Çocuklarınız En İyi Arkadaşınız Olmasın; Çocuklarınızın Ebeveyni Olun

Ebeveynlerin zaman zaman çocukları ile en iyi arkadaş olma çabaları olur. En iyi arkadaş olduklarında çocuklarının onları daha çok sevecekleri düşünürler. Ancak çocuğunuzun arkadaşı olduğunuzda sorunları, zor durumlarla başa çıkmanız gerekmez. Bu durumda da çocuğunuz ortaya çıkan değişimler ve hayatın getirdiği güçlüklerle baş etmede yetersiz donanıma sahip olur.

Çocuğunuz sınırlara ve düzenli bir yapıya ihtiyaç duyar. Çocuğunuzla arkadaşlığınızın olması çok doğaldır. Ancak bu arkadaşlık en iyi arkadaş olma durumuna geçtiğinde çocuğunuzu ilişkide diğer otoriteye sahip kişi olarak konumlandırmış olursunuz. Her yaş ve gelişimdeki çocuk ise kendisine çizilmiş düzenli sınırları olan bir yapıya ihtiyaç duyar- ebeveynleri. Çocuğunuzla en iyi arkadaş olduğunuzda, onun için en faydalı, akıllı seçimleri yapmayı göz ardı edebilirsiniz. Bazı zamanlarda çocuğunuz size kızsa da bazı sınırları koymanız gerekebiliyor, çocuğunuzun size o anda kızması sizi sevmediği anlamına gelmediğini de unutmayın. Çocuklar, belirli kuralları ve yapısı olduğunu bildiği kişilere kendilerini daha yakın hissederler. Bu nedenle çocuğunuza davranışlarının sonuçlarını deneyimlemesine, gerektiğinde sınırlarınızı koymaktan çekinmeyin. Ebeveyni olarak çocuğunuz ile önemli konular hakkında konuşmanız, gerekli durumlarda ona rehberlik etmeniz gerekir.

Ebeveynlik sadece duygusal bir ilişki olmamalıdır, aynı zamanda işlevsel de bir ilişkidir. Duygusal ilişkinin önce çıktığı durumlar, çocuğunuza sevginizi sarılarak, onunla konuşarak gösterdiğiniz anlardır. Ebeveynliğin işlevsel ilişki kısmına örnek olarak ise; çocuğunuzu beslediğiniz, altını değiştirdiğiniz zamanlar verilebilir. Ebeveynlik, hem duygusal hem işlevsel ilişkiyi içermelidir. Tek biri olduğunda çocuk, psikolojik-gelişimsel zarar görebilir.

Yetişkin ile kurulan ilişki akran ilişkilerinden farklıdır. Çocuğunuz ile en yakın arkadaş olduğunuzda ebeveyn ilişkisinde olan sınırlar bir hayli değişir- belirsizleşir, esnekleşir. Yetişkin hayatınızın çocuğunuzun dahil olmaması, bilmemesinin daha faydalı olduğu bölümler vardır. Hayatınızın bu bölümlerini de en iyi arkadaşınız olan çocuğunuzla paylaşarak onu sırdaşınız haline getirmemelisiniz. Bu durum çocuğunuzun için çok kafa karıştırıcı olur, bu konuları yetişkin arkadaşlarını ile paylaşmanız daha doğrudur. Çocuğunuz, akranları ile olan ilişkisi ile ebeveyni ile olan ilişkisi arasında bir farkı görmeli ve hissetmelidir.

Çocuğunuzun okuldaki öğretmenine sınıfta sakız çiğnemesine izin vermediği için kızdığını, kurallardan hoşlanmadığı örneği üzerinden gidelim. Eğer çocuğunuz ile en iyi arkadaş iseniz ve sizde çocuğunuzun sakız çiğnemesinde sıkıntı olmadığını düşünüyor iseniz vereceğiniz tepki;” Öğretmenin ne kadar gereksiz bir kuralı, çok saçma.” Diyebilirsiniz. Çocuğunuzla,ebeveyn ilişkisi kurduğunuzda ise “Bende senin yaşındayken sakız çiğnememe kuralını hiç sevmezdim. Ama yine de kurala uymam gerekiyordu.” Gibi bir tepki verebilirsiniz. İki farklı tepki, iki tepki de çocuğunuzun yaşadığına empati kurarak verdiğiniz cevaplar. Ancak biri çocuğunuza rehberlik ettiğiniz diğeri ise sizin duygunuzu içeren bir yorum.

Arkadaşlığa olan bağlılık ters tepki gösterebilir. Çocuğunuz ile iyi arkadaş olduğunuzda ortay acıkan bir anlaşmazlık da ilişkiniz olumsuz etkilenir, üstelik aynı zamanda ebeveyn-çocuk ilişkiniz de zarar görür. Çocuğunuzun, en iyi arkadaşı olmak yerine ebeveyni olduğunuzda çocuğunuza olan bağlılığınız daha rahat düzenleyebileceğiniz farklı bir boyutta olur. Çocuğunuz ile daha rahat iletişim kurabilir, sınırlarınızı, sorumlulukları daha rahat düzenleyebilirsiniz.

Çocuğunuza en iyi arkadaşınız gibi davranma eğilimiz de, iki akran ilişkisinde olduğu gibi belirli düşünceler ve hayat hakkında benzer görüşe sahip olduğunuzu varsaymış olursunuz. Hâlbuki bir yetişkin ile çocuğun görüşleri tamamen farklıdır. Akşam planları için (gece sinemaya gitmek- uyumak), yemek seçimleri (acılı yemek- sadece köfte, patates) , etkinlik seçimleri ( lunapark- alışveriş yapmak) için çocuk ve yetişkin arasındaki görüş farklılıklarını görebilirsiniz. Bu sebeple çocuğunuz için sorumluluk sahibi, değer veren, sevgisini gösteren bir ebeveyni olmalısınız.

Arkadaşlık, size destek olan birlikte iyi vakit geçirdiğiniz bir kişi ile olan ilişkinizdir. Çocuğunuzu en iyi arkadaşınız olma rolüne koyduğunuzda çocuğunuzun kuralları koymasını, duygusal yükünüzü taşımasını, mutluluğunuzu sağlamasını, sırdaşınız olmasını istemiş olursunuz. Bu da çocuğunuzun için çocukluğunu yaşaması için sağlıklı bir ilişkiyi olumsuz etkiler.

Çocuğunuz ile arkadaşlığınızın olması ise tamamen farklıdır. Çocuğunuzun ile arkadaşlığınız olduğunda çocuğunuzun sizi sadece disiplin için sizi otorite olarak görmek yerine keyifli, iletişime açık bir vakit geçirebileceğini de bilmesidir. Önemli olanebeveynlik rolünüzü kaybetmeden çocuğunuz ile arkadaşça vakit geçirebilmenizdir.

Ayrıca ebeveynlik stilleri hakkında bilgi edinmek için4 temel ebeveynlik stili yazısını okuyabilirsiniz.

Ayşe Başak Erk

Uzm. Gelişim Psikoloğu

cocuklaringelisimi.com

MikaPsikoloji