Kaygılar çoğu zaman gelecek veya şu andan gelir. O anda yoğun bir kaygı içine düşeriz. Bu durumdan nasıl kurtulacağımızı bilemeyiz. Bu durum yoğun bir sıkıntı yaşamamıza neden olur genellikle elimiz kolumuz bağlanır ve başka hiç bir şey yapamayız.
Kaygı bozukluğunu, nedensiz bir tedirginlik ve korku hali olarak tanımlayabiliriz. Kaygı bozukluğu yaşayan kişilerde; sıkıntı, bunaltı, endişe ve korkuya benzer duygular vardır. Kişi bu durumu, ''kötü bir şey olacakmış hissi'' veya ''nedensiz bir korku''şeklinde ifade eder. Kadınlarda erkeklere oranla iki kat fazla görülür.
Kaygı bozukluğu yaşayan kişiler bu durumu nasıl tarif ederler ?
- “Sıkıntı geliyor, tıkanıyorum, bunalıyorum ve boğulacak gibi oluyorum”.
- “Telefon ya da kapı çalsa çok heyecanlanıyorum ve kalbim hızla çarpmaya başlıyor. Çocuklarımın ya da yakınlarımın başına kötü bir şey gelmiş olabileceği düşüncesi ile çok endişeleniyorum”.
- “Nedensiz yere kalbim kötü kötü çarpıyor. Hemen aklıma kötü şeyler geliyor ve bende de mutlaka bir kalp hastalığı var diye düşünüyorum. Kaç kez gidip çeşitli tetkikler yaptırdım. Doktorlar bir şeyim olmadığını söyledikleri halde aynı belirtiler tekrar oluyor.”
- “Öyle şiddetli sıkıntı basıyor ki öleceğim, çıldıracağım ya da aklımı kaybedeceğim diye çok korkuyorum.Yerimde duramıyorum. Nefesim daralıyor, titriyorum”.
Fiziksel Belirtileri:
- Huzursuzluk, gerginlik, tedirginlik, sıkıntı, daralma
- Dikkatini toplayamama ve bir konu üzerine yoğunlaşamama
- Çabuk yorulma, uyku bozuklukları, kolay irkilme, tetikte olma
- Baş ağrısı, baş dönmesi, başta uyuşma ve sersemlik hissi
- Kulaklarda uğuldama, çınlama, görme bulanıklıkları
- Sık soluk alıp verme ihtiyacı,göğüste basınç, ağrı duyumları
- Kas ağrıları,midede şişkinlik, hazımsızlık, yanma ve ağrılar
- Bulantı ve kusmalar,barsak hareketlerinde düzensizlik,
- Sık idrara çıkma.
- Ağız kuruması, kalp çarpıntısı, nefes darlığı,
- Kişinin mesleki ve ailevi yaşantısını etkilemeye başlamışsa,
- Kişilerarası ilişkilerinde zorluklar oluşturuyorsa,
- Gün içinde çok sık karşısına çıkıyor ve gününün büyük bir bölümünü kapsıyorsa,
Ruhsal belirtileri:
- Unutkanlık
- Aklın sisli, bulanık olması
- Aşırı uyanıklık hali (hipervijilans)
- Depresonalizasyon
- Derealizasyon
- Dikkati toplayamama
- Önemli olayları hatırlayamama
- Düşünce duraklamaları, bloklar
- Objektif düşünme güçlüğü
- Nedenselleştirme güçlüğü
- Kontrolünü yitirme korkusu
- Başa çıkamama korkusu
- Fiziksel zarar görme ya da ölüm korkusu
- Aklını yitirme korkusu
- Başkaları tarafından yanlış değerlendirme korkusu
Kişi bu duygulanımını kontrol edemiyor ve başa çıkamıyorsa, en az 6 aydır bu durumları yaşıyorsa Kaygı Bozukluğu olma olasılığı yüksektir.
Kaygı Bozuklukları:
- Ayrılma kaygısı bozukluğu
- Seçici konuşmazlık(mutizm)
- Özgül fobi
- Toplumsal kaygı bozukluğu(sosyal fobi)
- Panik bozukluğu
- Agarofobi
- Yaygın kaygı(anksiyete) bozukluğu
- Maddenin ilacın yol açtığı kaygı bozukluğu
- Başka bir sağlık durumuna bağlı kaygı bozukluğu
- Tanımlanmış diğer bir kaygı bozukluğu
- Tanımlanmamış kaygı bozukluğu
Ne Yapılabilir?
- Kaygı bozukluğunun en iyi ilacı egzersizdir. Egzersiz doğal bir stres azaltıcı ve kaygı düşürücüdür. İlla bir spor salonuna gitmeniz gerektiğini düşünmeyin. Açık havada yarım saat tempolu yürüyün, evde yapabileceğiniz hareketleri deneyin. Tenis, futbol gibi sosyalleşebileceğiniz sporlar ve farklı ortamlar modunuzu değiştirecektir. En önemlisi sevdiğiniz bir aktivite bulup düzenli devam etmeniz.
- Korkuları not etme: Kaygı nöbeti sırasında yaşanan korkuları kişi not alarak olumsuz düşüncelerden hızlı bir şekilde kurtulabilmektedir. Bu nedenle bu düzeydeki kişilerin bir not defterine nöbet anındaki korkularını yazmaları faydalı bir hareket olmaktadır.
- Endişelenme periyotları oluşturma: Kaygı bozukluğu olan kişilerin bu rahatsızlıktan kurtulabilmek için bir takım çalışmalar yapması gerekmektedir. Periyotlar oluşturma da bunlardan bir tanesi olmaktadır. Kişi oluşturduğu özel periyotlarla kaygıya neden olan şeyleri düzeltmeye çalışır. Bu periyotlar gün içerisinde aksatmadan uygulandığı sürece son derece faydalıdır. Kişinin bu periyotlar dışında endişe duymayı engellemesi gerekmektedir.
- Rahatlama teknikleri uygulama: Kişinin rahatsızlığının farkında olarak nöbetler sırasında rahatlatıcı davranışlar sergilemesi olarak ifade edilmektedir. Bu belirli aralıklarla kaslar gevşetme, derin nefes alıp verme, güzel anları düşünmeye çalışma, hoşa giden şeyleri yapmaya çalışma gibi etkinlikler olabilmektedir.
- Sağlıklı beslenme alışkanlığı edinme: Her rahatsızlığın tedavisinde ve önleminde olduğu gibi kaygı için de sağlıklı beslenme önemli olmaktadır.
- Şüpheyi kabul edin. Ne yazık ki, ters gidebilecek şeyler hakkında endişelenmek hayatı daha öngörülebilir kılmamaktadır. Bu sadece sizi o anda gerçekleşen güzel şeylerden mahrum bırakır. Şüpheyi kabul etmeyi öğrenin ve yaşam sorunları için acil çözümler beklentisinde olmayın.
- Alkol ve sigarayı azaltın. Bunlar kaygıyı azaltmaz, arttırır.
- Uyku sürenizi dengeleyin. Uyku eksikliği kaygılı düşünce ve hisleri şiddetlendirebilir. Bu nedenle 7-9 saat boyunca sağlıklı bir şekilde uyumaya çalışın.
- Eğer kaygıya bağlı fiziksel belirtiler arttıysa, bir sağlık kontrolü yaptırmayı düşünün.
Kendi çabalarınız sonuç vermediğinde ve endişe, korku veya kaygı nöbetleriniz büyük sıkıntılara neden olacak ve günlük yaşamınızı bozacak kadar şiddetli olduğunda profesyonel yardım almanız gerekmektedir.
Instagram: instagram/volkanpelenk