Sosyapatlık, genellikle çevresel faktörlerden kaynaklanan manipülatif ve aldatıcı davranışlar da dahil olmak üzere, antisosyal davranış ve tutum modelini ifade eden terimdir.
Sosyopatlık davranışlarının çok aşina oluncaya kadar tanımlanması güçtür. Sosyopatlar genellikle manipülatifdir, sıklıkla yalan söyler, empati eksikliği yaşar ve davranışlarının yanlış olduğunu bildiklerinde bile dikkatsiz ya da agresif davranmalarına izin veren zayıf bir vicdanları vardır. Nihayetinde sosyopatların tanımlayıcı özelliği derin bir vicdan eksikliğidir.
Sosyopat tanısı nasıl konulur?
Davranışları, aşağıdaki özelliklerden en az üçünü göstermelidir:
- Sosyal normlara veya yasalara saygı göstermezler.
- Yalanlar söylerler, başkalarını aldatırlar, takma adlar kullanırlar ve başkalarını kişisel kazanç için kullanırlar. Sosyapatların ilişkilerle ilgili yaptığı şeylerin çoğu, başkalarını kontrol etme ve istediklerini alma niyetidir. Unutmayın, tipik bir sosyopat ne hissettiğinizi tam olarak anlayamaz ve size zarar verdiğinde hiçbir şey hissetmez. Sosyapatlar narsist olma eğilimindedirler ve patolojik yalancıdırlar. Genellikle bir ilişkiyi kontrol etmek için gaslighting gibi psikolojik oyunları kullanırlar.
- Sosyapatların standart bir özelliği, büyüleyici ve kibar insanlar olmalarıdır. Genellikle esprili bir kişiliğe sahiptir ve sizi etkilemek için başlangıçta iltifatlarla sizi memnun edecektir. Eğer kişi ilk bakışta çok çekici ve girişkenken, soğuk ve duygusuz bir kişiliğe çabucak döndüyse, bu bir sosyopatla uğraştığınızın iyi bir işaretidir.
- Bir sosyapatı yalanıyla yakalasanız bile, ona uzun süre kızmış gibi görünemezsiniz çünkü bir sosyopat sizi cezbedecektir.
- Herkesten daha zeki olduklarına inandıkları için zayıf kararları vardır ve deneyimlerden ders almazlar.
- Uzun vadeli planlar yapmazlar. Genellikle sonuçları düşünmeden davranırlar.
- Agresif davranış gösterirler. Sürekli olarak kavga ederler veya başkalarına fiziksel olarak zarar verirler. Kendi güvenliğini veya başkalarının güvenliğini düşünmezler.
- Başkalarına zarar verdiği için suçluluk veya pişmanlık duymazlar. Sosyopatlar ne hissettiğinizi anlayamazlar ve duygularınızı incitirken kendilerini suçlu hissetme yetenekleri yoktur.
-Sosyapatlarda genel bir içgörü eksikliği vardır. ‘Sorunları olduğunu kabul edebilirler. Başlarının belaya girdiğini fark edebilirler. Eşlerinin onlarla mutlu olmadığını bilebilirler. Fakat diğer insanları, diğer koşulları suçlamaya meyillidirler.’
- Sosyopatlar patolojik olarak egosantriktir(benmerkezci) ve sevgisizdirler.
Hayatında Sosyopat Varsa Ne Yapmalı?
Sosyopatik davranışı olan insanları tedavi etmek çok zordur. Sorunun bir kısmı, tanımı gereği, bu bozukluğu olan bir kişinin davranışlarının nasıl sorunlu olduğunu göremediği ve problemi için bir tanı veya tedavi aramasının mümkün olmadığıdır. Terapi, özellikle hafif vakalarda, bazı semptomların ve yan etkilerin yönetilmesine yardımcı olabilir. Ancak bir sosyopatın profesyonel yardım istemesi olağandışıdır.
Genellikle sosyopatlar resmi bir tanı almazlar. Birlikte çalıştığınız veya aile üyesi olan birinin, kişilik özelliklerine ve davranışlarına dayanarak bu kişilik bozukluğuna sahip olduğundan şüphelenebilirsiniz. Onların yalan, zorlama, manipülasyon veya saldırganlıklarının kurbanı bile olabilirsiniz. Güçlü sınırlar çizmeniz bu noktada önemlidir. Sınırlarınızı netleştirmeniz ve hangi özel davranışların sizin için kabul edilemez olduğunu bilmesi gerekir.
Sosyopatik bir kişiliğe sahip biri size veya sevdiklerinize fiziksel veya duygusal zarar veriyorsa, bunları yaşamınızdan çıkarma hakkına sahip olduğunuzu bilmelisiniz. Bazı durumlarda, özellikle yakın aile üyeleriyse, onları hayatınızdan tamamen kesemeyeceğinizi hissedebilirsiniz. Bu, onların her davranışına katlanmanız gerektiği anlamına gelmez.
Bazı insanların vicdanı olmadığını kabul etmelisiniz. Çok kolay acıma eğiliminizi sorgulamanız bu noktada önemli olacaktır. Merhamet uyandırmak klasik bir sosyopatik araçtır. Sizi sürekli inciten birisini veya diğer insanlara acıyan ifadeler görürseniz, bir sosyopatla uğraştığınız yüzde 100'e yakındır. Vicdanı olmayan birinin, sizi insanların iyi olmadığına ikna etmeye çalışmasına izin vermeyin.
Hepsinden önemlisi, eğer hayatınızda sosyopatik özellikler sergileyen biri varsa, bunu kendi başınıza çözmeye çalışmamanız gerektiğini unutmayın. Sosyapat kişilerin aileleri ve arkadaşları için destek grupları vardır. Hem kendiniz hem de sevdiğiniz kişiler için profesyonel danışmanlık almanız faydalı olacaktır. Kişilik bozukluklarının üstesinden gelmek zor ve aşırı zorlayıcıdır. Başka birini tamir etmeye çalışmadan önce kendinize iyi bakmayı ve yalnız olmadığınızı bilmeyi öncelik edinmelisiniz.
Instagram: instagram/terapistvolkanpelenk
Mail: volkan.pelenk@hotmail.com