Maymun çiçeği. İlk kez Danimarka’da 1958’de maymunlarda keşfediliyor.
İlk insan vakası Kongo’da 1970 yılında görülüyor.
2022-2023’teki salgında toplam 112 kişi hayatını kaybetmiş.
Korkalım mı korkmayalım mı?
Yeni bir salgın olur mu?
Etkisi ne olur? Ne yapmalıyız?
Nasıl bulaşır ve geçer?
Bu soruları ve kovid 19 ile farklarını kovid döneminde bilim kurulu üyesi olan Halk Sağlığı Uzmanı Prof Dr Mustafa Necmi İlhan ile konuştuk.
Prof İlhan kovid 19 salgını ile maymun çiçeği arasında çok fark olduğunu belirterek, “Bu kovid 19 salgını gibi değil. Pandemi adayı değil” diyor.
PANDEMİ ADAYI DEĞİL
■ Birinci farkın maymun çiçeğinin kovid gibi hava yoluyla, solunumla bulaşmadığını dile getiren Prof İlhan, “cilt teması ve yakın temasla bulaşıyor. O yüzden havadan hızlı bulaşması söz konusu değil” vurgusu yapıyor.
■ İkinci fark ise kovid salgınında olduğu gibi mutasyon olmaması. İlhan, “mutasyon beklenmiyor. Kovid ile tipleri farklı. Maymun çiçeği DNA virüsü. Kovid ise RNA virüsü” diyor.
■ Üçüncü fark ise bilinip bilinmemezliği. Kovid 19’da çok bilinmeyen vardı. Maymun çiçeği ise biliniyor ve eskiden beri var. İlhan “bulaşma yolları belli.
Kovid gibi değil. Maymun çiçeği eskiden beri var” vurgusu yapıyor.
■ Dördüncü fark ise öldürücülüğü. Kovidin öldürücülüğü çok yüksekti. Prof İlhan maymun çiçeğinin çok öldürücü olmadığını belirterek, “maymun çiçeği iç organ tutulumu yapan bir hastalık değil. Ölüm oranları düşük” diyor.
KAPANMAYA GEREK YOK
■ Beşinci farkı ise kapanmaya gerek olup olmadığı. Kovid salgınında evlere hapis olmuştuk. Maymun çiçeği Türkiye’de görülse bile evlere kapanmaya gerek yok. İlhan hastalık ortaya çıksa bile yapılacakların kolay olduğunu vurgulayarak, “takip etmek gerekiyor. Ciltte lezyonlar ortaya çıkarsa bulaşmayı önlemek için kabarcıkları kapatmak gerekiyor. Yani hasta kendini izole etmeli. Toplumda kapanma olmaz. Kovid salgının da ise solunumdan bulaştığı için kapanmamız gerekti” dedi.
■ Altıncı fark ise tedavi seçenekleri. Maymun çiçeği için tedavi seçenekleri mevcut. Prof İlhan tedavi seçenekleriyle ilgili olarak da “su çiçeğinde olduğu gibi maymun çiçeği kabarcıklarının kurumasını, kabuklanmasını, kabukların düşmesini ve kaybolmasını takip etmek gerekiyor. Ciltte bir iz kalmayınca bulaştırmada bitiyor” diyor.
VÜCUTTA KALMA SÜRESİ
■ Yedinci fark ise hastalığın süresinde karşımıza çıkıyor. Kovid döneminde yoğun bakımda aylarca kalan hastalar olmuştu. Maymun çiçeği ile ilgili olarak da İlhan, “maymun çiçeği kabarcıklarının vücutta kalma süresi 2 ile 4 hafta arasında sürebilir. Şüpheli temas öyküsü olanlar ve hastalığın yaygın olduğu yerden gelenlerde temastan 1-21 gün arasında hastalık ortaya çıkabilir” diyor.
■ Sekizinci fark ise belirtisiz olanlardan bulaşma farkı. Kovid salgınında belirti vermeyenler ve şikâyeti olmayanlar da hastalığı bulaştırabiliyor ve dağıtabiliyordu. Maymun çiçeğinde böyle bir durumun olmadığını dile getiren İlhan, “maymun çiçeğinde belirtisiz olanlardan bulaşma söz konusu değil” diyor.
■ Dokuzunca fark ise tedavi için gereken ilaçların olması. Kovid salgınında aylarca ilaç ve aşı sıkıntısı yaşanmıştı. İlhan, “Bu virüsler için elimizde gerekli antiviraller var. Kovid gibi değil” diyor.
Çiçek aşısı olanların korunup korunmayacağı ile ilgili olarak da İlhan, “1980 öncesinde su çiçeği aşısına olanların yüzde 80-85 koruculuğa sahip olduğu belirtilse de 40-45 yıl önceki aşının herkeste aynı düzeyde koruyuculuğunun devam edip etmediği bilinmediği için herkes dikkatli olmalı” vurgusu yaptı.
Özetle, kovid 19 ile maymun çiçeği arasında çok fark var. En önemlisi kovid 19 salgınında bilinmeyen çoktu. Maymun çiçeğinde ise bilinen çok.
