Tüp bebek, çoğunlukla tercih edilip başarılı sonuçlar alınan bir yardımcı üreme yöntemidir. Ancak buna rağmen tüp bebek tedavilerinde her zaman pozitif sonuçlar alınamamaktadır. Tedavi öncesini kapsayan tüm süreçte, embviryo gelişimim zamanında ve transfer uygulamasında hiçbir pürüz çıkmasa dahi, olumsuz netice alma ihtimali, her zaman için mevcuttur. Standart olarak kabul edilen ve minimum 3 tüp bebek uygulamasında iyi kalitedeki embriyo transferine rağmen hamilelik gerçekleşmedi ise, ya da 10 veya daha fazla sayıda embriyonun transferine rağmen hamileliğin gerçekleşmemesi: Tekrarlayan Tüp Bebek Başarısızlıkları olarak geçmektedir. Fakat günümüz şartlarında farklı alternatfileri bulunan embriyo transferi stratejileri de duruma dahil edildiğinde, şayet bir embriyo transferi gerçekleştiriliyor ise toplam 4 başarısız uygulaması ya da iki tane embriyo aktarımı kabul edildiğinde 2 tane iyi kalitede blastosist transferi yapılmış 2’den fazla başarısız tüp bebek uygulaması, tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları olarak adlandırılır.
Başarılı geçmeyen tüp bebek tedavileri ardından, neden tutmadığını her anne baba adayı haklı olarak öğrenmek ister. Ancak, ne yazık ki tedaviden, labaratuvar sürecinde ve embriyo transferi bölümünde hiçbir olumsuzluk, hata ya da gözden kaçan sorun fark edilmemiş ise bu sorunun cevabını vermek oldukça güçtür. Tedavi ardından tüp bebeğin tutmamasına sebep olabilecek çok sayıda etken mevcut olabilmektedir. Bu sebep dolayısı ile, kesin ve net bir cevap vermek oldukça zordur.
Tüp Bebek tedavilerinin tutmamasına neden olabilecek faktörler:
Anne adayının yaşı ilerlemiş ise, bundan kaynaklı yumurta hücrelerinde meydana gelebilecek genetik nedenler, yumurtalıklarının alınan ilaçlara yeterince cevap vermemesi, yumurta rezervlerinin yeterli olmaması ve yumurtalarda meydana gelebilecek morfolojik bozukluklar, baba adayında kötü sperm morfolojisi, rahim duvar kalınlığının yeteri kadar kalın olmaması, kişinin uygulanması salık verilen ilaçları doktor tavsiyenin dışındaki dozlarda ve şekillerde kullanması, transfer ardından uyulması gereken kurallara uyulmaması gibi etkenler tüp bebek tedavilerinde olumlu sonuç almayı engelleyebilir ve embriyonun tutma durumunu olumsuz yönde sonuçlandırabilir.
Tüp Bebek tedavisi ardndan embriyoların rahim duvarına tutunma süreci
Tüp Bebek tedavilerinde anne adayına gelişen embriyoları arasından tutunma yetisi en iyi olan embriyolar tercih edilerek aktarım gerçekleştirilir. Embriyolar transfer edildikten sonra, tutunduğu yer olan rahim duvarı kontrol altında olan bir bölge değildir. Rahim zarına bağlı ve tıbben nedenleri tam olarak açıklanamayan nedenlerde kaynaklı olarak tutunma oluşmayabilir. Bunun sebebi şu an rahim zarı ile ilgili ölçebilen özellik;
1 - Rahim zarı (endometrium) kalınlığı; ortalama 8-10 mm olması gereken kalınlık bazı durumlarda yeterli gelmeyebilir. Anne adayının önceden geçirdiği enfeksiyonlar, ya da cerrahi operasyonlar neticesince zarar gören rahim zarı, incelmiş olabilmektedir. Eğer böyle bir durum mevcut ise maalesef çoğu zaman çözülemeyen bir sebep olarak kişinin karşısına çıkmaktadır.
2 - Rahim duvarında yapısal hastalık bulunmayışı; ultrasonla fark edilebilecek, myom, polip gibi yer sorunlar, embriyonun beslenmesini ve gelişmesini olumsuz şekilde etkileyebilecek perde (septum-subseptum), yapışıklık gibi sorunların henüz tedaviye başlanmadan incelenmesi, alınacak önemler için büyük fayda taşır.
Tüp Bebek Niçin Tutmaz?
Bebeğin gelişim aşamaları tek bir etkenle açıklanabilecek kadar basit bir olay değildir. Çok fazla ve açıklanması mümkün olmayan komplike olaylardan meydana gelir. Bunlar açıklanabilir tek bir değişkenden ibaret değildir. Tüp bebek tedavilerinin sonucu olumsuz olan anne ve baba adayları, yeniden bir tüp bebek tedavisine başlatılmadan ilk tedavinin neden başarısız olduğu ile ilgili araştırmalara tabii tutulmalıdır.
Birincil Sebepler:
Bebeğin oluşumundan sorumlu embriyonun genetik yapısının bozuk olmasıYumurta gelişimi boyunca anne adayının alınması uygun görülen ilaç protokollerinin uygun olmaması,
Embriyonun geliştiği kültür ortamlarının yeterli gelmemesi,
Embriyo dış zarının kalınlaşması gibi embriyoya bağlı etkenler embiryoların tutunmasını dolayısı ile tüp bebeğin tutmasını engeller.
İkincil Sebepler:
Endometrium denilen rahim iç duvarını etkileyen doğumsal rahim sorunları,
Embriyonun tutunmasını için olumsuz etki yaratan rahim içindeki polip, myom, oluşumları
Daha önceki enfeksiyon ya da küretajlar sebepli meydana gelen yapışıklıklar,
Embriyonun rahim içinde tutunmasını ve dolayısı ile büyümesini etkileyen pıhtılaşma işlev bozuklukları,
Kadında genetik veyahut daha sonra ortaya çıkan immunolojik yani savunma mekanizmaları bozukluklar, yüksek kalitede de olsa gelişen embriyonun tutunup büyümesini engelleyebilir ve tüp bebeğin tutmamasına sebep olur.
Üçüncül Sebepler:
Çocukları olma, arzularını yerine getiremeyen anne adaylarında çok sık karşılaşılan endometriosis hastalığı isimli, halk arasında yaygın olarak çikolata kistleri diye bilenen hastalık
Bebek sahibi olma konusunda güçlük çeken kadınlarda gene çok yaygın bir oranda tanısı yapılan, tüplerin tıkanması ve şişmesi durumları. Bu durumlar tedavi edilebilir problemler olmasına rağmen, tüp bebek de başarılı olmayı etkileyebilir. Gene yaygın şekilde karşılaşılan hidrosalpenk ismi verilen, tüplerde daha önceden geçirilmiş enfeksiyon ya da geçirilmiş karın içi operasyonları ardından oluşan sorun.
Tüp bebek tedavisi en fazla kaç kez denenebilir?
tedavisinde deneme konusunda herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Fakat tedaviler iyi merkezlerde yapılıyor buna rağmen sonuç alınamıyor ise, deneme sayısı fazlalaştıkça hamilelik umutlarında azalmalar meydana gelecektir. Kimi zaman sebebi belirli olmayan tutunamama sorunu yaşayan anne baba adayları, birden fazla deneme ardında hamilelik konusunda başarı elde edebilmektedirler. 8 ya da 10. tüp bebek tedavisinden sonra hamilelikleri gerçekleşen adayların oranı azımsanmayacak şekildedir.
Hangi koşullarda tekrarlayan başarısız denemeleri ve tedaviyi sonlandırmak gerekir?
- Yumurtaların fonksiyonlarının yeterli olmaması halinde,
- Yumurtaları erken çatlaması halinde,
- Elde edilmiş yumurtaların döllememe durumunda (çok ender şekilde de görülse, döllenmeyebilir),
- Bölünmesi gerektiği halde bölünmeyen döllenmiş yumurtaların meydana gelişinde,
- Baba adayında sperm bulunamaması durumunda,
- Normal bir embriyo bulunamama durumunda ,embiryo transferleri yapılmaz.