Türkiye’de futbolcular Ocak’ta mı doğarlar?

80’lerin sonu, 90’ların başında bu milleti TV başında en fazla heyecanlandıran şeydi belki bu çocuklar... Naim halteri göğsüne aldığında da nefesimizi tutuyorduk, hatta Halley’in, Eurovision’daki 9’unculuğu bile bizi sıçratmaya yetmişti. Ama bu başkaydı: Bir grup ay-yıldızlı genç çocuk, futbolda kıta birinciliğini kazanmıştı. 1992 Avrupa U19 Futbol Şampiyonası’nın galibi Türkiye’ydi.

1992’nin şampiyonları
Sonrasını biliyorsunuzdur: Bizim için ömrümüzün en güzel rüyası, o çocukların birçoğunun en ağır kâbusuna dönüştü. Kalecilerden Yetkin Sahrayıcedit’te, Murat İstanbulspor’da görüldü. Hayati, Bülent Kapucu, Sinan, Bülent Yılmaz veya orta saha virtüözü Seyfettin’in adları zar zor duyuldu ondan sonra.
Şampiyonluğu getiren golü atan Tarkan Kilimli’ye, B.Münihli Turan Akhisar’a, Kaptan İlhami Şekerspor’a, Yakup A.Demirspor’a, meşhur Aygün de Buca’ya gerilediler. Türkiye’nin takım sporlarında ilk kıta şampiyonu ekibinden sadece Okan, Oktay ve E.Aşık A Milli düzeyine çıkabildiler.

1994’ün şampiyonları
Mucizevi Serpil H. Tüzün dönemi, 1994’te Türkiye’ye bu kez U17 Avrupa şampiyonluğunu getirdi, ama o çocukların durumu da farklı olmadı.
F.Tekke ve Fevzi Tuncay hariç madalyalı gençlerden hiçbiri A milli düzeyine çıkamadı. Sanırım şu sıralar hiçbirimize Canel Çalışkan, Mehmet Önür, Cüneyt Seletli, Okan Özke, Sedat Aydın, Ahmet Habiboğlu, Cihangir Kabakçı, Akın Sağlam, Serdar Meriç, Özgür Güngör, Ekrem Yaman, Burak Gök isimleri fazla bir şey ifade etmiyor/edemiyor.
Oysa onlarla yaşıt olan Deco halen Chelsea’de, Alex F.Bahçe’de forma giyiyorlar.

2005’in şampiyonları
Türkiye’nin futbolda üçüncü kıta şampiyonluğu 2005’te İtalya’da geldi. Ama şu anda 21 yaşını dolduran o çocuklardan da A milli takıma çıkanların sayısı sadece 1 (Nuri Şahin). 7 tanesi Süper Lig’de forma giyiyor (V.Babacan, Onur Kıvrak, Ferhat Bıkmaz, Caner, Aydın Yılmaz, Murat Duruer ve Aykut Demir), ama onlardan da düzenli ilk 11 şansı bulan bir buçuk adam var: G.Birlikli Aykut’la Ankaragüçlü M.Duruer.
Almanya/İtalya’daki kulüplerinin A takımlarına katılma savaşındaki Deniz Yılmaz, Tevfik ve Ergün Berisha’dan da sivrilen olmazsa sadece 4 yıl önce Avrupa Şampiyonu/Dünya Dördüncüsü olan bir neslin büyük bölümü diğer kayıp arkadaşlarının yanına yazılacak: Özgür Can (Rize), E.Balak (Hacettepe), Anıl (Ankaraspor), Eray (Konya), M.Yılmaz (Siirt), Erkan (Karadenizspor), S.Keşçi (Orhangazi), Harun (Darıca), Cengiz Çoban (Şeker), Umut Salgınoğlu (Akhisar), M.Ali Atam (Sarıyer).
2005’te U17 takımında olan oyuncuların gelişimini değerlendirmek için erken olduğunu düşünmeye çalışıyorum, ama aynı turnuvadaki İngiltere’ye bakınca hayallerim yıkılıyor.
Biz turnuvanın şampiyonuyuz, altın topu Nuri almış, Tevfik gol kralı olmuş. Ama gruplarda bize yenilip veda eden İngiltere’den Walcott (Arsenal) ve Vaughan (Everton) yıldızlaşmış, Mancienne (Wolves), Mark Davies, Fabrice Muamba (Bolton) ve James Tomkins (West Ham) de Premier Lig oyuncusu olmuşlar.
* * *
O zaman netice şu: 1992, 1994 ve 2005’te genç takımlar düzeyinde üç kez Avrupa şampiyonluğu yakalayıp 20’şer kişilik kadrolardan ortalama 1-2 oyuncuyu A Milli düzeyine getirebilmişiz. Bunun üstünde bolca düşünmemiz gerek.

U21’de yokuz!
Düşünmeye bir genel yanılgıyı düzelterek başlayalım. Hep futbolda “alt yaş gruplarında çok başarılı olduğumuzu” söylüyoruz. Halbuki U21’de kıta futbol haritasında yokuz. Bırakın kupa kazanmayı, U21 Avrupa Şampiyonası’na tarihimizde yalnızca bir kez (2000’de) katıldık, ona da puansız veda ettik. O zaman galiba sorunu 21-22 değil 19-20 yaş düzleminde ele almak lazım.

PAF Ligi
Sanırım 19-20 yaş döneminde yaşanan kaybın önemli sorumlularından biri verimsiz PAF Ligi... 2008-09 statüsüne göre ligde 1990 ve üstü doğumlular oynadı, 1989’lulara tek bir kontenjan hakkı tanındı. Yani 88’li Avrupa galibi-Dünya Dördüncüsü gençlerimizin, PAF Ligi’nde oynama şansı geçen sezonun başında bitmişti.
Türkiye’de son 10-15 yıldır A takım-PAF takım aralığında derin bir çukur oluştu. Bu çukura 19 yaşını doldurmuş (yani PAF’a yaşı tutmayan), ama A takım kadrosuna da geçememiş yüzlerce oyuncu düştü. Bazıları ikinci-üçüncü ligde takım buldu, büyük bölümü bulamadı. Ve bu kayıp gençlerin arasında da bir sürü milli formalı (hatta Avrupa şampiyonu) çocuk vardı.
TFF bu sezon başında PAF Ligi statüsünü değiştirdi, kadrolara 23 yaş altı 3 kontenjan hakkı ekledi. Ama benim fikrim bunun da yeterli olmadığı, A2 Ligi’nin tam bir rezerv lig görüntüsüne dönmesi gerektiği yönünde.

Teknik kadro
Tabii bir de ulusal takım altyapımızdaki hoca istikrarsızlığı var. 90’lı yıllardan sonra tekrar bir S.H.Tüzün-G.T.Onay bulamadık maalesef. Hiçbir hoca sürüden ayrılma niyeti göstermedi, uzmanlığını alt yapıda yapmayı istemedi. Bizzat A Milli Takım teknik direktörü söylemiyle altyapılar “Süper Lig’e gelin etme” yerine dönüştü.
4 yılda U21’in 3 hocası (Karaman, Kafkas ve Davala) Süper Lig için ulusal takımı bıraktı ve bu kanıksandı, gelenekselleşti. Hiç kimse “Almanya Alt yapı Koordinatörü Sammer, A Milli takım hocası Löw’den bile kariyerli... Elinde Bundesliga şampiyonluğu, UEFA finali varken bu görevi yaptığına göre bir bildiği olmalı” demedi. TFF yönetimleri bu kısır döngüye göz yumdu. Genç çocuklar çok değişik hocalarla çalıştıkları için gelişimleri sakatlandı.

Ocak doğumlular!
Tüm bu bilimsel gerçeklerden bağımsız bir detayla, büyük bir tesadüfle bitirelim. 2009 Avrupa U17 Şampiyonası çeyrek finalisti takımımızdaki 21 kişinin tam 14’ü, ocak-şubat doğumlu! Takvimde 12 ay olduğu düşünülürse 21 kişi içinde ocak doğumlu sayısının 1-2 olması beklenir, 3-4 de mantığa uygundur. Ama 21 kişiden 8’i Ocak, 6’sı Şubat doğumlu ise bu çok büyük bir tesadüftür. (2005 Avrupa Şampiyonası takımında da 8 tane Ocak doğumlu varsa bunun tesadüf olduğuna inanmak bayağı zorlaşır)
Ve korkarım bu tesadüf(!), 17-19 yaş gruplarında çok başarılı olan bu çocukların 21’den sonra kaybolmasıyla da biraz ilgili olabilir.

KADROLAR:
2005 Türkiye U17 kadrosu
1 Volkan Babacan 11.08.1988
2 Serdar Keşçi 18.01.1988
3 Ferhat Bıkmaz 06.07.1988
4 Erkan Ferin 20.03.1988
5 Mehmet Yılmaz 26.03.1988
6 Harun Karadaş 14.01.1988
7 Özgür Can Özcan 10.04.1988
8 Caner Erkin 04.10.1988
9 Tevfik Köse 12.07.1988
10 Nuri Şahin 05.09.1988
11 Deniz Yılmaz 26.02.1988
12 Onur R. Kıvrak 01.01.1988
13 Anıl Taşdemir 01.01.1988
14 Aydın Yılmaz 29.01.1988
15 Emre Balak 11.08.1988
16 Umut Salgınoğlu 01.01.1988
17 Murat Duruer 15.01.1988
18 M. Ali Atam 21.05.1988
19 Ergun Berisha 24.06.1988
20 Cengiz Çoban 20.01.1988
21 Aykut Demir 22.10.1988
22 Eray Birniçan 20.07.1988

2009 Türkiye U17 kadrosu
1 Deniz Mehmet 19.09.1992
2 Okan Alkan 01.10.1992
3 N. Kayaoğlu 08.01.1992
4 Furkan Şeker 17.03.1992
5 Oğulcan Gökçe 15.01.1992
6 Orhan Gülle 15.01.1992
7 Berkin Arslan 03.02.1992
8 Kamil Çörekçi 01.02.1992
9 Muhammet Demir 10.01.1992
10 Engin Bekdemir 07.02.1992
11 Ö.Ali Şahiner 02.01.1992
12 Sercan Hacıoğlu 22.01.1992
13 Sezer Özmen 07.07.1992
14 Gökay İravul 18.10.1992
15 Enes Baykan 01.01.1992
16 S. Özdamar 25.02.1993
17 Gökay Işıtan 20.02.1992
18 Ufuk Özbek 01.09.1992
19 Onur Karakabak 08.04.1992
20 Ahmet Sarı 21.01.1992
21 Ömer Kahveci 15.02.1992