Zihnimizi Kemiren Hastalık: OKB

Hepimizin hayatında ufak tefek takıntıları olmuştur. Arabanın kapısını kilitleyip birçok kez kontrol etmek, evden çıkmadan evin kapısını kilitleyip kilitlemediğini kontrol etmek, eşyalar simetrik olmadığı zaman rahatsız olmak gibi... Peki bu takıntılar hayatımızı kabusa çevirecek düzeyde ilerlerse, saatlerimizi takıntılar yüzünden kaybetmeye başlarsak? Eğer ki takıntılı düşüncelerimiz günlük rutinimizi bozacak düzeye gelmeye, belirgin bir sıkıntı verip kişiyi zorlamaya, yaşamla, kendisi ile ve çevresi ile ilişkisini bozmaya başlarsa Obsesif-Kompulsif Bozukluktan (OKB) söz edebiliriz.

Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB); insanların zihnini ve zamanını kemirerek insanların hayattan zevk alamamasına sebep olan ve ruhsal sağlığını önemli derecede etkileyen psikolojik bir hastalıktır. Obsesif- kompulsif bozukluk, kişinin kendi isteği dışında aklına gelerek tekrarlayan ve rahatsızlık verici düşünce, imaj ve dürtüler nedeniyle yoğun kaygı yaşadığı ve bu sıkıntıdan kurtulmak için bazı zihinsel eylem veya davranışları yapmaktan kendini alıkoyamadığı bir hastalıktır. Halk arasında ‘Takıntı hastalığı’ olarak da tanımlanmaktadır.

Takıntılar, insanın aklına istenmeden ve elinde olmadan gelen rahatsız edici düşüncelerdir. Bu düşünceler geldiği zaman kişide büyük bir sıkıntı oluşur ve kişi bu sıkıntıları ortadan kaldırmak için uygunsuz ve saçma bulduğu halde kendini yapmaktan alıkoyamadığı bazı hareketleri yinelemeye başlar. Bu hareketlere de kompülsiyon (zorlantı) adı verilir. Mesela kirlilik düşünceleri olan kişilerin sık sık ellerini yıkaması kompülsiyona bir örnektir. Bu düşünceler ve eylemler zamanla şiddetini artırır ve kişinin günlük hayatının büyük bir kısmını işgal etmeye başlar. Sonuçta kişinin işlevselliği önemli ölçüde etkilenir.

Yapılan araştırmalarda her 100 kişiden 2-3’ünde hastalığın görüldüğünü saptamıştır. OKB genellikle ergenlik dönemlerinde ve 20-22 yaşlarında görülür. Okul öncesi dönemdeki çocuklarda da OKB hastalığının görüldüğü tespit edilmiştir. Erkeklerde kadınlara oranla daha erken yaşlarda ortaya çıkar. Birinci derece akrabada OKB varsa görülme riski artar.

En Sık Rastlanan Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB) Belirtileri:

Bulaşma Obsesyonu Ve Temizlik Kompulsiyonu; Kişinin bedenine ve eşyalarına kir, toz, mikrop, idrar gibi etkenlerin bulaşmasından kaynaklı oluşan düşünceler ve bu düşünceleri yok etmek için yaptığı davranışlardır. Kişi de sürekli el yıkama, yiyecekleri sık yıkama, evde kullanılan tabak, bıçak çatal, kaşık gibi eşyaları sürekli olarak takıntılı bir şekilde yıkama görülebilir.

Kuşku Obsesyonu ve Kontrol Kompulsiyonu; En çok görülen obsesyonlardan biridir. Örneğin, kişi evden çıkarken prizlerden fişleri çekmiştir ama duyduğu kuşkudan dolayı kontrol etme isteği oluşur veya kişi kapıyı kilitlemiştir fakat oluşan kuşkudan dolayı sürekli olarak kontrol etme gereksinimi duyar.

Etraftaki Yakın Çevresine veya Kendisine Zarar Verme; OKB hastalığı bulunan bireyler genellikle çevresine, ailesine veya kendine zarar vermekten korkar. Ya da toplu bir yerde ağzından kötü bir söz kaçıracağı için korku duyar. Bunun sonucunda da kişi de içine kapanma toplum içine çıkamama gibi durumlar görülebilir.

Cinsel İçerikli Obsesyonlar; Kişi kendinden beklemediği ya da kendisine yakıştıramadığı düşünceler kurabilir. Toplum içinde çevresindeki insanlarla kendi zihninde çeşitli düşünceler kurabilir. Bunun sonucunda kişi de içine kapanıklık ve toplum içine çıkamama gibi belirtiler görülebilir.

Dini İçerikli Obsesyonlar; Kişi kendi inancına zıt düşünceler kurmaya başlar ve bu düşünceler bireyi oldukça rahatsız eder. Hastada günahkâr bir insan düşüncesi oluşabilir. (İbadet esnasında küfür etme düşüncesi gibi.)

Dokunma Kompulsiyonu; Kişi bir işe başlamadan önce veya evden çıkarken belirlediği bir nesneye dokunma isteği duyar. Eğer dokunmazsa o günün kötü geçeceğini veya kendine bir zarar gelebileceğini düşünür.

Simetri Obsesyon ve Kompulsiyonu; Kişi bazı eşyaları belirli bir sıraya ve düzene göre sıralar. Eğer bir kısmının aynı hizada olmadığı veya eksik olduğu düşüncesi belirirse hasta sıralama işlemini tekrar tekrar yineler. Bunun sonucunda da ortaya çok fazla zaman kaybı çıkar.

Sayma Kompulsiyonu; Kişi de içeriden veya sesli olarak sayı sayma veya belirli duaları tekrarlayarak okuma şeklinde görülebilir.

Biriktirme ve Saklama Kompulsiyonu; Kişide değersiz şeyleri biriktirme veya saklama görülür. Sık görülen bir kompilasyondur. Kişide çöpleri veya kapakları saklama görülebilir. Eğer biriktirdiği çöpleri atarsa hastalanacağını düşünür.

Batıl İnançlar veya Uğurlu Sayı ve Renkler; Bazı kültürlerde yer alan inançlar kişiyi engelleyerek sürekli tekrarlama isteği uyandırabilir. Örneğin; evden sağ ayakla çıkmak, önce sağ ayakkabıyı giymek, suyu belirli yudumda içmek gibi.

TEDAVİ

İlaç tedavisine ek olarak Obsesif Kompülsif Bozukluk’ta Bilişsel Davranışçı Terapinin etkili olduğu birçok araştırma ile gösterilmiştir. Şiddetinin fazla olduğu kişilerde obsesyonları ve kaygıyı azaltmak için ilaç kullanımı ile birlikte Bilişsel davranışçı Terapi etkili sonuçlar vermektedir. Kişinin tedaviye uyum göstermesi ve devamlılığı sağlaması tedavinin başarı oranını artırır.

Instagram: instagram/terapistvolkanpelenk