Anadolu’da saklı hazineler

BM Dünya Turizm Örgütü, Türkiye’den iki kırsal turizm noktasını ödüle değer buldu. Mustafapaşa ve Taraklı gibi Anadolu’da yüzlerce ilçe ve köy var. Yeter ki kimliklerine kavuşmuş hale getirebilelim

Nevşehir’in Ürgüp ilçesine bağlı Mustafapaşa köyü (Sinasos) ile Sakarya’nın Taraklı ilçesi, Dünya Turizm Örgütü tarafından belirlenen -elbette bize göre Anadolu’nun ve dolayısıyla da dünyanın- 2021’in “En İyi Turizm Köyleri” arasında yer aldı.

Neolitik dönemde ilk köy Anadolu’da karşımıza çıkar; tarım ve hayvancılığın ilk önce Anadolu köylerinde başladığı gibi... Tarihsel, toplumsal ve işlevsel tüm yönleriyle küçük insan gruplarının bir arada yaşamaya başlamaları ve üretime geçmeleri, insanoğlunun uygarlaşma serüveninin önemli adımlarıdır.

2021 yılında “En iyi turizm köyleri” girişimini başlatan Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), Türkiye’den iki kırsal turizm noktasını ödüle değer buldu. Yakın zamanda Madrid’de alınan bu ödüller, turizmi, kırsal kalkınma, dönüşüm ve toplum refahı için pozitif bir güç haline getirmek hedefiyle konulmuştu. 75 ülkeden yapılan 175 başvuru arasından, 32 ülkeden seçilen 44 belde arasında yer alan Mustafapaşa ve Taraklı, tüm seçim sürecinde; kültürel ve doğal kaynaklar, kültürel mirasların tanıtımı, korunması, ekonomik sürdürülebilirlik sosyal sürdürülebilirlik, altyapı, sağlık ve güvenlik başlıkları dikkate alınarak değerlendirildi.

İlkler hep Anadolu’dan

Köyler köy, kasabalar kasaba, şehirler de şehir gibi olmalıdır. Mustafapaşa ve Taraklı’nın elde ettiği bu başarı, Anadolu’nun tüm köy, kasaba ve şehirlerine ilham vermelidir. Dünyanın ilk şehir planlaması da Anadolu’da oluşturulur: Pirene Antik Şehri’nde (Aydın/Söke), ilk ızgara planlama yapılır. Anadolu’nun her bölgesinde, kendi coğrafi ve kültürel dinamiklerine göre bir mimari yapı gelişmiştir. Karadeniz, İç Anadolu, Doğu Anadolu, Ege, Akdeniz, Marmara, Güneydoğu Anadolu bölgeleri, kendine özgü sosyal yapıları kapsamında, tüm dinamiklerini korunmak zorundadır.

Bununla birlikte her bölgedeki şehirlerimiz, özgün karakterlerine göre kimliklerini hayata geçirmek durumundadır. Ne yazık ki köylerimizin, kasabalarımızın ve şehirlerimizin büyük oranda kimlikleri, “Kentleşme” adı altındaki yıkımlarla yok edildi. Örnek vermek gerekirse Trabzon Uzungöl, Ayder Yaylası, Çorum İskilip heba oldu.

Kırsalın göz bebeğİ

Anadolu’daki her şehir âdeta bir ülke gibidir. Adetleri, mimarisi, gelenekleri, folkloru, mutfağı ile türlü zenginlikleri dar bir alanda kültürel birikime dönüştüren şehirlerimiz, son 70 yılda kişiliksiz, kimliksiz bir hale getirildi. Unutulmamalıdır ki, insanlar yaşadıkları şehirlerin kimliğine bürünür. Şehrin, kasabanın kimliği ne ise insanı da dilde, âdetlerinde, geleceğinde bir yansıtıcısıdır.

Mustafapaşa ve Taraklı gibi Anadolu’da yüzlerce ilçe ve köy vardır. Dünya Turizm Örgütü gibi kurumların seçimleri önemli olmakla birlikte biz kendi bünyemizde bir planlama gerçekleştirerek, diğer kasaba ve köylerimizi de Mustafapaşa ve Taraklı gibi kimliklerine kavuşmuş hale getirebilelim.

İl, ilçe, kent de neymiş? Köy kırsalın göz bebeği; kasaba kültürün en sıcak ilişkilerinin merkezidir. Şehirler ise karada yelken açmış kubbeleriyle sıra sıra Anadolu’nun her yerinde...

Kentsel dönüşüm değil, kültürel değerlerimize dönelim. Kısa bir süre sonra zaten her alanda dönüşümler gerçekleşecektir.