Ceylan’ın ölümü

Diyarbakır Lice’de havan mermisiyle parçalanan 12 yaşındaki kız çocuğu Ceylan Önkol’un ölümü Kürt sorunu bağlamında “Demokratik Açılım”ın tartışıldığı günlerde medyanın tutumunun da sorgulanması açısından trajik bir örnek oluşturuyor.
28 Eylül tarihli olay Taraf gazetesi ve CNN Türk dışında medyada yer bulmadı!
Olay resmi çevrelerce “patlama sonucu ölen kız çocuğu” şeklinde duyuruldu.
Ceylan’ın ölümü, bu açıdan 21 Kasım 2004 tarihinde Mardin Kızıltepe’de babası Ahmet Kaymaz’la birlikte polisin açtığı ateş sonucu öldürülen “Uğur Kaymaz” olayını hatırlatıyor.

Milliyet’in haberi
DTP Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk, Lice’nin Şenlik Köyü Paşaçiya mezrasındaki katliamı şöyle açıkladı:
“Bir kız çocuğu annesine ‘makarna yap’ diyor, dışarı çıkıyor. Beş dakika sonra o anne çocuğunun bedeninden kalan parçaları eteğine koyarak taşıyor. Bu devlet eliyle işlenmiş bir cinayettir. O anneye barış sürecinde olduğumuzu nasıl anlatacağız?”
Milliyet olaydan beş gün sonra, 2 Ekim 2009 tarihinde “Havan topuyla ölen çocuğa geciken keşif” başlığıyla haberi sayfalarına taşıdı. Ahmet Altan’ın “Susacak mısınız?” başlıklı makalesi de Yazı İşleri’nin kararıyla 2 Ekim tarihli gazetede yayımlandı. Milliyet, “Ceylan’ın Gazze’deki çocuktan farkı ne?” diye çevredeki askeri karakollardan atıldığı öne sürülen havan mermisiyle parçalanan Ceylan’ın ölümünü sorguluyordu.

Okur ne diyor?
Okurlarımızın bir kısmı olayın Ahmet Altan’ın Taraf’taki yazısıyla birlikte verilmiş olmasına tepkililer. Bazı okurlar ise tersine Milliyet’in bu haberi neden daha önce kullanmadığını sorguluyor. Bu okurlardan Harun Deniz Kıymetli’nin eleştirisi şöyle:
“Bugün ‘Havan topuyla ölen çocuğa geciken keşif’ başlıklı haberinizi okurken, peki Milliyet gazetesi bu haberi vermekte niye bu kadar gecikti diye düşünmeden edemedim? Tecavüze, trafik kazalarına, boşanmalara, annelerini öldüren çocuklara her türlü hak ihlaline sayfalarınızda yer buluyorsunuz da kazayla ölen 12 yaşındaki bir çocuğun ölümüne mi yer bulamadınız?
Milliyet’in böyle bir haberi görmemekten nasıl bir çıkarı olabilir? Acaba Ahmet Altan yazmasaydı yine görmeyecek miydiniz? Salt bu soruya yanıt bulmak için soruyorum; savcılık keşfi gecikti, peki siz bu haberi vermekte niye bu kadar geciktiniz?”

Ombudsman’ın Görüşü:
Milliyet’in gecikmeyle de olsa Ceylan Önkol’un ölümüyle ilgili haberi okurlarına duyurması gazetecilik gereğidir. Taraf yazarı Ahmet Altan’ın köşe yazısına yer verilerek, 12 yaşındaki kız çocuğunun ölümüyle ilgili sorgulamada, insani boyut öne çıkarılmıştır. “Demokratik açılım” tartışmalarının sürdüğü bir sırada, Diyarbakır Lice’de bir kız çocuğunun havan ateşiyle öldürüldüğü iddiasını sorgulamak aynı zamanda vicdani bir görevdir. Gazetecinin kamusal alandaki sorumluluğu “mazlumiyet” çizgisinde anlam kazanmaktadır.
İnsan hakları alanında Türkiye’de gerçekleşen ihlallere baktığımızda emniyetten, askerden gelen ilk açıklamalarda genellikle olayın gerçek yüzünü örtmeye çalışan ‘resmi’ açıklamalar öne çıkar. Trafikte durdurulan bir kişi polisin açtığı ateş sonucu mu öldürülür? Mutlaka alkollüdür! Cezaevinde işkenceden ölen kişi, bunalım geçirmediyse 75 santimetre yükseklikteki hücresinde intihar etmiş ya da balkondan düşmüştür! Güneydoğu’da küçük bir kız ya da erkek çocuğu polis ateşiyle ya da havan mermisiyle öldürüldüyse muhtemelen teröristtir!
Şemdinli’de kitapçı bombalandıysa arkasında PKK vardır!
Gerçeği kapatmaya dönük bu söylemler medyanın Güneydoğu’da işlenen cinayetler konusunda daha duyarlı ve takipçi olmasını gerektirmektedir.
Ceylan’ın ölümüyle ilgili soruşturma, siyasetçiye de medyaya da gerçeğin ortaya çıkması ve sorumlu olanların hesap vermesi açısından büyük sorumluluk yüklüyor.
Milliyet, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın soruşturma haberini beklemeden ve Ahmet Altan’ın makalesini basmadan önce olaya girebilirdi. 2 Ekim tarihli yayınıyla bu açığı kapatmıştır. Böyle zamanlarda Yazı İşleri, haber servislerini, DHA’nın Diyarbakır ve bölge muhabirlerinden daha fazla haber bekler şekilde yönlendirebilmeli.