Kist vücudun herhangi bir bölümünde, organda, derinin içinde meydana gelebilen içi su, yağ veya gaz dolu şişkinliklere verilen genel addır. Kistler gözle görülemeyecek kadar küçük veya içine bir bardak sıvıyı sığdırabilecek kadar büyük olabilir. Kist sözcüğünün halk arasında korkuya, endişeye sebep olmasının nedeni genelde ameliyat gerektiren, kansere yol açan durumların kistle beraber anılıyor olmasıdır.
Oysa insan vücudunda oluşabilecek yüzlerce kist türü vardır. Bu kistlerden çoğu iyi huylu iken, daha küçük bir bölümü kansere ve başka ciddi hastalıklara yol açabilen kötü huylu kistlerdir. Pek çok kişide sıklıkla kist görülebilmektedir.
Ancak kistler yüzünden ciddi problem yaşayanların sayısı bu kadar az değildir. Kistlerin bulunduğu yer, kistin büyüklüğü ve yapısı kistin tehlike durumu hakkında fikir verebilmektedir. Over sözcüğü ise, kadınlardaki yumurtalıkları tanımlamak için kullanılmaktadır. Over kisti ise yumurtalıklarda oluşan iyi ya da kötü huylu içi su dolu şişlikleri ifade etmektedir.
Over kisti nedir, belirtileri nelerdir?
Yumurtalık kistleri neredeyse her kadında karşılaşılabilen sıradan bir durumdur. Yumurtalık kistleri çoğunlukla zararlı değildir ve bir belirti vermeden, başka bir rahatsızlığın teşhisi ya da rutin kontroller sırasında tesadüfen fark edilmektedir. Bazı hastalarda yumurtalık kistleri çok şiddetli olmayan kasık ağrılarına sebep olabilmektedir. Yumurtalık kistleri bazı durumlarda adet düzensizliği, karında şişlik, karın ve kasık ağrısı, sindirim sistemi bozukluklarına sebep olabilmektedir.
Yumurtalık kistlerinde çok nadir durumlarda yırtılma, kendi etrafında dönme gibi durumlar yaşanırsa, kadın çok şiddetli ağrılar, bayılma, bulantı ve kusma gibi şikayetler hissedebilir. Bu kistler değişik büyüklükte, içi su, yağ, kan dolu kadının sağ, sol veya her iki yumurtalığında da olabilmektedir. Şikayetler sonucunda yapılan ultrasonografi ya da bilgisayarlı tomografi ışığında kistlerin tehlikeli, kötü huylu olduğu tespit edilirse tedaviye karar verilir.
Over kisti nasıl ve neden oluşur?
Yumurtalıklar hormonsal değişikliklere çok hızlı cevap vermektedirler. Ani hormonsal değişikliklerde yumurtalıklar büyüyüp kist oluşturabilirler. Hormonlarda karşılaşılan normal dışı durumlarda yumurta hücresini saran ve koruyan foliküllerin çatlayamaması ya da büyümeye devam etmesi durumunda geçirilen yumurtalık enfeksiyonları yumurtalık kistine sebep olabilmektedir.
Bunun yanında çok uzun süre ve yoğun şekilde radyasyona maruz kalma durumunda yumurtalık kisti oluşmaktadır. Yumurtalık kistlerinin pek çoğu yumurtalıklarda her hangi bir fonksiyon bozukluğuna yol açmaz ve belirti vermez.
Over kistinin kötü ya da iyi olduğuna nasıl karar verilir?
Over kistleri, jinekolojik muayenede ultrason ile teşhis edilebilmektedirler. Hastanın ileri yaşlarda ve menopoz sonrasında olması, kistlerin büyük ebatlarda ve şekli bozuk olması, kistin etrafına fazla yapışık olması ve çok hassas olması kötü huylu kist belirtileridir.
Kötü over kisti tedavi edilebilir mi?
Kötü over kisti üreme çağındaki kadınlarda tek yumurtalıkta ya da her iki yumurtalıkta da görülebilmektedir. Bu kistler kendiliğinden kaybolmazlar, cerrahi müdahaleler ile alınmaktadırlar. Kistin büyüklüğü, etrafına verdiği hasar, problemsiz alınabilme durumuna göre ya sadece kist alınır ya da yumurtalık da kistle beraber alınabilmektedir. Kötü huylu kistlerde ilaç tedavisi gibi bir alternatif kullanılmamaktadır.
Kistlerin içinde sıvının yanında katı maddeler de olması kistin kötü huylu olma ihtimalini doğurmaktadır. Kötü huylu kistler de tıpkı iyi huylu olanlar gibi çoğu zaman belirti vermemekle beraber, jinekolojik muayeneler sırasında teşhis edilebilmektedirler.