Yumurta Donasyonu Nasıl Yapılır?

Yumurta donasyonu yani yumurta bağışı tüp bebek yöntemiyle elde edilmiş yumurta hücrelerinin, alıcı kadının eşinden alınan spermlerle döllendirilmesi ve alıcı kadının rahmine embriyonun transfer edilmesiyle yapılır. Bu işlemin uygulanmasıyla doğmuş olan ilk bebek, 3 Şubat 1984 yılında dünyaya gelmiştir. Bu uygulamanın kesinlikle kendi yumurta hücreleriyle gebe kalamayan kadınların, gebe kalmasını sağlayabilecek olan tek yöntem olduğu söylenebilir. Çünkü kadının gebe kalması için, yumurta hücresinin erkeğin spermiyle döllenmesi gerekir. Bu uygulama yumurta rezervi tükenmiş olan bir kadının bile anne olmasını sağlayabilir. Fakat bu uygulama çoğu ülkelerde yasaklanmıştır. Bizim ülkemizde yasak olan , KKTC de uygun koşullar sağlandığında yapılabilmektedir.

Yumurta üretimi olmayan, menopoz döneminde girmiş kadınların, sağlıklı olan, genç ve doğurganlık özelliğini kaybetmemiş olan başka kadınların yumurtasıyla kendi eşinin spermlerinin döllendirilmesiyle uygulanan yumurta donasyonu, tüp bebek tedavisiyle yapılır. Sağlıklı bir rahme sahip olan, fakat kaliteli ve sağlıklı yumurta hücresi olmayan kadınlar, yumurta donasyonu yoluyla kendi eşlerinden bebek sahibi oluyorlar. Uygulama aynı tüp bebek tedavisi gibidir. Buradaki farklılık yumurta hücrelerinin donörden elde edilmesiyle spermlerin döllendirilmesidir.

İleri yaştaki kadınların yumurtalarının döllenme olasılığı düşüş gösterir. İnsan vücudundaki dokuların yaşlanması gibi, yumurta hücrelerin de yaşlanması buna etken olur. Kadında 45 yaşında bile yumurtlama olsa da, yumurta hücresinin döllenmesiyle sağlıklı bir gebelik oluşturulması oldukça düşük bir ihtimaldir. Kadınlarda gebelik döneminde düşük yapma riski otuzlu yaşlarda % 12 kadarken, 40-45 yaşına gelmiş bir kadında bu oran % 51 oranına yükselir. Yaşı ilerlemiş kadınlarda gebeliğin önemli bir riski de, kromozomal anomalilerinin artmasıdır. Yaşı ilerlemiş kadınlarda down sendromu gibi doğumsal anomalilerin olması daha fazla görülmektedir. Tüp bebek tedavisi sırasında bile otuzlu yaşlarda elde edilen gebelikler, kırklı yaşlarda olan kadınlardan daha yüksek orandadır. Yaş faktörü kadınlarda üreme ve doğurganlık açısından önem taşımaktadır. İleri yaşlarda olan kadınlarda tüp bebek tedavisiyle bile sağlıklı gebelik oluşturulması ve bunun başarılı olmasını beklemek, çabaların boşa gitmesine neden olabilir. Bu yüzden yumurta donasyonu kadınların hayal ettikleri gebeliğin elde edilmesinde ve bebek sahibi olmalarında en büyük yardımcı olacaktır.

Yumurta donasyonu uygulaması nasıl yapılır?

Yumurta nakli yapılacak kişiler arasında iki türde ilişki bulunabilir. Bazı durumlarda yumurta veren ve yumurta alan kişiler birbirini tanımaz, bazen de bu kişiler birbirini tanıyan kişilerden oluşur. Ancak yumurta donasyonunda, bu uygulama genellikle birbirini tanımayan kişilerden oluşmaktadır. Bilindiği gibi tüp bebek tedavisinde yumurtaların toplanması için kadına yumurta gelişimi sağlayacak bir tedavi uygulanmaktadır. Yumurta donasyonunda sadece yumurtayı veren kadına bu işlem yapılmaktadır. Yumurta alıcısına yumurta gelişimi için herhangi bir tedavi uygulanmaz. Çünkü alıcının yumurtaları zaten kullanılmamaktadır. Burada yumurta alıcısı olan kadına sadece rahim iç zarının gebeliğe hazırlanması için işlemler yapılmaktadır. Uygulanan tedavide yumurta alıcısı ve yumurta bağışçısı kadının tedavileri aynı anda gerçekleştirilir. Alıcı olan kadının eşinden alınan spermlerle döllendirilen yumurtalardan elde edilen embriyolar taze olarak kullanılabileceği gibi, dondurularak daha sonra da kullanılabilir. Taze olarak kullanılan embriyolar, yumurtaların toplandığı gün alıcının eşinin spermleri alınarak, mikroenjeksiyon işlemine tabi tutulur. Bu yapılan işlemlerde yumurta vericisi ve alıcısı herhangi bir şekilde birbiriyle karşılaşmaz. Yumurta donasyonunun devam eden aşamalarında, aynı tüp bebek tedavisinde olduğu gibi işlemler yapılmaktadır. Embriyolar 3-5 gün içinde alıcı kadının rahmine transfer edilir. Daha sonra gebeliğin kontrolü için 12 gün kadar beklenir ve kadına gebelik testi uygulanır.

Yumurta donasyonu kimlere uygulanabilir?

• Sağlıklı bir rahmi olan, ancak değişik etkenler nedeniyle erken dönemde menopoza girmiş olan kadınlara uygulanır.
• Yumurta hücrelerinde genetik bozukluk olan kadınlara uygulanabilir.
• Geçirdiği bir rahatsızlık nedeniyle yumurtalıkları alınan kadınlara uygulanır. Buna göre kadınlar yumurtalık dokusunu herhangi bir sebep yüzünden kaybetmiş olsa da, yumurta donasyonu bu kadınların gebe kalmasını sağlayabilir.
• Geçirdiği kanser hastalığı nedeniyle kanser tedavisi uygulanmış olan kadınlara, yumurta donasyonuyla anne olma şansı verilir. Çünkü tedavide yumurtalık dokusu hasar görmüştür.
• Bebeğine kalıtsal olarak hastalıkları geçirme olasılığı bulunan kadınlara uygulanır.
• Tüp bebek tedavisinde fazla sayıda tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları olan kadınlara uygulanır.
• Yaşı ilerleyen ve dolayısıyla tüp bebek gibi yöntemlerle bile gebelik elde edilemeyecek olan kadınlara uygulanır.
• Kromozom anormallikleri nedeniyle gebeliklerinde düşük yaşamış olan kadınlara uygulanır.
• Tüp bebek tedavisi sırasında kullanılan yumurta geliştiren ilaçlara cevap vermeyen kadınlara yumurta donasyonu uygulanır.

Yumurta donasyonunda uygun vericiler nasıl seçilir?

• Yumurta bağışçısı olan verici kadın, alıcı çiftlerin daha önceden tanımadığı ya da tanıdığı kişilerin arasından olabilir.
• Yumurta bağışçısı kadınlar 20-29 yaş arasında ve genel sağlığı yerinde olan kişiler arasından seçilir.
• Donör olarak seçilmiş kadınlar daha önceden sağlıklı çocuk doğurmuş olan kişilerin arasından seçilir.
• Yumurta bağışçısı kadınların aile geçmişinde zekâ geriliği gibi sorunların olmamasına dikkat edilir.
• Yumurta bağışçısı donörlerin kalıtsal hastalıklarının olmamasına özen gösterilir.
• Yumurta bağışçısı kişilerin uyuşturucu ve eroin gibi madde bağımlısı olmayanlar arasından seçilmesine dikkat edilir.
• Yumurta bağışçısı kişilerin bulaşıcı hastalığının olmamasına özen gösterilir.
• Yumurta bağışçısı kadınların boy ve kilo özelliklerinin ortalama değerlerde olmasına dikkat edilir.

Yumurta bağışçısı olan donörlerinin enfeksiyon hastalıklar ve genetik hastalıklar açısından değerlendirilmesine özen gösterilir. Bu kişilerde kan grubu, genel fiziksel özellikleri ile etik köken hakkındaki taramalar özenle yapılmaktadır. Yumurta bağışçısı kadının saç rengi, göz rengi gibi her türlü özelliği kayıt altına alınır. Bu verilerle birlikte, yumurtalar uygun özelliklerdeki alıcılarla eşleştirilir.

Yumurta donasyonunun başarılı olması için, çiftlere hangi testler uygulanır?

• LH, FSH, E2 ve prolaktin hormonlarının analizi yapılmaktadır.
• Pelvik ultrason, rahim filmi ya da HSG yapılmaktadır.
• Sperm analizi
• Anti HCV, HBsAg ve HIV gibi bulaşıcı hastalıklar için kan testleri uygulanır.
• Kan grubu analizleri yapılmaktadır.
• TSH, T3, T4 testleri yapılır.
• Tam kan sayımı ve açlık kan şekeri testi uygulanır.
  • Yumurta bağışçısı donörün belirlenmesinde, alıcı olan anne adayına ait fiziksel özellikler değerlendirmeye alınır.

Yumurta donasyonunda başarı oranı nedir?

Yumurta donasyonunun başarısı, tüp bebek tedavisinin başarısı kadar olumlu sonuçlar verir. Yapılan yumurta nakli yüksek başarı oranıyla uygulanmaktadır. Burada alıcı kadındaki gebeliğin oluşması tamamen tüp bebek tedavisinin başarısına bağlıdır.

Yumurta donasyonunda cinsiyet tayini yapılabilir mi?

Yumurta donasyonu uygulaması yaptırıp, tüp bebek tedavisi uygulanmış çiftler için cinsiyet tayini yapılabilir. Yumurta donasyonu sırasında, embriyoların transferinden hemen önce biyopsi yapılarak PGT yöntemiyle hem cinsiyet tayini yapılır, hem de kromozomal olarak genetik tarama işlemi yapılabilir. Alıcı çiftin tercih edeceği cinsiyetteki embriyolar gelişmelerini takip eden beşinci günde anne adayının rahmine transfer edilir ve gebelikte cinsiyet tayini yapılır.

Yumurta donasyonu ile uygulanan tüp bebek tedavisinde yumurta üretemeyen ya da yumurtaları sağlıklı olmayan kadınlara yumurta bağışçısı olan sağlıklı kadınların yumurtalarıyla döllendirilen spermlerden elde edilmiş olan embriyolar transfer edilmektedir. Cinsiyet tayini sırasında microsort sayesinde embriyoların oluşturulmasından önce bile erkeğin sperminde kız ve erkek hücreler ayrılabilir. PGD ile yapılacak cinsiyet seçiminde embriyolar oluşunca, embriyodan tek hücre alınarak cinsiyet tayiniyle beraber genetik tarama uygulanabilir. Ayrıca yine microsort ve PGD birleştirilip % 99,9 oranında cinsiyet tayini yapılır ve tercih edilen cinsiyetteki embriyo anne rahmine yerleştirilebilir.

Yumurta donasyonu ne zaman yapılır?

• Adet görmeyen ve rahim içi mukozası iyi olan kadınlara yapılır.
• Kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavilerinden sonra yumurta hücrelerinin kaybolmasında, yumurtalıkların tamamen alınmasında ve erken menopoz dönemine girmiş olan kadınlara uygulanır.
• Daha önceki tüp bebek denemelerinde yumurta elde edilemeyen kadınlara yapılır.
• Âdetin 3. günü yapılan FSH değeri 15 ve üstünde olan kadınlara yapılır.
• Yumurtalık kisti ameliyatındaki gibi doku kaybı olan kadınlara yapılır.
• Tüp bebek tedavilerinde az sayıda yumurtayla başarı elde edilemezse, yumurta donasyonu tedavisi yapılır.

Yumurta donasyonu tedavisi nerede yapılır?

Yumurta donasyonu her ülkede yasal olarak uygulanamaz. Bu nedenle yumurta donasyonunu yaptırmayı isteyen çiftler özellikle bunun için Kıbrıs’ı tercih etmektedir. Bu ülkede sadece yumurta donasyonunun yasal olmasının dışında başka avantajlarda bulunmaktadır. Bunlar;

• Yumurta donasyonunu yaptırmayı isteyen çiftler, beklemeden işlemlerini yaptırabilir.
• Yumurta donasyonunun Kıbrıs’ta yapılması, diğer ülkelere göre fiyat açısından avantajlı olur.
• Bu ülkedeki yumurta donasyonu tedavisinde dondurulmuş yumurtalar kullanılmamaktadır.

KKTC yumurta donasyonunda sunduğu avantajların yanında, bir tatil cenneti olması yüzünden tercih edilir. Tedavi sırasında kişiler burada güzel bir tatilde yapabilir.