Başkanlık sisteminin en hızlı savunucularından Anayasa Profesörü, Ak Parti Milletvekili Burhan Kuzu, “Başkanlık sistemine geçilseydi, iki dönemden fazla görev yapılmayacağı için Tayyip Bey, çoktan siyasete veda etmiş olurdu” dedi.
Başkanlık sistemiyle ilgili ilk makalesini 1987'de, bu yöndeki kitabını ise 1997'de yayınladığını anımsatan Kuzu, mevcut parlamenter sistemin, siyaseti dört liderin sultası altına soktuğunu, temsil gücünü yok ettiğini, kuvvetler ayrılığı ilkesini ortadan kaldırdığını hatırlatarak bütün bunların panzehrinin Başkanlık sistemi olduğunu iddia etti.
İşte önceki gece gerçekleşen Genç Bakış'tan önemli satır başları:
Yetkiler azalacak
- Parlamenter olan modellerde karizmatik liderler türer. Amerika’da karizmatik lider bulamazsın. Başkanlık modelindeki liderler, bugünkü başbakanlardan 3 kat daha az yetkilidir.
- Diktatörlük eğilimlerinin en yoğun olduğu sistem, parlamenter sistemdir. Bu modellerde yasama yoktur. Ben de milletvekiliyim. Meclisin adı var, kendi yok. Sizin bugün güçlü gördüğünüz Erdoğan, Başkanlık Sisteminde bu yetkilerin çoğunu kaybedecek.
Aradaki fark?
- Aslında Başkanlık denildiği için sistem eleştiri alıyor. Kongre ya da Meclis Hükümeti denilse daha doğru olur.
- Parlamenter modeldeki kadar güçlü başbakanları, başkanlık modelinde bulamazsınız. Başkan, 3 kat daha az yetkili. “Diktatörlük diyeni gırtlaklarım” lafı buradan çıktı. “Zavallı Obama” ve “Güçlü Erdoğan” lafı bana aittir.
- Sürekli olacak. Başa geldiği zaman 4 sene gelecek. Halk memnun ise bir 4 yıl daha verecek. Ya da 5-5. En fazla 2 dönem.
- Diktatörlük eğilimlerinin en yoğun olduğu sistem, Parlamenter sistemdir. Başkanlık modelinde bir tane diktatör bulamazsınız.
- Parlamenter model, yazboz tahtası gibidir.
- Vatandaşın bir kısmı sanki krallık geliyor diye düşünüyor. Yok böyle bir şey.
- Bizdeki partilerin disipline olması, geleceklerinin lidere bağlı olması, parlamenter sistemden kaynaklanıyor.
- Bu sistemde, yüzde 10’luk barajı kaldırıyoruz. Sıfır baraj. Vekillere deniliyor ki senden bakan olmaz, liderinle bakanlık beklentisine girme, vekil isen bakanlık beklemeyeceksin, tekrar seçilmek istiyorsan bölgene gideceksin diyor. Benim ve bütün muhalefet partilerin liderler ile hiçbir bağı yok. Benim liderim başbakan olsa ben bakan olamıyorum. Vekile yasak. Bakan olmak istiyorsan dışarıda kalacaksın.
Hanisi daha iyi?
- Hiçbir model tek başına geldiğinde memleketin sorunlarını çözmez. Her ülkenin kendi şartlarına bakmak lazım.
- Fransa yıllarca süründü. 70 yılda 104 hükümet kurdu. De Gaulle geldi kurtardı. O günden bugüne Fransa dünyada örnek bir ülke.
- Gelelim İtalya’ya 286 parti seçime girdi. En sonunda İtalya illallah dedi bir kanun çıkardı 8-9 ay önce. Bir, yüzde 40 alan hükümeti kurar. Hiçbir hükümet yüzde 40’ı alamadı, en çok oyu alan 2 parti 15 gün sonra bir daha seçime gider. Bu, başkanlık modelinin parlamenter modeli aslında. O da kurtardı kendini. 2 tane ülke kaldı bu bölgede Yunanistan, Türkiye, bir de İspanya. Perişanlar. Düzelme şansları ancak İtalya’daki gibi bir formül bulacaklar.
- Benim esas modelim Kuzey Amerika modeli. Ama orada da kongre çok güçlü.
Sol iktidara gelir
- Bu modeli bilen az. Vatandaşa iyi anlatılırsa bu model bir çıkış bulur. Bu model ile sol kesim, emin olun iktidara gelir. Başka türlü zor. Amerika'da öyle olmadı mı!..
- Vesayeti yıkan model, başkanlık modelidir.
- Parlamenter modeli götüren bir ülke, hayli hayli Başkanlık Modelini götür.
Anayasa değişikliği
- Tek başımıza gelsek de hep beraber yapalım diye hep söyledik. Tek başımıza yapacak gücümüz dahi olsa mutlaka referanduma gidilmeli. Reel politik bakımdan şuan zaten sayımız yetmediği için muhalefete ihtiyacımız var. Başkanlık modeli bizim arzumuz. Muhalefetle görüşme sonrası bir yol çizeceğiz. Hangi parti ile yaparsak yapalım, hangi metin gelirse gelsin başkanlık modeli benim her zaman isteğimdir. Başkanlık olmazsa 15-20 maddelik bir Anayasa değişikliği ile mecburen sistemi yürütmek zorundayız.
Hukuk Devleti?
- Yargıya güven, Türkiye’de her zaman düşük olmuştur. Bu bize has bir şey değil. Bunun tersine çevrilmesi lazım. Bunu hükümetlerin müdahalesi olarak algılarsak yanlış yapmış oluruz. Asıl bamteli yargıçların kendisinde olan eğilimden kaynaklanıyor. Bir zaman geliyor sağ diyor, bir zaman geliyor sol diyor, bir zaman geliyor paralel diyor. Hakim cüppesini giydiği zaman içinde ne varsa onu bir kenara bırakmalı.
- Can Dündar’ın yazdığı yazıdan dolayı yatmıyor. Can Dündar ve arkadaşları, “devlet sırlarını ifşa”dan dolayı yatıyor. Yaptıkları yanlıştı. Devlet sırlarını açıklayamazsın.
- Ben neler çektim? O tarafı melek gibi görüyorsunuz bu tarafı da şeytan gibi. Neydi benim suçum görüşümü açıklamak mı? Müslüman olmamdı, vatanperver olmamdı. Başka türlü konuşmam olmamdı, onlardan farklı olmamdı. Neydi suçum? 12 sene boyunca profesör yapılmadım. 10 yıl ders okutmadım. 28 Şubat dozer gibi ezdi geçti bizi. Bugün bunların hiçbiri yok. Açılmış kaç tane dava var bizimle ilgili. Hangi yargıdan bahsediyorsun!
Özetin özeti:Şunu iyice anladık ki, ne isteyenler ne de karşı çıkanlar, başkanlık sistemini yeterince biliyor...