir, dünya genelinde Türkiye’yi turizm adına temsil eden ilk şehrimiz oldu. Ancak, bu federasyona halen “Dünya Turizm Kentleri” denilmesi, son derece garip bir durum. Defalarca yazmama ve yüzlerce kez her seminerimde (yeri geldiğinde) dile getirmeme rağmen, şehir kavramı yerine kent kavramının kullanılması, artık sinir bozucu bir cehalet. Başta İzmirliler olmak üzere hiç kimse, buna “dünya turizm kentleri federasyonu” dememeli. Aksi halde nereye seçilmiş olduğumuzun farkında olmadığımızı zannedenler.

WTCF’ye üye olan şehirlerin amacı, turizm vasıtasıyla şehirlerde yaşayanlara ve şehri ziyarete gelenlere daha iyi, nitelikli, sağlıklı, huzurlu bir yaşam imkânı sağlamak. Keza turizm, şayet kültürel derinlik ve nitelik, sanatsal çeşitlilik ve zarafetten beslenmiyorsa hem o şehirlerde yaşayanlar hem de ziyaretçiler için yorucu kalabalıklardan başka bir durum oluşamaz. Dünyanın birçok yerinde (Avrupa büyük ölçüde istisnadır) turizm hizmet sektörü olarak isimlendirilir. Lakin şehirlerin, bölgelerin ve ülkelerin bütünsel olarak tanıtılması elzemdir. Günübirlik değil, devamlılık için servisler şekillendirilmelidir.

Böyle bir üyelikle ilkin İzmirlilerin İzmir’i tanıması için çaba sarf edilmelidir. Çünkü birçok şehirli, yaşadığı şehri layıkıyla bilememektedir. Şehrinin değerlerini bilen şehrini daha fazla sever ve korur; akabinde de şehri ziyarete gelenlere sektörün içinde olmasa dahi servis vermiş olur. Haddizatında iyi bir seyyah, şehirlerin içinde dolaşmak ister; halk ile kaynaşmak, sohbet etmek ister. Şehrini iyi tanıyan ve seven kişi, yeri geldiği zaman şehrini korur. Şehre gelenlerden bir turist, şayet şehri kirletiyorsa, ülkenin değerlerine saygısızlık ediyorsa müdahale etmesini bilmelidir, etmelidir.

İzmir şehri ve yaşayanları örnek olmalıdırlar ki; ne Arap ne Amerikalı ne de herhangi bir milletten turist geldiğinde, onların aykırı istek ve arzularına cevap, hizmet verilmemelidir. Nargile servisi olmamalı, varaklı mobilyalarla dekore edilmiş oteller olmamalı, hiçbir geleneksel hikâyesi olmayan ucuz hediyelik eşya satılmamalı, tekne gezilerinde ses kirliliğine izin verilmemelidir. Böylece hem şehirde yaşayan insanlar huzurun yanında ahlaki ve geleneksel değerlerini muhafaza ederler hem de şehri, ülkeyi tanımaya gelen turistler, aradıkları doğallığı bularak ülkeyi, şehri tanırlar. Turizm kültürden yoksunsa şehri gezdirir sadece, kültürden beslenmiş bir turizm ise şehri tanıtır ve çok sevdirir.

Kimliğini kaybeden şehirler

Şehirler kadim kimliklerini muhafaza ederlerse o şehirlerde yaşayanlar da şehrin karakterine bürünür. Aksi halde kimliğini kaybetmiş şehirlerde yaşayanlar, kişiliksiz bir şekilde hem şehirlerine zarar verir hem de şehri ziyarete gelenleri rahatsız eder. Çok değil, 30 yıl kadar önce Edirneli, Mardinli, İzmirliyim denildiği zaman, o kişi hakkında aşağı yukarı bir fikrimiz oluşurdu. Çünkü her şehrin folklorik ve kültürel birçok özelliği vardı. Ne yazık ki günümüzde nerelisiniz denildiğinde verilen cevap hangi şehir olursa olsun artık o kişi hakkında bir fikir edinemiyoruz.

WTCF’ye üye tüm şehirlerin kimlik analizlerini istemeli. O şehrin insanlarına şehirlerini tanıtmalı ve akabinde de o şehirlere gelen turistlerin şehri tanıyabilmeleri için birçok etkinlik planlamalı.