Anne Sütümü Nasıl Saklayabilirim?

Okurlarımdan Seda yakında işe dönecek. Anne sütünü sağarak bebeğine bırakmayı planlıyor. Anne sütünün saklama koşullarını ve bebeğe nasıl verileceğini soruyor.

Benim 4 aylık bir kızım var, şimdiye kadar evde onu her istediğinde (genelde gündüz en fazla 3 saat ara vererek) emzirdim. Ama şimdi işe dönmem gerek. Süt sağarak depolamak ve bu şekilde devam etmek istiyorum ama kaç cc biriktirmeliyim bunu bilemiyorum. Bir de saklama ve kullanma şekilleri konusunda internette çok çelişkili ifadeler var, ben Philips Avent’in otomatik süt sağma makinesini ve saklama kaplarını kullanacağım. Özellikle donmuş sütü nasıl çözdüreceğiz? Çünkü bebeğimin acıkınca gözü dönüyor. Akşamdan çıkarmak olmaz. Sıcak suyun içinde çözülse nasıl olur diye düşünüp duruyorum. Bir de bazen dışarı çıktığımızda denedim, bazen 100 cc içiyor, bazen 10 cc içip bırakıyor. Bunu kestiremediğim için 90 cc yi çöpe attığım çok oldu. Mesela 100 cc donmuş sütü buzdolabına koysam (deepfreezden çıkarıp) sonra ısıtsam, içmediği bölümü dolaba koysam, tekrar ısıtabilir miyim? Ya da 1-2 saat oda sıcaklığında kalsa ara ara versem? Demem o ki bunların hiçbiri kullanma klavuzunda yok :( Bebeğimi zehirlemeden, anne sütünü israf etmeden nasıl beslenecek bu bebek?

Sevgili Seda,

Çalışan bir anne olarak bebeğini anne sütüyle beslemeye devam etme konusundaki kararını tebrik ediyorum. Yakında işe başlayacağın için anne sütünü en uygun koşullarda saklamak ve bebeğine vermek istiyorsun. Sorduğun soruların yanıtlarını senin için araştırdım.

Anne sütünü saklamaya nasıl hazırlayabileceğin, hangi koşullarda saklayabileceğin, ne şekilde ısıtabileceğin ve anne sütünü saklamakla ilgili diğer önemli konularda öğrendiklerimi kendi tecrübelerimle birleştirerek bu yazımda anlatacağım.

Anne Sütünü Saklamaya Nasıl Hazırlamalıyım?

Bebeğimize anne sütünü en sağlıklı şekilde sunmak için saklama koşulları kadar saklamaya hazırlık koşulları da önemlidir.

• Anne sütünü sağmadan önce ve sütü kullanıma hazırlarken sağılmış sütü koyduğunuz saklama kaplarını tutmadan önce ellerinizi su ve sabunla yıkayın.
• Anne sütünü sağdıktan sonra benim ilk tercihim cam kaplarda saklamaktır. Kapaklı cam biberonlar, kapaklı cam saklama kapları ve hatta küçük cam kavanozlar iş görecektir. Bu kapların kapaklarının sıkıca kapandığından emin olun. Cam kaplarınız yoksa anne sütü için özel üretilmiş plastik saklama kapları ya da torbaları ikinci tercihim olur. Son tercihimse gıda saklamak için üretilmiş, sert plastikten yapılmış saklama kaplarıdır. Plastik kapların PVC, BPA ve diğer toksik maddeler içermediğine emin olun. Ben Can için anne sütü saklarken Evenflo’nun cam biberonlarını ve Medela Swing göğüs pompasının pakedinden çıkan biberonu kullandım. Anne sütünü dondurma ihtiyacım olmadı ve sağdığım sütü buzdolabında saklayarak genellikle aynı gün içerisinde verdim. Mesela gündüz Can uyurken sağıp, gece beslenmelerinde veriyordum. Seda Philips Avent’in pompasını ve süt saklama kaplarını kullanacağını söylemiş. Can için Philips Avent’in emziklerini kullanıyordum. Emziklerin BPA içermeyen, kaliteli ürünler olduğunu biliyorum. Eminim süt saklama kapları da aynı şekildedir. Güzel bir seçim…
• Anne sütünü sakladığınız kapları sıcak su ve sabunla yıkayıp, iyice durulamalı ve kullanmadan önce güzelce kurumuş olmasını sağlamalısınız. Eğer saklama için cam biberon ve kapları tercih ediyorsanız bunların tüm parçalarını arada sırada kaynatarak sterilize etmelisiniz.
• Tüm kapların üzerine sağdığınız günü ve saati açıkça yazmalısınız. Anne sütü için üretilmiş bazı saklama torbalarının üzerine keçeli kalemlerle bu bilgi yazılabiliyor. Diğer kapların üzerine kırtasiyeden alacağınız etiketleri yapıştırıp, onun üzerine kalemle yazabilirsiniz. Eğer çocuğunuz yuvaya gidiyorsa ve saklama kaplarını yuva görevlisine teslim edecekseniz bu etiketlerin üzerine sağma gün ve saatinin yanısıra, çocuğunuzun ismini de yazmalısınız.
• Saklama kaplarını donduracaksanız kabın üzerinde bir parmak boşluk bırakın. Çünkü donan süt genleşir. Özel saklama torbalarını kullanıyorsanız torbayı kapamadan önce torbanın üzerinde biriken havayı da boşaltın. Sütü özel torbalarda donduracaksanız torbaları ağzını sıkıca kapadıktan sonra üst üste yatırın.
• Zaman içerisinde buzdolabınızda pek çok süt birikirse, en önce sağdığınız sütü ilk önce tüketin. Böylece sütünüzü çok bekletmeden bebeğinizi vermiş olursunuz. Anne sütünün bileşimi zaman içerisinde çocuğun ihtiyaçlarına göre değişir. Ayrıca besin değeri açısından ilk olarak taze sağılmış süt, sonra buzdolabında saklanmış süt, en son da dondurulmuş süt gelir. Bu nedenle sütü dondurduktan ya da buzdolabına koyduktan sonra mümkün olduğunca çabuk kullanmaya çalışın. Sütünüzün sürekliliği için zaten sütünüzü düzenli olarak sağıyor olmanız gerekir. Çok fazla süt biriktirmeyip, acil durumlar, iş dolayısıyla evde olmadığınız saatler ya da seyahatler gibi durumlara yetecek sütü hesaplayıp, gereken kadar sütü saklamanız daha doğru olacaktır. Mesela çalışan ve düzenli olarak süt sağan anneler için gündemde bir seyahat yoksa 1 haftalık süt stoğu saklamak kanaatimce yeterlidir. Böylece bebeğiniz mümkün olduğunca taze süt içer. Aylarına göre bebeklerin günde kaç cc. süt içtiğini Beslenme Düzeninde Değişiklikyazımdan okuyabilir ve saklayacağınız süt miktarını belirleyebilirsiniz.
• Bir saklama kabınız tam olarak dolmamış olsa bile, buzdolabında sakladığınız ya da dondurduğunuz sütün üzerine yeni sağdığınız sütü ilave etmeyin. Saklama için mümkün olduğunca küçük kapları (60-120 ml) kullanmakta fayda var. Bebeğiniz bir seferde bundan fazla süt içiyorsa, tüketme zamanı geldiğinde birden fazla kap kullanırsınız. Böylece hepsini içmediği takdirde mümkün olduğunca az sütünüz ziyan olur.
• Bebeğinize biberonu vermişseniz, ancak içindeki sütün tamamını bitiremediyse, yarım kalan sütü tekrar buzdolabına koymayın ya da dondurmayın. Bu sütü sağmak için harcadığınız emeği biliyorum ama yine de bebeğinizin sağlığı için kalan sütü dökmenizi tavsiye ederim. Bu nedenle sütü ufak kaplarda saklamak önem taşıyor. Ben buzdolabından çıkardığım anne sütü 1 saat içerisinde tükenmediyse atmak yolunu seçtim.

Anne Sütü Saklama Koşulları

Aşağıdaki anne sütü saklama koşulları tablosu* tam zamanlı (full term) olarak doğmuş, sağlıklı bebekler içindir. Prematüre doğmuş ya da çeşitli rahatsızlıklar sebebiyle bağışıklık sistemi zayıf olan bebekler için anne sütünün saklama koşulları farklı olabilir.

* Academy of Breastfeeding Medicine. (2004) Clinical Protocol Number #8: Human Milk Storage Information for Home Use for Healthy Full Term Infants

Anne Sütünü Nasıl Isıtmalıyım?

• Donmuş süt: Donmuş sütü kullanacağınız günden bir önceki gece dondurucudan normal buzdolabı kısmına geçirerek erimesini sağlayabilirsiniz. Önceden dondurulmuş süt buzdolabında 24 saat bekleyebilir. Ancak dondurucudan buzdolabına geçirdiğiniz sütü tekrar dondurucuya koymayın. Eğer dondurucudan çıkararak acele kullanacaksanız musluk suyunu soğuk olarak açın ve donmuş sütü içinde bulunduğu kabıyla beraber suyun altında tutun. Suyun sıcaklığını yavaş yavaş yükselterek sütün çözülmesini sağlayın.
• Buzdolabındaki süt: Buzdolabının normal bölümündeki sütü kabıyla beraber musluktan akan ılık suyun altında tutarak içme sıcaklığına ulaşmasını sağlayın. İkinci yöntem, bir tencerenin içerisinde su ısıtın. Su ısındıktan sonra ocağı kapatarak, sütü kabıyla beraber bu sıcak suyun içine oturtun. Bir müddet sonra ısınacaktır.
• Soğuk deneyin: Kimi bebekler tıpkı yetişkinler gibi buzdolabından çıkan sütü de soğuk olarak içebilirler ve gaz yapmaz. Bebeğiniz soğuk sütten hoşlanıyorsa ve gaz yaptığına dair bir belirti yoksa bu şekilde deneyebilirsiniz. Kişisel kanaatim, bu yöntem muhtemelen bebeğin sindirim sisteminin olgunlaştığı ve katı gıdalara başladığı 6. aydan sonra denenebilir.

Anne Sütünü Nasıl IsıtMAmalıyım?

• Anne sütünü direkt bir kaba dökerek ocağın üzerinde ısıtmayın ve özellikle kaynatmayın. Bu işlemler anne sütünün içindeki değerli besinlerin bir kısmını öldürür ve sütün kalitesini düşürür.
• Anne sütünü mikrodalgaya koyarak ısıtmayın. Mikrodalga sütün içindeki değerli besinlerin bazılarını öldürdüğü gibi, sütün içinde çok sıcak bölümler olmasına ve bebeğinizin ağzının yanmasına neden olabilir.
• Donmuş anne sütünü tezgahın üzerinde bırakarak saatler içinde yavaş yavaş çözdürmeyin. Bu uygulama sütün içinde zararlı bakteriler üremesini sağlar.

Saklanmış Anne Sütüyle İlgili Diğer Önemli Konular

• Anne sütü saklandığı zaman sütün yağlı kısmıyla sulu kısmı birbirinden ayrılabilir. Bu normaldir. Sütünüz bu şekilde ayrılmışsa biberonu bebeğe vermeden önce nazikçe dairesel hareketlerle çalkalayarak iki bölümün karışmasını sağlayabilirsiniz. Ancak sütün içerisindeki protein bileşimini etkileyebileceği için hızlı hareketlerle çalkalamayın.
• Kimi zaman erimiş anne sütü taze sağılmış anne sütünden farklı kokabilir. Bunun nedeni sütün içindeki yağların kırılımıdır ve bu normal bir süreçtir.
• Bebeğinizin ağzında bakteriyel bir enfeksiyon olan pamukçuk rahatsızlığı varsa bu hem onun ağzını hem de meme uçlarınızı etkiler. Pamukçuk döneminde hala süt sağarak saklayabilirsiniz. Ancak pamukçuk tedavi olduktan sonra rahatsızlığın olduğu dönemde sağdığınız sütleri atmalısınız.

Sevgili Seda,

Umarım sorularının yanıtlarını verebilmişimdir. Bebeğini büyütürken kolaylıklar dilerim.

Sevgiler,

Tanla

Önemli Not: Bu blogdaki yazılar bir anne olarak kişisel tecrübelerimden oluşmaktadır. Doktor veya tıbbi ehliyete sahip bir kişinin tavsiyesi niteliğinde değildir. Lütfen sağlık konularında karar vermeden önce sağduyunuzu dinleyin ve doktorunuza danışın.