18 ay ve 2 yaş çocuğu bedenini daha rahat kontrol edebilir böylece yavaş yavaş özerkliğini kazanmaya başlar. Bu yaşlarda bir şeyleri atmak neredeyse hobileri halindedir. Aslında nesneleri atma, çocuğunince motor (nesneyi kavrama) ve el-göz koordinasyon ( nesneyi nereye attığı) becerilerini pekiştirdiği bir etkinliktir ve çocuk bu becerisinde ustalaşana kadar atma davranışına devam eder. Ayrıca 18 aylık- 2 yaş çocukları nesneleri yüksekten attıklarında, yer çekiminin etkisini fark ederler. Bu yeni keşifleri onları çok heyecanlandırır. Ancak 18 aylık- 24 aylık çocukların ellerine ne geçerse atması ebeveynler için baş etmesi zor bir durum haline gelebilir.
Atma Davranışını Uygun Yere Yönlendirmek için Neler Yapılabilir?
Çocuğunuz birine veya nesneye zarar vermediği sürece onu cezalandırmayın (mola teknikleri, azarlama vb.). Atma davranışını sınırlandırmak yerine çocuğunuzun neyi, nereye atabileceğini sınırlandırın.
Çocuğunuzun atabileceğini şeyleri (top, pelüş hayvan, lego vb.) bir sepete koyun. Bu sepet onun “Atma” sepeti olsun. Çocuğunuzu oyun saaatinde bu oyun nesnelerini atması için onu cesaretlendirebilirsiniz, bu nesneleri kullanarak atmalı bir oyun kurabilirsiniz. Örneğin; belli bir mesafeden Legoları kutuya atma, bowling oynama vb.
Çocuğunuz atmaması gereken nesnelerden birini attığında ona “…..(nesnenin adı) atmak için değil ama topunu atabilirsin.” Diyerek ona topunu verin böylece ona atılabilir bir nesne önermiş olursunuz.
Çocuğunuzun atması eğer agresif bir davranış ise ilk seferlerde nötr olarak görmezden gelin. Sıklıkla çocuklar olumsuz tepkileri de ilgi olarak algılayabilir. Bu sebeple kum atmak vb. onun için sizin ilginizi çekebileceği bir hareket haline gelebilir. Davranış zarar verici bir davranış ise kısa bir uyarı (Hayır, atmıyoruz vb.) verin, alternatif sunun.Davranışın tekrarında yaptığınız etkinliğe kısa bir süre ile ara verin.
Çocuğunuzun uygun olmayan davranışından memnun olmadığınızı yüz ifadeniz ve ses tonunuz ile belirtmeniz gayet normaldir. Ancak öfkenizin ifade etmek istediklerinizin önüne geçmemesine özen gösterin ve çocuğunuzu cezalandırmayın.
Çocuğunuzun attığı nesneleri oyun bittikten sonra birlikte yine bir oyun çerçevesinde toplayabilirsiniz. Örneğin; bakalım ne kadar hızlı Legolarını toplayabiliriz? Bana tüm sarı oyuncakları verir misin? gibi.
Yemek saatlerinde, çocuğunuzun yemek setinin kırılmayan türden olmasına özen gösterin. Yemekleri atma durumunda onu uyarın ve izin vermeyin. Dikkatini dağıtabilirsiniz, birlikte bir kitaba bakabilir veya ona bir şeyler anlatabilirsiniz. Çocuğunuzun önüne fazladan yiyecek koymayın ve çocuk doktorunuz kilo alımına dair bir uyarıda bulunmadığı sürece çocuğunuz doyduğunda yemek yemeyi bırakmasına izin verin.
Ayşe Başak Erk
Uzm. Gelişim Psikoloğu