Toplu taşıma araçlarında hastalık kapmayın

Kapı kolları, koltuk başlıkları ve tutamaklar mikrop yuvasını aratmazken, araç içerisindeki havalandırmanın yetersiz olması solunum yolları hastalıklarında ciddi artışa neden oluyor.

Medical Park Bahçelievler Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Engin Türkmen; toplu taşıma araçlarında artan salgın hastalık risklerini ve korunma yollarını anlattı:

* Toplu taşıma araçları, çağımızın en önemli ulaşım yollarından biridir. Fakat bu ulaşım kolaylığı ve rahatlığının yanı sıra özellikle kış aylarında, bir takım rahatsızlıkların bulaşmasını kolaylaştırırken, salgınların da önemli kaynakların başında gelmektedir.

Hastalık hızlı yayılıyor

* Toplu taşıma araçlarında hastalık bulaşması yönünden en büyük risk, solunum yolu iledir. Çünkü çok sayıda insan nispeten dar bir ortamda belli bir süre yakın oturmakta ve aynı havayı solumaktadırlar.
* Üst solunum yolu enfeksiyonlarının çoğu damlacık yolu enfeksiyonu ile bulaşır. Hastalık mikrobu taşıyan kişilerin solukları ve konuşmalarıyla ama özellikle öksürük ve aksırıkları sırasında havaya mikrop içeren ağız, burun ve solunum yolu salgıları saçılır. Bu küçük damlacıklar havaya dağılır ve bu havayı soluyan kişilerin burun veya boğazına yapışırlar. Nefes borusu ve hatta akciğerlerine kadar da gidebilirler. Havadaki damlacıklar bir süre sonra yere inmekte ancak yerdeki tozlar havalandığında tekrar mikroplar solunum havasına karışabilmektedir.
* Hasta olan bireyin bir metre çapında bulunan tüm kişiler damlacık yolu ile hasta olmaya aday kişilerdir. Ayrıca gebeler, yaşlılar, çocuklar, kronik hastalıkları olan ve bağışık sistemi güçlü olmayan kişilere hastalık daha kolay bulaşmaktadır.


Kapı kolları tehlike saçıyor

* Hasta olan bireylerin hapşırdıktan sonra toplu taşıma da elini sürdüğü kapı kolları, tutamaklar, koltuk başları gibi yerlere mikrop taşıyabilirler. Bu bölgeye yerleşen mikroplar, uzun süre yaşamaya devam ederler. Çünkü bu mikroplar bazen dayanıklı forma dönüşebiliyorlar. Sağlıklı bireylerin buralara dokunmasının ardından, elin ağza, göze sürülmesi hastalığa davet çıkarmaktadır.
* Enfeksiyonların sayısı, yakın temastaki konsantrasyonu, virüsün hastalık yapma derecesi ve kişilerin bağışıklık sistemine bağlı olarak hastalıklar ortaya çıkabiliyor.

İyi temizlenmeyen klimalara dikkat

* Toplu taşıma araçlarının kendilerinin yaptığı hastalıklar da bulunuyor. Eğer toplu taşıma araçlarındaki klima ve havalandırmalar yeteri kadar temizlenmediği takdirde, klima ve havalandırmadan çıkan partiküller kişilerde alerjik reaksiyonlara ve hapşırık krizlerine sebep olabilir. Alerjenler ortaya çıkabilir.
* Toplu taşıma araçlarının klimalarında da üreyen mikroplar olabilir. Kış aylarında bu mikroplar daha fazla görülür. Bazı klimalarda iç ortamdaki hava alınır ve içeriye geri verilir. Eğer araçlardaki klima ve havalandırmalar yeteri kadar temizlenmez ve polen filtreleri değiştirilmez ise klimadan direk size mikroplu hava gelecektir. Hatta klima mikrobu, kişilerde zatürreye kadar giden ciddi tablolara neden olabilmektedir.


Camı uzun süre açık bırakmayın

* Kişinin oturma şekli de kimi zaman hastalıklara sebep olabilmektedir. Özellikle uzun yolculuklarda temiz hava alabilmek nedeniyle cam açık bir şekilde seyahat etmek, yüzünüze vuran soğuk hava ile birlikte kısmi yüz felçlerine sebep olabilmektedir. Yüz siniri denilen fasiyal sinirin geçtiği kanalın ödem yapıp şişmesi sonucu oluşur.


Toplu taşımada bu hastalıklara dikkat

* Damlacık infeksiyonu ile bulaşabilen hastalıkların başlıcaları şunlardır;
* Nezle
* Grip
* Farenjit, larenjit, bademcik iltihabı, bronşit
* Zatürree
* Kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği
* Menenjit
* Boğmaca, difteri, tüberküloz


Hastaysanız maske kullanın

Hastalara tavsiyeler

* Bu hastalıklara karşı önlem almak için hem hasta olanlara, hem olmayanlara hem de toplu taşıma araçlarının yetkililerine görev düşmektedir. Hasta olan kişiler:
* En kısa zamanda tedavileri için bir sağlık kuruluşuna başvurmalı
* Öksürük ve aksırık sırasında ağızlarını mendille kapatmalı. Mendil bulamazlarsa avuçlarının içine değil kollarının içine aksırıp-öksürmeli.
* Tercihen maske takmaları. Bugün birçok medeni ülkede sağlam kişiler yerine hastaların maske takması daha sorumlu bir davranış kabul edilmektedir.
* Her fırsatta ellerini yıkamalıdır.

Hasta olmayanlara tavsiyeler

Hasta olmayanlar korunmak için:

* Olabildiğince az yere dokunmalı ve ellerini yıkamadan ağız ya da gözlerine temas ettirmemeli. Unutmamalıyız ki; örneğin grip virüsü dış ortamda, kapı kollarında, toplu taşıma araçlarındaki tutacaklarda, 48 saat kadar canlı kalabilmekte ve insana bulaşırsa enfekte etmeye devam edebilmektedir.
* Tuvaletlerde el değmesi gereken musluk, klozet kapağı gibi yerlere peçete ile dokunmalı.
* El yıkamada toplu yerlerde sıvı sabun tercih edilmeli... Kalıp sabun varsa el yıkanmadan önce sabunun yüzeyi yıkanmalı.
* Dış ortamda ve toplu taşıma araçlarında hava sıcaklığına uygun olacak şekilde giyinmeli... Gereğinden kalın giyinmek terleme nedeniyle hastalanmayı kolaylaştırabilir.
* Uzun bir yolculuk yapılacaksa hasta olabileceğini düşünen kişilerin cam kenarına oturmaması gerekir.
* Yabancı kişiler ile yan yana oturulduğunda daha çok sırt sırta dönük oturularak damlacık yolu ile yayılabilecek mikroplar en aza indirilebilir.
* Yolculuk esnasında havadan gelebilecek mikroplara karşı ağzınızı atkı ile kapatarak, ellerinizi ise deri eldiven ile koruyabilirsiniz.
* Alerjisi yoğun olan kişilerin kumaş koltuk yerine deri koltuk bulunan araçlarda seyahat etmeleri gerekir.

Şoförlere tavsiyeler

Toplu taşıma araçlarının sahibi olan kişi ve kurumlara da düşen görevler vardır:

* Araçların havalandırma ve ısıtmasının oda ısısı olan 22 – 24 derece arasında tutması gerekir. Aracın içi hem çok sıcak hem de çok soğuk olmaması gerekir.
* Servis sonrası araçların içinin dezenfeksiyon maddeleri ile temizlenmesi gerekiyor. Toz, yere düşen mikroplu damlacıkların yeniden havaya karışmasına yol açacağından zeminlerin ve kapı kolları, tutamaklar gibi tüm yüzeylerin temizliği sağlanmalı.
* Koltukların alerji oluşturma riskine karşı anti alerjik olarak hazırlanması gerekir.
* Mümkünse pencere yerine tepede yer alan havalandırma açılması gerekir.
* Araç bakımlarının özellikle kış aylarında ve havalandırma sistemlerinin temizliği düzenli olarak yapılmalı, hepa filtreler konulması gerekir. Gerekirse filtrelerin içerisine antibiyotikli tabletler konulabilir.
* Hasta kişilerin damlacık enfeksiyonu yayması sebebiyle araçlarda bir maske dolabının olması ve şoförün hasta olan gerekli gördüğü kişilere maske takmasını önermesi gerekir.
* Araçlara gereğinden fazla yolcu alınmamalı.
* Mümkünse yolcuların su, sabun ve peçete gibi hijyenik ürün ihtiyaçları karşılanmalıdır.