Kıskançlık, sevilen birisinin, başkası ile ilgilendiği kanısına varıldığında takınılan olumsuz tutumdur. Yani sevilen birisinin başkası ile paylaşılmasına katlanamamaktır. Her yaş grubunda görülebilen kıskançlık, çocuklarda daha yoğun yaşanır. Ebeveynler tarafından kontrol edilmediğinde ve pekiştirildiğinde çocuklarda engellenemez bir karmaşaya yol açabilir. Kıskançlık, insanın en doğal ve evrensel bir duygusudur. İletişimi engelleyip rahatsız edici boyuta gelmediği sürece ilişkinin canlılığını sağlayabilmektedir.
Çocuklarda kardeş kıskançlığı, annenin ikinci bebeğe hamileliğiyle başlar. Çocuk için anne en değerli varlıktır ve onu başkaları ile paylaşmak çok katlanılabilir bir durum değildir. Anne-baba sevgisinin azalacağı yada yitireceği korkusu yeni bir kardeşin geleceği haberini aldığı anda başlar. Çünkü bu dönemlerde çocuklar mantıklarından daha çok duygu yönlendirmeleriyle hareket ederler.
Peki kardeş kıskançlığının belirtileri nelerdir?
Kıskançlık çocuklarda açık ve kapalı kıskançlık olarak görülebilir. Açık kıskançlıkta çocuk kıskandığını açıkca belli eder. Yeni gelen bebeği istemediğini, sevmediğini belirtir. Kapalı kıskançlıkta ise çocuk kardeşine ilgi göstererek anne babasının sevgisinin kendisine yoğunlaşacağını düşünür. Ayrıca yeni gelen kardeşe ilgi gösterme yoluyla ona zarar verme yolunu seçebilir.
Bununla birlikte annenin yeni doğan bebekle ilgilendiği dönemlerde(emzirme,altını değiştirme vs) annesinin kucağına tırmanma, kendi yemeğini yerken yememe ve biberonla beslenme, bebeksi konuşma, vurup kaçma davranışları yapmaya başlayabilir. Çocuğun buradaki amacı ilgiyi üzerine çekebileceğini ve kendi dünyasında azalan anne-baba sevgisini arttırabileceğini düşündüğündendir.
Ayrıca gün içersinde huzursuz ve öfkeli olma, şiddet davranışı gösterme şeklinde kıskançlık yansıyabilir.
Anne-Babalara Öneriler
- Gebeliği çocuğunuzla paylaşın.
- Çocuğunuzu yeni kardeş fikrine alıştırın.
- Kardeşinin isim seçiminde onunda fikrini alın.
- Yeni gelecek bebeğe hazırlık yaparken onunda fikirlerini alın. Alışveriş yaparken ona da hediyeler alın.
- Bebek için ayrı oda hazırlayacaksanız eğer odanın hazırlanışında onunda fikrini alın ve size yardımcı olması konusunda destekleyin.
- Çocuğa kardeşin doğdu ama sana olan sevgimiz değişmeyecek mesajını davranışlarınızlada verin.(Alışveriş yaparken senin yardımına ihtiyacım var gibi.)
- Bebeğin doğumuyla birlikte ilgiye ve desteğe muhtaç olacağını belirtin.
- Çocuğunuza tepki vermek ve kızmak yerine onu anlamaya çalışın. Kendini ifade etmesini sağlayın.
- Eşiniz bebekle ilgilenirken sizde diğer çocukla vakit geçirin.
- Çocuğunuza ''sen artık ağabeysin/ablasın'' demekten kaçının. Çocuğunuzu birden bire büyütmeyin. O da çocukluğunu yaşamalı.
- Çocukta kıskançlığı körükleyecek ''artık sen tahtan indin...'' '' Pabucun dama atıldı...'' gibi espiriler yapmayın.
- İki kardeşin tartışmalarında taraf olmayın, oyunlarına karışmayın, ufak sorunlara müdahil olmayın.
- Çocukta kardeşini sevmesi gerektiği baskısını oluşturmayın. Onunla ilgili olumsuz ifadelerini yargılamayın. Bu kıskançlığın artmasına neden olacaktır. Uygun bir dille ifade edin.
- Çocuğunuzun kardeşi hakkındaki olumsuz duygularını anlayışla karşılayın. Ancak kardeşine zarar vermemesi gerektiğinide uygun ve kesin bir dille anlatın.
- Ailenin bir ve bütün olduğunu beraber yapılan etkinlikleri ile gösterin.(film izlemek, pikniğe ve alışverişe gitmek gibi.)
- Yeni gelen kardeşe övgü dolu cümleler kurmaktan ve kardeşleri kıyaslamaktan kaçının. (Sen hep böylesin gibi.)
- Kardeşi ile ilgili olumlu birşeyler yaptığında onu övün, ödüllendirin ve pekiştirin. (Aferin sana kardeşine yardımcı oluyorsun gibi.)
Unutmayın ki ''KISKANÇLIK KAYBETME KORKUSU DEĞİL, ASLINDA PAYLAŞMA KORKUSUDUR.''