Hamilelikte Sigara Kullanımı Ve Zararları

Sigara dumanında bulunan nikotin, zift, kurşun, karbon monoksit ve diğer zehirli maddeler üst solunum yollarına, bronşlara, akciğerlere ve kana geçer. Kana geçince vücuttaki tüm organlara yayılarak, solunum sisteminde, kalp ve damarlarda ve diğer sistemlerde zarar verici etkilere neden olur. Anne adaylarının sigara içmesi halinde, anormal etkiler kendisini kısa sürede göstermeye başlar. Hem anne adayı, hem de fetüs için çok zararlı olur. Bu olumsuz etkiler genellikle günde 20 ya da daha fazla sigara içen anne adaylarında daha belirgin olur. Fakat sigaranın olumsuz etkisi bir taneyle bile kendisini gösterir. Sigara sayısı arttıkça etkiler daha zararlı olmaya başlar.

Gebelikte sigara kullanımının zararları nelerdir?

Yapılan araştırmalar sigara kullanımının hamilelik döneminde düşüklere neden olduğunu göstermiştir. Sigara içen anne adayları fetusun sağlığını ciddi şekilde riske atmaktadır. Bu aynı zamanda pasif içicilikte de aynı etkiyi gösterir. Gebelikte anne adayının sigara içmesi bebeğin su kesesinin erken açılmasına, bebeğin eşi plasentanın yanlış yerde yerleşmesine, erken ayrılmasına, dış gebeliğe, gebelikte hipertansiyon sorununa, kanama gibi farklı sorunların yaşanmasına sebep olabilir. Hamilelik süresinde sigara içen anne adayları bebeklerinin düşük doğum ağırlığıyla doğmasına neden olabilirler. Bu bebeklerde beşik ölümü, ani bebek ölümü daha sık görülür. Ayrıca bu bebeklerin daha huzursuz olduğu gözlenmiştir. Sigara gebelik ve bebek açısından çok sayıda olumsuz etkiye sahiptir. Bebeğin gelişiminden, kadının daha zorlu bir süreç geçirmesine kadar etkileri bulunmaktadır. Bazı gebelik vakalarında bebeğin anne karnında ölmesine bile neden olduğu belirlenmiştir. Bu etkileri bir arada toplarsak;

• Hamilelikte erken doğum tehdidini ve riskini arttırır
• Gebelik sırasında düşük tehlikesi daha yüksek olur
• Gebelik kesesinin erken zamanda açılmasına neden olur
• Bebeğin anne karnında henüz gelişmeden düşük kilolu doğumuna neden olur
• Gebelik sırasında kanamalara neden olarak, bebeğin kaybedilmesi etkisini gösterebilir
• Bebeğin yeni doğan döneminde ölme olasılığını arttırır
• Gebelik döneminde sütün C vitamini miktarını, bebeği besleme etkisini azaltır
• Doğumla birlikte bebekte çeşitli hastalıkların ortaya çıkması sağlar
• Lohusa döneminde annedeki süt miktarını azaltır
• Bebeğin pnömoni ve bronşit olma riskini arttırır

Gebelikte sigara içen annelerin bebeklerinde olabilecek anormallikler nelerdir?

Sigara erken doğumlardan, ölü bebeklere ve doğumsal anomalilere kadar çok sayıda etkenden sorumlu tutulmaktadır. Hamilelik sırasında her içilen sigara hem karnınızda olan bebeğe, hem de size artmış risk faktörü olarak geri döner. Sigara içen annelerin bebeklerinin akciğerleri daha az gelişir, bebeklerinde ileri aşamada astım ve akciğer sorunlarının gelişme riski daha fazla olur. Aynı zamanda bebeklerin beynini de olumsuz etkilemekte, öğrenme zorluğu, düşük zekâ, davranış bozuklukları gibi etkilere neden olmaktadır. Yani gebelikte sigara içen anneler bebeklerine ömür boyu zarar verecek bir etkide bulunmaktadır.

Gebelikte sigaranın azaltılması bebeğe fayda sağlar mı?

Yapılan araştırmalarla günde içilen sigara sayısıyla risk arasında doğru bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Sigara sayısının artmasıyla, yaşanabilecek sorunlar da artmaktadır. Ancak sigara sayısının azaltılması, riskin sıfırlanması anlamına gelmez. Sigara kullanımının genel olarak güvenli denilebilecek sayısı bulunmamaktadır. Sigaranın sayısına göre zararının olmadığı söylenemez. Anne adaylarının yapması gereken hamilelik planı yaptıklarında, sigarayı bırakmalarıdır.

Kadınlar gebe kalmadan ne zaman önce sigarayı bırakmalıdır?

Gebe kalmadan önce kadınlar sigarayı bırakmalıdır. Mümkünse sigarayı gebelik planı yaptıklarında, en az 3 ay önceden bırakmalarıdır. Sigara kullanma alışkanlığı olan çiftlerin zaten gebe kalma olasılığı daha azdır. Araştırmalar sigaranın gebe kalmayı % 40 oranında azalttığını belirlemiştir. Sigaranın erkek kısırlığına sebep olması, embriyo kalitesini düşürmesi gibi olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Sigarayı bırakamayanlar ise, bunu yapabildikleri kadar azaltmaya çalışmalıdır. Araştırmalarda gebeliğin ilk üç aylık döneminde sigaranın bırakılması halinde, bebeğin genel sağlığı ve doğumun zamanında olması gibi etkenlerin sigara içmeyen bir anne adayının gibi olduğu belirlenmiştir.

Gebelikte sigara kullanımının plasenta üzerindeki etkisi

• Anne karnında olan bebeği saran zarın erken dönemde yırtılmasına (erken membran rüptürü) sebep olur.
• Aşırı derecede vajinal kanamaya neden olur.
• Plasentanın doğru şekilde yerleşmemesine ya da erken zamanda ayrılmasına sebep olur.

Gebelikte sigara kullanımını bırakamayan anne adayları ne yapmalıdır?

Bazen sigaranın bebek için zararları bilinmesine rağmen, sigaranın bırakılması zor olabilir. Bu durumda anne adaylarının destek alması gerekir. Gerek doktorundan, gerekse eşi ve ailesinden destek alana anne adayları bunun daha kolay üstesinden gelebilir. Gerekirse sağlık bakanlığının sigarayı bırakma polikliniklerine başvurulabilir.

Sigara dumanında bulunan zehirler nelerdir?

Sigara dumanı içinde dört binden daha fazla kimyasal madde bulunmaktadır. Bu maddelerin içinde kanser yapıcı olanlar bile bulunmaktadır. (Meme kanseri, akciğer kanseri vs)Sigara içen anne adayları bu kimyasal maddelerin bebeklerinin dolaşımına geçirdiklerini bilmeleri gerekir. Nikotin ile karbon monoksit bebeğinizin oksijen almasını zorlaştırıp, kötü etkilere neden olmaktadır. Sigara dumanı içinde bulunan kimyasallar içinden örnek vermek gerekirse;

• Aseton, ojeleri çıkarmak için kullanılır.
• Amonyak, tuvaletleri temizlemek için kullanılır.
• Arsenik, fare zehri olarak kullanılır.
• Benzopiren, dizel egzoz dumanıdır.
• Karbon monoksit, petrol egzoz dumanıdır.
• Formalhedid, cesetlerin muhafaza edilmesinde kullanılır.
• Hidrojen siyanür, gaz odalarında kullanılan bir zehir çeşididir.
• Metanol, roket yakıtı olarak kullanılır.
• Titanyum, uçak yapımı sırasında kullanılan bir metaldir.

Tüp bebek tedavisi sırasında sigara alışkanlığı

Sigara kullanımı kadınlarda sadece gebelik döneminde değil, anne olmaya hazırlandıkları dönemde ve normal koşullarda bebek sahibi olamadığı için tüp bebek tedavisine başvuran anne adaylarında olumsuz etkiler yapmaktadır. Bu konuda yapılmış araştırmalara göre, sigara içen kadınlarda içmeyen kadınlara göre kısırlığın daha çok görüldüğü tespit edilmiştir. Zaten bebek sahibi olamamış kadınlar tüp bebek tedavisi sırasında sigara içmeye devam ederlerse, rahim, yumurtalık ve hormonlarda olumsuz etkiler olacak ve tedavi istenen başarıyı sağlayamayacaktır. Sigara içen kadınların gebe kalabilme süreleri daha uzun olmaktadır. Çünkü sigara en başta yumurtalıklar üzerinde olumsuz etkiler yapmaktadır. Bu olumsuz etki sigaranın kullanım süresi ve miktarıyla yakından ilgilidir. Uzun bir süre sigara içmiş olan kadınlarda üreme fonksiyonu azalır, menopoz dönemine giriş daha erken olur. Ayrıca tüp bebek tedavisinde sigara içen kadınlara daha fazla hormon verilmektedir. Sigara kadında döllenme oranını azaltır, östrojen hormonunun seviyesini düşürür, yumurtalıklardaki oran azalır. Uygulanan tedavinin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olur. Çünkü elde edilen embriyonun bile rahimde tutunma olasılığını azaltır. Aynı zamanda tedavi sırasında erkeği de etkileyerek, sperm sayısını azaltır, spermlerin canlılığı üzerinde olumsuz etkiler yapar. Sağlıklı bir şekilde anne baba olmak, sağlıklı bebeklere sahip olmak, sağlıklı bir gebelik geçirmek ve sağlıklı bir nesil yetiştirebilmek için sigaradan uzak durulması gerekir.

Gebelikte pasif sigara içiciliğinin zararları nelerdir?

Pasif sigara içiciliği insanlara sigara içen bir kişiden daha çok zarar vermektedir. Bunun sebebi sigara içen kişinin bunu sigara dumanını filtre ederek almasındandır. Fakat sigaradan çıkan duman filtre edilmeden etrafa yayıldığından, bu ortamda bulunan kişiler sigara dumanından daha fazla etkilenir. Bunun dışında sigara içilmediği zaman, sigaranın tam olarak yanmaması nedeniyle çevreye yayılan dumanının daha çok kimyasal madde içermesi nedeniyle daha fazla zararlı olduğu belirlenmiştir. Bu yüzden gebe kadınlar sigara içmeseler bile, bu şekilde pasif içiciliğe maruz kaldıklarında bundan daha fazla etkilenmektedir. Yani anne adayı kendi sigara içmese bile, çevresinde içen kişiler olursa bundan etkilenmesi daha riskli olmaktadır. Özellikle daha çok birlikte olduğu eşi gibi kişilerin bu konuda dikkatli olması gerekir. Anne adayının içine çektiği sigara dumanı plasenta aracılığıyla bebeğin dolaşımına geçmekte, bebeğin gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yapmaktadır. Hem büyümesini, hem gelişmesini olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu yüzden gebelik süresinde anne adayları sigara içilen ortamlardan uzak durmaya çalışmalıdır. Pasif sigara dumanının içinde olmak anne adaylarını bazı risklerle karşı karşıya bırakır. Bu riskler;

• Bebeği anne karnında kaybetmek
• Doğumda düşük ağırlıklı bebek doğurmak
• Doğum anomalisi olan bebek dünyaya getirmek
• Bebekler doğum sonrasında 6 ay içinde ani bir şekilde ölebilir
• Doğumdan sonra bebekler sıkça hastalanır.
• Bebeğin akciğer fonksiyonları tam olarak çalışmaz.
• Bebeklerde solunum ilgili hastalıklar daha fazla görülür
• Gebelik sırasında anne karnındaki bebeğin sigara dumanına maruz kalması halinde, ileri yaşlarda bebekte öğrenme güçlüğü bariz şekilde dikkat çekebilir

Anne adayları bebeklerini düşünerek gebelikleri süresince, sigara içmemelidir. Bununla birlikte sigara içilen ortamlardan uzak durmaları gerekir. Sağlıklı bebeklerin büyümesini, toplumda sağlıklı bireylere katkıda bulunmayı isteyen bilinçli anne adaylarına ihtiyacımız vardır. Sigara herkese zarar veren bir maddedir. Yeni nesillerin bundan etkilenmesine kadınlarımız olarak katkıda bulunmalıdır.

Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu

www.cemficicioglu.com.tr